De Eerste Kamer toetst nieuwe wetten
aan de constitutie en bedrijft geen poli
tiek. Zo hoorde het. Het woonakkoord
toonde echter een heel andere Senaat.
SPECTRUM 9
Zorgsparen verlaagt
de kosten niet,
maar maakt ze wel
beter betaalbaar
ZATERDAG 23 FEBRUARI 2013
Zorgsparen verlaagt de kosten niet, maar
maakt ze wel beter betaalbaar. En collectief
zorgsparen is aantrekkelijker dan indivi
dueel sparen.
Bij een puur individueel systeem deelt
men geen risico's. Een individu moet dan
heel veel sparen voor het geval dat hij in
tensieve zorg nodig heeft. En komt het niet
tot die intensieve zorg, dan heeft hij tè veel
geld opzij gelegd.
De overheid kan mensen stimuleren te
gaan sparen. Ze kan bijvoorbeeld besluiten
om zorgsparen te verplichten. Dat voor
komt dat mensen zonder spaarpot alsnog
een extra beroep doen op de overheid.
Zo'n verplicht systeem zou gepaard kun
nen gaan met de keuzemogelijkheid om er
uit te stappen, maar dan voor eigen risico.
Ervaringen als met het donorcodicil leren
dat de meeste mensen er dan voor kiezen
in het systeem te blijven.
Om voor zorg en pensioen apart te gaan
sparen, is weinig efficiënt. Een oplossing is
zorgsparen te combineren met pensioen-
sparen. Het combi-sparen kan profiteren
van de lage kosten die pensioenfondsen
maken.
Bovendien kunnen mensen dan zorg- én
pensioenrisico's delen. Gezonde mensen le
ven vaak langer en maken minder zorgkos-
ten. Ze krijgen langer pensioen uitgekeerd,
waar anderen die korter leven aan meebeta
len. Dat is het pensioenrisico dat mensen
in een fonds delen.
Maar diezelfde gezonde mensen zouden
via het zorgsparen op hun beurt meebeta
len aan de zorg die ongezonde, duurdere
generatiegenoten nodig hebben. Er ont
staat zo solidariteit in twee richtingen.
Behalve meer solidariteit geeft combi-spa-
ren ook meer individuele keuzevrijheid.
Als mensen met pensioen zijn, mogen ze
zelf bepalen hoeveel ze van de gecombi
neerde spaarpot gebruiken voor pensioen,
en hoeveel voor zorg.
Nu de overheid steeds meer verantwoorde
lijkheid en kosten van (ouderen)zorg bij de
burger wil neerleggen, staat ze voor de keu
ze welke zorg voor iedereen beschikbaar
blijft. En ook hoe we de lasten tussen jong
en oud, rijk en arm, gezond en ongezond
verdelen. Daarbij moeten we ons voorberei
den op hogere kosten en meer eigen bijdra
gen.
Collectief zorgsparen helpt te voorkomen
dat oude en zieke mensen straks ineens
voor onbetaalbare rekeningen komen te
staan. Want dat zou je op het kwetsbaarste
moment van je leven maar overkomen.
Senaat valt
schaamteloos
uit zijn rol
door Gerard Drosterij
Het onlangs geslo
ten woonakkoord
was een klassiek
staaltje opportu
nisme. Alles werd
door minister
Blok uit de kast
gehaald om maar die meerderheid in
de Eerste Kamer te bereiken. Want
daar ligt de achilleshiel van kabinet
Rutte II: in de Senaat hebben de rege
ringspartijen geen meerderheid.
Leek minister Blok eerst met het
CDA zaken te kunnen
doen, uiteindelijk werd het
een gelegenheidscoalitie
van CU, SGP en D66 die in
ruil voor wat politiek wissel
geld haar steun toezegde
voor de kabinetshervormin
gen op de woningmarkt.
