Geen schol of tong,
maar ordinaire
Aziatische tilapiafilet
Paardenfraude ettert door
4 BINNENLAND
RIOOLPUTTEN
In de riolen van
steden en dorpen
vinden dieren
massaal de dood.
Meestal
onopgemerkt.
door Annemieke van Dongen
NIJMEGEN - Terwijl Europeanen zich
zorgen maken over paardenvlees
dat vermomd als rundvlees op hun
bord belandt, vrezen de Amerika
nen voor hun vis. Was die gegrilde
dorade met knoflook en dille in
werkelijkheid geen goedkope pan-
gasius? En is die dure wilde zalm
niet gewoon gekweekt?
Viseters worden in de VS massaal
bedot, blijkt uit onderzoek van
Oceana. De natuurbeschermings
organisatie nam 1250 steekproe
ven in restaurants, vismarkten en
sushibars. Dna-tests wezen uit
dat eenderde niet de vis was waar
voor die werd verkocht. De vis die
doorging voor rode snapper, bleek
zo'n beetje alles behalve die sma
kelijke subtropische vis. In de 120
porties rode snapper die Oceana
kocht, werden 28 verschillende
vissoorten aangetroffen, varië
rend van tilapia tot zeebrasem. In
supermarkten krijgen klanten vol
gens Oceana het vaakst de vis die
ze veronderstellen te kopen, in
sushibars worden ze het vaakst
bedot. Of dat ook in Nederland ge
beurt, zegt de Nederlandse Voed
sel- en Warenautoriteit niet te we
ten. „Voor zover we nu kunnen
achterhalen, is dat nooit onder
zocht. Wij komen alleen in actie
bij signalen van misstanden."
De Europese Commissie heeft die
signalen wel. Volgens een onder
zoek uit 2011 komt jaarlijks voor
meer dan 1 miljard euro aan illega
le vis op de Europese markt te
recht. Het gaat bijvoorbeeld om
vis waar een vangstbeperking op
rust om overbevissing te voorko
men. Hoe dat gaat, bleek bijvoor
beeld in 2007 toen de Urkse visaf-
slag werd veroordeeld voor frau
de. Het zette schol, een vis waar
een quotum op rust, in de boeken
als schar - een vis die ongelimi
teerd mocht worden gevangen.
Het bestrijden van fraude binnen
de toeleveringsketen, zoals goed
kope tilapia verkopen als dure
tong, ziet Eurocommissaris Maria
Damanaki (Visserij) als een 'uitda
ging'. „Het is een criminele activi
teit die de ecosystemen in de zee
ën verstoort en consumenten en
bedrijven benadeelt", stelde ze.
Voorbeelden van zulke fraude
zijn er in Europa genoeg. In Ier
land bleek een kwart van de 156
onderzochte kabeljauw- en schel
vismonsters in 2010 te bestaan uit
totaal andere soorten. Bij de ge
rookte vis ging het zelfs om meer
dan 80 procent, concludeerde het
University College Dublin.
Bij een onderzoek in de Duitse ha
venstad Hamburg naar vis die bin
nenkwam als 'tropische tarbot ge
vangen in West-Afrikaanse wate
ren' bleek slechts 5 procent cor
rect gelabeld. Het gros was in wer
kelijkheid Aziatische tilapiafilet.
Het is niet moeilijk om vismin-
nende consumenten te bedotten,
zegt Wil van Merkensteijn. Als
educatiemedewerker van
Schmidt Zeevis in Rotterdam
geeft hij warenkennistrainingen
aan koks in opleiding. „Zelfs de
studenten van de Cas Spijkers
Academie hebben vaak moeite
om het verschil te zien tussen
soorten geportioneerde visfilets.
Voor een leek die de vis gebakken
met een sausje op zijn bord krijgt,
is dat al helemaal lastig. En krij
gen ze geen ontdooide vis als ze
verse bestellen? In de horeca en
door mindere groothandels wordt
daar flink mee gesjoemeld."
AMSTERDAM - In de chili con carne
van Iglo is paardenvlees gevon
den, terwijl er alleen rundvlees in
zou moeten zitten. Iglo Foods
Group heeft de producten daarom
gisteren uit de schappen gehaald.
De maaltijden, die afkomstig wa
ren van het Belgische Frigilunch,
waren volgens Iglo wel veilig voor
consumptie. Ook in België, Enge
land en Ierland heeft het voedings
bedrijf producten teruggeroepen.
Rusland dreigt ondertussen te
stoppen met het importeren van
vlees uit de Europese Unie. Als de
Europese Commissie niet kan ga
randeren dat er absoluut geen
paardenvlees in de geleverde pro
ducten zit, legt Rusland de import
voorlopig stil.
door Anne Boer
NIJMEGEN - Beschermde amfibie-
en sterven massaal een wrede
dood in het rioolstelsel. Het gaat
om miljoenen dieren per jaar. Ge
meenten, waterbeheerders, bedrij
ven en natuurbeschermers ko
men in actie om hier een einde
aan te maken.
De massale sterfte voltrekt zich
grotendeels onopgemerkt in de
straten van dorpen en steden. Kik
kers, padden en salamanders be
landen, op hun weg langs trottoir
banden, in rioolputten. Meestal is
er dan geen ontkomen meer aan.
Ze sterven ter plekke aan uitput
ting of honger.
Grote aantallen belanden via het
rioolstelsel in de dodelijke filters
van een rioolzuiveringsinstallatie.
Dat gebeurt niet alleen in het trek-
seizoen, dat in maart begint, maar
vrijwel het gehele jaar. Stichting
Ravon (Reptielen Amfibieën Vis
sen Onderzoek Nederland) komt
na tellingen van vrijwilligers - bij
drie controles in drie maanden -
al tot minimaal een half miljoen
volwassen amfibieën en een veel
voud daarvan aan jonge dieren.
Ook allerlei soorten muizen en
zelfs vogels vinden zo de dood.
Bij toeval is dit verborgen drama
op de agenda gekomen. „Een kind
ziet een balletje in een put ver
dwijnen, sterke vader haalt het
deksel omhoog en ziet tientallen
dode dieren. Als zo'n vader vervol
gens een melding doet, en we krij
gen er meer, dan weet je dat er
iets aan de hand is", zegt project
leider Annemarie van Diepen
beek. Volgens haar heeft niemand
probleem nu in kaart gebracht.
De sterfte bedreigt weliswaar niet
de soort, maar in combinatie met
het grote aantal amfibieën dat
wordt doodgereden, de gevolgen
van verstening van tuinen en de
steriele inrichting van agrarische
terreinen, vermindert het aantal
amfibieën angstig snel en dreigt
er lokaal wel degelijk uitsterving.
Bovendien zijn veel amfibieën be
schermd en staan enkele soorten
die sterven in het riool zelfs op de
rode lijst (rugstreeppad en kamsa-
lamander). Deze dieren hebben
een zwaardere beschermingssta-
tus.
Dat betekent voor de gemeenten
werk aan de winkel. In het kader
ooit eerder doorgehad wat er ge
beurde en in welke omvang. „Je
ziet het pas als je echt gaat kijken.
Het resultaat is vreselijk."
Met hulp en financiële steun van
gemeenten, onderwijs
instellingen, Stichting Rioned
(koepelorganisatie voor stedelijk
waterbeheer en riolering in Ne
derland), bedrijven en heel veel
vrijwilligers is de omvang van het
Kikkers, padden en
salamanders belanden,
op hun weg langs trottoir
banden, in rioolputten
