Vlaanderen begint met
natuuraanleg in Zwin
BS
Tijd
ART BRUT, RAUWE KUNST
22 ZEEUWS-VLAANDE
Kapot
almanak
Bij Toonbeeld is voor het eerst een
expositie met werken van Emergis-
cliënten. Van donker tot superlicht.
Oplichter actief
in Sas, Axel
en Lewedorp
Uw visie
Aan de kunstwerken kun
je heel goed zien hoe de
makers zich toen voelden
Weven wij Vorm
VRIJDAG
Ondine van der Vleuten
Mensen kunnen ze
tegenwoordig heel
goed repareren -
nieuwe heup, nieu
we borsten, nieuwe vingerkoot
jes, nieuw gezicht zelfs.
Allemaal nieuwe onderdeel
tjes, hebben ze daarvoor. Men
sen die stuk zijn, willen gerepa
reerd worden, en zeker niet
weggegooid.
Spullen, dat is een ander ver
haal. Een paar weken geleden
wilde ik méringues bakken.
Naarstig ging ik aan de slag met
mijn Philips mixer HR1372/90.
Het eiwit werd steeds stijver.
En de keuken ging steeds meer
stinken. Al snel bleek waarom:
mijn HR 1372/90 - nog geen jaar
oud - was kapot. En het bonne
tje voor de garantie, dat was na
tuurlijk nérgens meer te vin
den.
Toch was er een lichtpuntje:
het enige wat weggesmolten
was, was een klein, rubber rin
getje.
Zo gefikst, toch?
De volgende dag Philips gebeld.
„Helaas", zei de Philips-mede-
werker, „die leveren wij niet
los."
Eén, klein, zwart, rubber ringe
tje! Wat zou dat kosten? Twin
tig cent? En nu moest ik een
nieuwe mixer kopen van wel
70 euro?
Misschien had de Handy Man
wel een rubber ringetje.
Ik deed een schietgebedje.
Bij de Handy Man, een winkel
met zeker honderdduizend on
derdelen, was wel veel begrip
voor mijn leed, maar een klein,
zwart rubber ringetje: nee.
Op de toonbank stonden glan
zend nieuwe Senseo-apparaten
te lonken. „Daar heb ik thuis
nog twee kapotte exemplaren
van staan", zei ik zuur. „Ook al
duurder om te repareren dan
om nieuw te kopen."
De man van de Handy Man
knikte weer meelevend. Dat
hoorde hij vaker.
Thuis viel ik uitgeput op de
bank en richtte de afstandsbe
diening op de tv. Er gebeurde
niks.
Ook al naar de gallemiezen.
Nu maar hopen dat de auto niet
stuk gaat. Want naar de garage
durf ik niet meer. Ik hoor het
ze al zeggen: „Zo! Kapotte pak
king? Dat wordt een kostbare
operatie. Als ik u was, zou ik
maar een nieuwe kopen."
Voor meer columns: www.pzc.nl/columns
door René Hoonhorst
KNOKKE - De (broed)vogels heb
ben ze bijna twintig jaar moeten
missen, maar in de loop van dit
jaar komen ze terug in Het Zwin:
vogeleilanden.
De Vlaamse regering grijpt de uit
breiding van Het Zwin aan om,
gedeeltelijk met Europees geld,
grootschalig natuurherstel door te
voeren. Ze hoopt de natuurwaar
den van de jaren tachtig - veel
broedvogels, en soortenrijke slik
ken en schorren - terug te halen.
De aanleg van nieuwe eilanden
'moet vogels als kokmeeuw, vis-
dief en kluut in groten getale lok
ken. En het afplaggen van hecta
res voedselrijke bovenlagen geeft
inheemse planten als lamsoor en
'Zwinneblomme' de kans het woe
kerende strandkweek de baas te
blijven.
Het Zwin kende de tweede helft
van de vorige eeuw al broedvogel-
eilanden. Bij de watersnoodramp
waren ook aan de Knokse kust di
verse dijkdoorbraken te betreu
ren. Om dijken te dichten en te
verstevigen, liet graaf Leon Lip
pens, de vader van de huidige bur
gemeester, zand uit Het Zwin ha
len. Lippens kwam ook op het
idee om van de door zout water
omgeven zandwinningsputten ei
landen voor (zee)vogels te maken.
Aan het eind van de vorige eeuw
verzandde Het Zwin en kwam er
geen zeewater meer binnen. Een
stuw bij de nieuw gegraven geul
moet er in de toekomst voor zor
gen dat de nieuwe eilanden op
een continue toevoer van zout wa
ter kunnen rekenen.
De werkzaamheden zijn deze
week begonnen en moeten dit na
jaar zijn afgerond. Het Zwin blijft
toegankelijk voor het publiek.