Een vreemde gewaarwor
ding: fractievoorzitters uit
de Tweede Kamer hielden
een persconferentie vanwe
ge een woonakkoord dat ge
sloten was met partijen uit
de Eerste Kamer. Een no
vum in de Nederlandse poli
tiek. Niet zozeer vanwege
het fenomeen dat een kabi
net steun zoekt in de Eerste
Kamer voor beleid, maar
wel omdat in dat proces
door de betrokken partijen
geen enkele moeite wordt
gedaan de traditionele schei
ding tussen beide Kamers
in ieder geval symbolisch te
eerbiedigen.
Feit blijft dat de Eerste Ka
mer volledig in het politie
ke krachtenveld tussen kabi
net en Tweede Kamer werd
getrokken. De onderhande
lingen in de senaat verliepen dood
leuk via de fractievoorzitters van de
Tweede Kamer. Een brutale invulling
van het klassieke primaat van de
Tweede Kamer. De zelfstandige rol
van de Eerste Kamer werd met voeten
getreden.
Zo bezien is het woonakkoord een
stap terug in de geschiedenis. Want
staat de Eerste Kamer van oudsher be
kend als plek voor kwaliteitscontrole
van wetgeving en bezinning op haas
tig beleid, in zijn beginjaren genoot
de Senaat helemaal geen zelfstandige
status. Net als bij het woonakkoord
diende het puur als instrument voor
de uitvoerende macht.
Opnieuw heeft de Eerste Kamer een
Gerard Droste
rij is politico
loog. Als colum
nist geeft hij
wekelijks bij
BNR commen
taar op de poli
tieke actuali
teit. Hij promo
veerde in de po
litieke filosofie
en werkte een
aantal jaren aan
de Tilburgse
School voor Po
litiek en Be
stuur.
sleutelrol in het slagen van kabinets
beleid. Ook Rutte I kon niet op een
'automatische' meerderheid rekenen.
Vroeger was dit probleem betrekke
lijk zeldzaam vanwege stabielere ver
kiezingsuitslagen. De partijpolitieke
samenstellingen in beide Kamers wa
ren evenwichtiger. Maar de resultaten
van verkiezingen zijn grillig gewor
den, en dat heeft zijn weerslag op het
politieke machtsspel in Den Haag.
De traditionele rolverdeling van een
politieke Tweede Kamer en een be
dachtzame Eerste Kamer komt zo aan
haar einde. De Eerste Kamer komt
niet pas dan in actie, nadat
een wetsvoorstel door de
Tweede Kamer is goed-
keurd, maar gelijktijdig.
Van controleur is hij mede
onderhandelaar geworden.
De politisering van de Se
naat is een feit.
Dat is geen wenselijke si
tuatie.
Transformeert de Eerste Ka
mer in een veredelde Twee
de Kamer maar die niet
rechtstreeks door de burger
gekozen wordt, dan komen
de senatoren ook in een an
der daglicht te staan. Neem
Elco Brinkman, CDA-frac-
tievoorzitter. Iemand met
vele nevenfuncties en een
grote vinger in de maat
schappelijke pap. Minister
Blok voerde eerst met hem
de onderhandelingen. De
vraag is of Brinkman, ie
mand die al twee decennia
uit de dagelijkse politiek is,
deze onderhandelingen
voerde als fractievoorzitter,
voorzitter van Bouwend
Nederland of vice-voorzit-
ter van VNO-NCW. Zijn
macht is groot en de democratische
verantwoording die hij daarvoor af
moet leggen klein.
Het is van tweeën een. Of de Senaat
laat zich niet voor het karretje van het
kabinet spannen (en van de desbetref
fende fractievoorzitters uit Tweede
Kamer) en doet zijn stinkende best
zijn onafhankelijke positie te behou
den; of de Senaat accepteert zijn nieu
we politieke rol. Dreigt die tweede si
tuatie werkelijkheid te worden, dan
verliest de Eerste Kamer zijn democra
tische legitimiteit. Dan liever een Eer
ste Kamer die bestand is tegen de
Haagse waan van de dag en het brood
nodige tegenwicht levert tegen kor-
te-termijndenken en beleidsijver.
