Vertrouwen zegt meer dan halal-stempel
Kip kan in mandje 'rustig' de slacht in
VERDIEPING 13
HALAL-SLACHT
Bij slachterij Vugts slachten ze pluimvee onver
doofd. Ze hebben er geen halal-keurmerk, maar
toch het vertrouwen van moslims.
Nederland dacht wereldwijd sier te maken met een
nieuw apparaat om slachtkuikens te verdoven. Maar
het was net te laat helemaal gebruiksklaar.
DINSDAG 19 FEBRUARI 2013
door Wilma de Cort
Dagelijks bellen er moslims
van heinde en verre met Ton-
nie en Frieda Vugts uit Steen
bergen. Of er in hun slachter
ij nog wél kippen volgens de
halal-principes worden geslacht? Op grote
industriële slachterijen durven de bellers
zich niet meer te verlaten. Ook al scher
men ze met een halal-keurmerk. Sommi
gen stappen in hun auto en rijden naar het
kleine bedrijf in West-Brabant om met ei
gen ogen te zien hoe een moslim, richting
Mekka, kippen de hals doorsnijdt. Bij ieder
dier spreekt hij een dankgebed uit: 'Bismil-
lah, Allahoe Akbar', conform de Islamiti
sche spijswetten. Vugts heeft geen ha
lal-keurmerk. „Het kost best veel en we
hebben het niet nodig", zegt Tonnie Vugts.
„We werken op basis van vertrouwen."
Dat dit vertrouwen sinds januari flink op
de proef gesteld, merkt Vugts aan de tele
foontjes. Zijn slachterij is voor principiële
moslims een veilige haven. Het is een van
de weinige bedrijven waar alle dieren, ook
pluimvee, onverdoofd worden geslacht.
Daar kunnen de grote slachthuizen, ook al
zouden ze het willen, niet aan beginnen.
De schichtige kip die snel met zijn kop
heen en weer beweegt, is onverdoofd moei
lijk aan te snijden als je een hoge produk-
tie wilt halen.
Onverdoofde, rituele slacht is onder voor
waarden in Nederland toegestaan. Op inter
net melden halal-organisaties voor hun ach
terban zelfs specifieke codes van dozen
met Nederlandse kip die nog wel halal zou
zijn. De kipfilet van Vugts hoort daar ook
bij. En van nog een kleine slachter die
pluimvee onverdoofd aansnijdt.
Imams adviseren in hun preken iedere sla
ger en supermarkt met zogenoemde ha-
lal-kip aan een kruisverhoor te onderwer
pen: van welk slachthuis komt de kip en
hoe is die gedood?
Omdat op de wirwar aan halal-keurmerk
nu niet blind valt te vertrouwen, werkt het
Contactorgaan Moslims en Overheid aan
een standaard voor halal-stempels. Ook
zijn er initiatieven voor biologische halal-
kip, maar tot nu toe bleven deze zonder re
sultaat. Yassin Elforkani van het CMO:
„Maar Wakker Dier heeft gelijk. Je kunt je
afvragen of het sowieso maatschappelijk
verantwoord is nog vlees te eten."
Op een zolderverdieping van
de Islamitische Universiteit
Rotterdam heeft zich een
bont gezelschap verzameld:
tientallen islamitische geleer
den en vertegenwoordigers van moslimor
ganisaties uit Nederland en het buitenland.
Ze buigen zich over de vraag: moet kip uit
de EU van het menu? In de zaal loopt een
Nederlander, uitgenodigd door de Islamiti
sche Universiteit, met visitekaartjes rond.
Het is Wim van Stuyvenberg, een werk
tuigbouwkundig ingenieur met 22 paten
ten op zijn naam. Hij is mede-eigenaar van
het bedrijf Topkip in Lienden. Zijn ant
woord op bovengestelde vraag is: nee. Van
Stuyvenberg heeft een nieuw apparaat be
dacht om slachtkuikens te verdoven. Het
welzijn van de kip zou met de machine
zijn gediend en ook islamitische schriftge
leerden lijken positief over het apparaat.
Lang zag het ernaar uit dat de Nederlandse
pluimveesector de machine op grote schaal
zou aanschaffen. Maar die kans is verkeken.
Van Stuyvenberg doet nu zaken met de
rest van de wereld. Wat is er gebeurd?
Van Stuyvenberg werd in 2009 benaderd
door voorzitter Ian Odink van Nepluvi, de
branchevereniging voor pluimveeslachters.
„Hij zei: 'Wim, we hebben een probleem.
Zou jij een alternatief kunnen bedenken
voor het elektrisch waterbad?'."
Van de EU moest de stroom vanaf 1 januari
in het elektrisch waterbad zo sterk om
hoog, dat de kipfilet beschadigd zou raken.
Ook het alternatief, gasverdoving, was voor
de slachters niet ideaal. Vergaste kip, zo
wist Nepluvi, ligt slecht op de halal-markt.
Van Stuyvenberg bedacht een zogenoemde
'kipkopverdover'. Hierbij gaan de kippen in
afzonderlijke mandjes in een caroussel. Ze
hoeven niet aan haken, waardoor hun po
ten kunnen breken. Elektroden meten aan
weerskanten van de kop hoeveel stroom er
per dier nodig is. Nepluvi was enthousiast
en betaalde aan het onderzoek mee dat
werd begeleid door de Wageningen Univer
siteit. Ook de toenmalig staatssecretaris
Bleker van landbouw was enthousiast. Hij
had het over een innovatie waarmee Neder-
land 'wereldwijd voorop zou lopen' en die
'aanmerkelijk beter voor het dierenwelzijn'
zou zijn. Maar Van Stuyvenbergs apparaat
was net te laat helemaal gebruiksklaar. De
slachthuizen zagen 1 januari steeds dichter
bij komen en werden nerveus. Ze bestel
den alsnog gasinstallaties.
„Kip die is vergast", zegt Van Stuyvenberg,
„komt er normaal gesproken in Maleisië,
TUrkije, Saudie-Arabië, Indonesië en
Zuid-Afrika niet in." Gasverdoving is een
onomkeerbaar proces, de kippen komen
niet meer bij bewustzijn. Dit erkent ook
Nepluvi in een recent schrijven.
