De verkiezingsuitslag dreef WD en PvdA
in eikaars armen. Er is tevredenheid over de
samenwerking. Een tussenstand.
10 VERDIEPING
100 DAGEN RUTTE II
£F
(Nog) geen
slaande deuren
i
De sfeer was goed, on
langs op de coalitiebor
rel in De Haagsche
Kluis op Het Plein. In
het café pal tegenover
de Tweede Kamer dron
ken WD- en PvdA-Ka-
merleden samen een glas. Opvallend de
tail: aan het eind waren nog WD' ers aan
wezig, én Diederik Samsom.
Honderd dagen vormen WD en PvdA nu
een kabinet. De start was ronduit beroerd
met de opstand binnen de WD over de
zorgpremie. Hoe zeer deze storm de posi
tie van premier Mark Rutte (WD) schaad
de, het heeft de coalitieverhoudingen ook
goed gedaan. De kwestie maakte de gretig
heid zichtbaar bij de partijleiders om de sa
menwerking tot een succes te maken, ook
als het tegenzit.
Dat is heus niet vanzelfsprekend, zie het
laatste kabinet van PvdA met CDA. Daar
werd veel minder het probleem van de een
ook gezien als een probleem voor de ander.
Beide partijen waren destijds in de weke
lijkse ministerraad voortdurend twee blok
ken tegenover elkaar. Geen van beide was
bereid de ander iets te gunnen.
Betrokkenen merken dat het nu anders
gaat. PvdA'ers komen niet als een dichtge
timmerd front de Trêveszaal binnen, maar
durven het onderling oneens te zijn. Dat
vergemakkelijkt de weg naar een besluit.
Volgens minister Henk Kamp (WD, Eco
nomische Zaken), recordhouder met vijf ka
binetten, verloopt de samenwerking uitste
kend. Het is een 'goed verstandshuwelijk',
„waarbij je ook nog aardigheid aan elkaar
hebt". Minister Frans Timmermans (PvdA,
Buitenlandse Zaken) merkt dat bewindslie
den elkaar 'de ruimte gunnen'. „Mijn vrien
den zitten niet in de politiek. Maar er is nie
mand in het kabinet waar ik nu met tegen
zin naast zit." Ook WD-minister Stef Blok
noemt de omgang in het kabinet 'vriend
schappelijk'. En al zijn er soms hevige me
ningsverschillen, de bewindslieden
'clashen op een nette manier', aldus Blok.
„Niet met slaande deuren."
Goede sfeer heerst ook bij de fracties van
WD en PvdA: het is 'prettig samenwer
ken', 'constructief en 'er is vertrouwen'.
Maar er zijn ook spanningen, hele pittige
discussies zelfs. WD en PvdA verschillen
nu eenmaal, zegt PvdA-Kamerlid Ahmed
Marcouch: „Maar het gaat heel collegiaal."
Volgens partijgenoot Jacques Monasch is
het de kunst zakelijk te blijven. „Je moet
het nooit in het persoonlijke trekken."
WD'er Ton Elias en PvdA'er Attje Kuiken
zijn beiden actief op het terrein van ver
keer, en eigenlijk in alles 'water en vuur'.
„Maar bij iedereen is het besef dat gezien
de zware economische omstandigheden an
dere belangen tellen dan het partijbelang",
zegt Kuiken.
Toch is de blik op de wereld van een so
ciaal-democraat echt anders dan die van
een liberaal, vindt een WD-Kamerlid:
„Als iets niet in het regeerakkoord omschre
ven staat, denkt een PvdA'er 'daar is ruim
te, hier kunnen we dus iets', terwijl een
WD'er als houding heeft 'daar hebben we
niets over afgesproken, dus daar hoeven we
niets mee'." Tot grote botsingen leidde het
verschil in karakter nog niet. „Maar het kan
dat je twijfelt of een motie van de coalitie
partner wel nodig is, bijvoorbeeld omdat
het louter symbolisch is en vooral ambtena
ren aan het werk zet." Daarover wordt dan
even 'goed gesproken' zoals het heet. Mo
nasch heeft met zijn WD-collega Barbara
Visser afgesproken elkaar niet te verrassen.
„Maar een beetje kietelen is prima."
Deze coalitie heeft in haar eerste honderd
dagen ook een ander pad gekozen dan Rut-
te I. Daar overheerste het gevoel dat met
daadkrachtig optreden afgerekend moest
worden met een periode van ruzie en stag
natie. Vandaar dat na het aantreden men
sen weer mochten roken in kleine cafés, er
een dikke streep ging door het Nationaal
Historisch Museum en niet veel later 130 ki
lometer per uur op de snelweg werd toege
staan. Veelal symboliek, maar belangrijk ge
acht om de toon te zetten.
Het contrast met de stilte rondom Rutte II
is groot. Weinig grootspraak in de media,
bewindslieden zijn spaarzaam met inter
views. Daarentegen wordt er achter de
schermen hard gewerkt om voor de zomer
alle wetsvoorstellen klaar te hebben.