Tip? redactie@pzc.nl
Je kon de klok er op gelijk zetten. De
preek van de dominee duurde altijd
exact vijftien minuten. Dus zakte de Zie-
rikzeeënaar iets onderuit in de houten
kerkbank, klaar om geïnspireerd te wor
den. De dominee, doorgaans toch echt
een boeiende spreker, slaagde er deze
keer niet in de aandacht van de kerkgan
ger vast te houden. Onwillekeurig dwaal
de de blik van laatstgenoemde af naar
de elektrische wandklok. En hij deed een
verrassende ontdekking; het was na tien
minuten preek niet 10 minuten later,
maar 10 minuten vroeger. De klok liep
achteruit Geïntrigeerd sperde hij de ogen
nog wat verder open en zag de seconde
wijzer van de kerkklok linksom tikken in
plaats van rechtsom. De preek hoorde hij
allang niet meer. Maar de kerkdienst
vlóóg om.
Schilderijen die
door Harmen van der Werf
terneuzen - Ze lezen als een
boek, de schilderijen van cliënten
van instelling voor geestelijke ge
zondheidszorg Emergis. Veertien
stuks hangen er sinds donderdag
in de hal op de eerste verdieping
van cultuurhuis Toonbeeld in
Terneuzen. Het zijn er dus niet
al te veel. Maar: ze zijn veelzeg
gend. „De schilderijen geven
weer hoe de makers zich voelden
toen ze eraan werkten", vat Mar-
jon Lippens kortweg samen. „En
dat maakt ze - wat mij betreft -
ook zo mooi."
Voor het eerst treden de Emergis-
cliënten met hun kunstwerken
naar buiten in een expositie. Dat
maakt de tentoonstelling bijzon
der. De makers schitteren overi
gens bij de opening donderdag
middag door afwezigheid. Niet
omdat ze zich schamen voor wat
ze hebben gemaakt, benadrukt be
geleidster Marjon van het Emer-
gis-werkleerbedrijf in Terneuzen.
„Ze hebben vaak de tijd waarin ze
de werken schilderden, achter
zich gelaten." Het schilderen is
een manier om te werken aan
hun herstel, om hun gevoelens
een plekje te geven. „En dat kun
nen soms heel donkere gevoelens
en gedachten zijn", geeft Marjon
aan. „Mensen willen daar niet al
tijd aan herinnerd worden."
Een drietal schilderijen is inder
daad heel donker van kleur. Veel
Marjon Lippens, Emergis
vrolijks valt er niet aan te ontdek
ken.
Andere schilderijen springen er
juist uit doordat ze veel plezier
uitstralen. „Ze laten zien dat
mensen op weg zijn beter te
worden", vertaalt Marjon. Dat
zal wel de reden/zijn waarom
Emergis-cliënten Elly Veltman
en Tina Sijs de voorkeur geven
aan die werken. Zij serveren
drankjes en hapjes bij de ope
ning. Ze schilderen niet. Wat ze
wel doen bij het werkleerbedrijf
van Emergis? „Koken, borduren,
kletsen en veel lol maken met el
kaar."
'Art Brut' ofwel rauwe kunst is
de titel van de expositie bij
Joonbeeld. De makers mogen
dan geen echte kunstenaars zijn,
Toonbeeld-directeur Jo Stanne-
veld is ervan onder de indruk.
„Cursisten die er langs liepen van
middag, bleven er ook bij stil
staan."
Tot 14 maart is 'Art Brut' in Toon
beeld te zien. Hierna volgen nog
twee exposities: in het stadhuis
van Terneuzen en in de Terneu-
zense Kunstuitleen. Marjon: „Eén
van die donkere werken zou ik
wel thuis willen hebben."
„Weet je wat ik hier zo mooi aan
vind? Je kunt er, als je heel goed
kijkt, een paard in zien."
Elly Veltman
axel - Verschillende inwoners
van Sas van Gent, Axel en Lewe
dorp hebben woensdag een op
lichter aan de deur gehad.
De man geeft zich uit voor verte
genwoordiger van zorgverzeke
raar CZ, die zorgpasjes komt con
troleren. Op slinkse wijze rolt hij
echter tegelijkertijd portemon
nees. De magere man heeft grij
zend haar, draagt een bruine jas
en is ongeveer 65 jaar oud.
De man probeerde woensdag bin
nen twee uur tijd zijn slag te
slaan in drie woningen. In Lewe
dorp lukte het hem om een klein
geldbedrag buit te maken en ook
in Axel ging hij er met een porte
monnee vandoor. Daarin zat geen
geld en nog voordat hij iets met
de pinpas kon doen, hadden de ge
dupeerden hun rekening al laten
blokkeren. In Sas van Gent mis
lukte de babbeltruc.
„Dit is outsider-kunst, met soms
heel rauwe kanten, zoals Vincent
van Gogh ook erg rauw kon zijn."
Marjon Lippens
„Zie je dat gedicht erop staan, De
Knapper, over bloemen op de jurk
die één voor één opengaan?"
Tina Sijs
Ook voor renovatie van uw bestaande keuken!
Door enkel de fronten of het werkblad te vernieuwen,
kan uw keuken weer jaren mee.
ook voor vervang/ngsapparafuur.'
Mr. P.J. Haarmanweg 26 Tel.: (0115>620851
w 4538 AR Terneuzen wvrw.keukenvi8le.nl
