Ook alternatieven voor aardgas omstreden
I
VERDIEPING 9
Ons aardgas raakt op, en dat is niet alleen
een probleem voor de schatkist. Ook zijn
andere energiebronnen omstreden.
ZATERDAG 9 FEBRUARI 2013
door Jelte Posthumus
De enorme ondergrondse
aardgasreserves die Ne
derland rijk is, slinken
snel. Terwijl wij als
grootste gasproducent van Europa
decennialang veel geld verdienden
met de verkoop van gas, moeten we
het daarom vanaf 2025 vooral impor
teren. Daarmee verdwijnt een be
langrijke inkomstenbron.
Zo is in 2007 het idee ontstaan dat
Nederland in de toekomst bekend
moet staan als de 'gasrotonde' van
Europa. Als transporteur en hande
laar in gas dus, in plaats van produ
cent.
Sindsdien hebben opeenvolgende
kabinetten miljarden euro's geïnves
teerd in faciliteiten voor de door
voer en opslag van gas. In totaal in
vesteren alleen de twee staatsbedrij
ven Gasunie (vervoer van gas bin
nen Nederland) en Energie Beheer
Nederland (opsporing en winning)
tot 2014 al 8,2 miljard euro in de gas
rotonde.
Het CPB zette in 2010 echter grote
vraagtekens bij die investeringen en
volgens de Algemene Rekenkamer
werd er pas in 2010 grondig onder
zoek gedaan naar de effectiviteit
van die investeringen. De kritiek
van de Algemene Rekenkamer had
onder meer betrekking op de aan
koop van het Duitse gastransportbe-
drijf BEB in 2007, voor 2,1 miljard eu
ro. Die aankoop werd een groot fias
co. Afgelopen zomer bleek namelijk
dat Gasunie zeker 1,5 miljard euro
heeft moeten afschrijven op de aan
koop, mede omdat zij lagere ge-
bruikstarieven in rekening kon bren
gen dan eerder ingeschat.
Naast de financiële belangen hame
ren de opeenvolgende kabinetten
ook op het belang van gas als een re
latief schone brandstof, zeker verge
leken met andere fossiele brandstof
fen als olie en kolen.
De gasrotonde is in die optiek een
volgende stap op weg naar een duur
zame samenleving waar minder Co2
uitgestoten wordt. Maar volgens
hoogleraar duurzaamheid en transi
ties Jan Rotmans (Erasmus Universi
teit Rotterdam) zullen het blijven
investeren in gas de duurzame, veel
al lokale, initiatieven juist verdrin
gen. De grootschalige opslag van
gas, die hij recent als 'een vorm van
tijdrekken' omschreef, zou als ge
volg van aardschokken zelfs ecologi
sche schade kunnen aanrichten in
plaats van bij te dragen aan duur
zaamheid.
Ook 'schone', duurzame alternatie
ven kunnen echter niet op veel en
thousiasme rekenen. Zo ontstaat
vrijwel overal waar plannen voor de
bouw van windmolens gemaakt
worden, heftig verzet, van Urk en
Deventer tot Haarlem en Ommen.
Een ander alternatief voor het tradi
tionele aardgas, het winnen van
schaliegas, stuit ook overal op be
zwaren. Schaliegas bevindt zich niet
in een gasbel, maar in de poriën van
zeer harde bodemlagen. Om dat
schaliegas te kunnen winnen, is het
nodig de bodemlaag te 'fracken', het
onder grote druk injecteren van een
mengsel van chemicaliën, water en
zand.
Niet alleen levert dat weer het ge
vaar van bevingen op; door de che
micaliën zou ook het drinkwater
vervuild kunnen raken. De vorige
minister van Economische Zaken,
Maxime Verhagen, zag het winnen
van het gas wel zitten, maar felle
protesten overal in Nederland heb
ben tot twee keer toe een tijdelijk
moratorium op proefboringen afge
dwongen. Op dit moment wordt
dan ook onderzocht wat de schade
lijke effecten van het winnen van
schaliegas zijn.