Bij de oppositie neemt ondertussen de kri
tiek toe. Over de beloofde hand die maar
niet uitgestoken wordt en over onbuig
zaamheid van bewindslieden. CDA-Kamer-
lid Raymond Knops maakte vorige week
kennis met de werkwijze van het kabinet
toen plots de ministers Blok en Jeroen Dijs-
selbloem (PvdA, Financiën) aanklopten. Ze
hadden het CDA nodig om de woning
marktplannen door te voeren. Maar het be
zoekje kwam wat laat. „In de politiek gaat
het om mensen meenemen, relaties opbou
wen en onderhouden. Dus moet je partijen
vroeg opzoeken", zegt Knops. Dat is niet ge
beurd. Wel zocht Blok eerder contact met
de Eerste Kamerfractie van het CDA in de
overtuiging dat hij in de Tweede Kamer al
een meerderheid had en dus pas in de Se
naat een extra partner moest hebben. „Dat
is misschien wel arrogant."
SP-leider Roemer constateert hetzelfde.
Ook ziet hij een afwezige premier, die met
zijn telefoontje speelt tijdens een debat,
„terwijl Timmermans met de Kamer debat
teert over de Europa-speech van de Britse
premier Cameron".
i
Stef Blok
Wonen Rijksdienst
In honderd dagen tijd
heeft Stef Blok (WD)
flinke averij opgelopen.
Zijn opdracht de wo
ningmarkt te hervor
men dreigt te stranden
in de Eerste Kamer,
waar dit kabinet geen
meerderheid heeft.
Bloks rechtlijnige optre
den wekt verbazing bij
de oppositie. Pas op het
laatste moment zocht
hij contact. Die opstel
ling getuigt van naïvi
teit dan wel arrogantie,
klinkt het aan het Bin
nenhof. Blok moet alle
zeilen bijzetten om in
zijn missie te slagen.
Henk Kamp
Economische Zaken
Na een voorspoedige
formatie waarin Henk
Kamp namens de WD
als verkenner en infor
mateur optreedt, be
gint zijn vijfde kabinets
deelname rustig. Totdat
de aarde in Groningen
begint te trillen. De op
positie - en mogelijk
ook coalitiepartner
PvdA - wil dat Kamp de
gaswinning reduceert.
De minister geeft daar
nog niet aan toe, vanwe
ge grote consequenties
voor de begroting. Wel
pleit hij in Europees ver
band voor duurzame
energie-alternatieven.
Melanie Schultz
Infrastructuur Milieu
Door de spoorwegen in
Rutte II aan de staatsse
cretaris te laten, leek
Melanie Schultz (WD)
verlost van een hoofd
pijndossier. Totdat een
kritisch rapport opdook
over de toestand van
het spoor. Ambtenaren
hadden onder haar ver
antwoordelijkheid ver
zuimd het naar de Ka
mer te sturen. Onder
tussen snijdt Schultz te
gen haar zin in vele in
frastructurele projec
ten, om zo 250 miljoen
euro te bezuinigen. Een
erfenis van de onrust
over de zorgpremie.
Edith Schippers
Volksgezondheid
Ondanks dat de inko
mensafhankelijke zorg
premie in eigen
WD-achterban zo
slecht viel dat ze van ta
fel ging, was Rutte dege
ne die sorry moest zeg
gen. Ongeschonden
kwam Schippers uit de
strijd. Met 7 miljard be
zuinigingen voor de
boeg heeft de minister
een van de grootste ka
binetsdobbers voor de
komende vier jaar. Al is
het staatssecretaris Van
Rijn die zich met zeer
omstreden bezuinigin
gen op langdurige zorg
moet bezighouden.
Jeanine Hennis
Defensie
'De eerste vrouw op De
fensie' Jeanine Hen-
nis-Plasschaert (WD)
heeft het nog niet moei
lijk gehad haar eerste
honderd dagen. Ze be
zocht de troepen in Af
ghanistan, stuurde Pa
triots naar Turkije,
bood hulp aan de Fran
sen in Mali en moet on
dertussen de grote reor
ganisatie bij Defensie
leiden. Dit jaar verder
nog voor de boeg: het
heikele JSF-dossier (ko
pen of niet?) en de daar
onlosmakelijk aan ver
bonden 'toekomstvisie
op de krijgsmacht'.
Ivo Opstelten
Veiligheid Justitie
Kan tijdens het nieuwe
kabinet verdergaan
waar hij gebleven was.
Samen met partijge
noot Fred Teeven geeft
Ivo Opstelten (WD)
het ministerie van Vei
ligheid en Justitie het ul
tieme zero tolerance-ge-
zicht, met een onversne
den WD-geluid. Voor
de totstandkoming van
de Nationale Politie -
een megaklus - moes
ten de afgelopen tijd
wat plooitjes worden
gladgestreken. Op de
korte termijn zal vooral
'30 april' de aandacht
krijgen.
Mark Rutte
Algemene Zaken
De minister-president
van Rutte II is een ande
re dan ten tijde van het
vorige kabinet. Natuur
lijk, Mark Rutte (WD)
blijft de joviale en toe
gankelijke politicus, op
wiens schouders weinig
problemen lang lijken
te rusten. Maar de eer
ste maanden van Rutte
II lieten ook een pre
mier zien die vaker dan
we van hem gewend wa
ren zijn emoties toont,
onder meer na de op
stand binnen de WD
over de zorgpremie, en
zelfs een rol als moraal
ridder niet schuwt.
