In De Mythe in Goes praten
medici en andere zorgprofessio
nals vandaag over de toekomst
van de zorg. Waar moet het heen?
En ook: waar gaat het heen?
28 ZEELAND
SYMPOSIUM ZEEUWSE ZORG
66 Straks kunnen we
misschien wel 150
worden. Maar wil je dat?
m zorg 2.0 kweek j e
door Ondine van der Vleuten
Voorspellen is
moeilijk, zeker
als het om de toe
komst gaat.
Hoogleraar Doe-
ke Post, één van
de sprekers op
het symposium 'Toekomst Zeeuwse
Gezondheidszorg' haalt die woor
den van Bernard Shaw graag aan.
Desondanks waagt hij zich aan een
aantal toekomstvoorspellingen in
zijn boek 'De Derde Weg'. „Vanuit
de historie kun je lijnen doortrek
ken. Ik heb een studie gedaan naar
wat ons op het gebied van de ge
neeskunde boven het hoofd hangt.
Er is een revolutie gaande. Met na
me op vier gebieden zijn er ontwik
kelingen die binnen afzienbare tijd
vruchten zullen afwerpen."
Specifiek Zeeuws zijn die niet, maar
toch is Post één van de belangrijkste
sprekers op het symposium in Goes.
Want de revolutie zal Zeeland niet
voorbijgaan: we moeten voorbereid
zijn op de toekomst.
Binnen tien jaar staan er, bijvoor
beeld, in Zeeland poliklinieken voor
'voorspellende geneeskunde'. Post:
„Iedereen heeft dan een genetisch
paspoort, waarin staat hoeveel kans
je hebt om bepaalde ziekte te krij
gen. Bij de polikliniek kun je bespre
ken wat er preventief te doen is."
Ook de 'reparatieve geneeskunde'
neemt de komende decennia een
grote vlucht, voorspelt hij. Die
maakt gebruik van biotechnologie.
Lever kapot? Er wordt eenvoudig
weg een nieuwe, lichaamseigen le
ver gemaakt, met behulp van stam
cellen. „T ransplantatieproblemen,
zoals afstoting, behoren daarmee tot
de verleden tijd. Nu al worden stam
cellen opgekweekt tot hartspiercel
len en ingespoten in het hart van
patiënten met hartfalen. Het sta
dium van experimenteren is ge
passeerd."
Derde grote beweging is die vèn
de nanotechnologie.
„Op het ogenblik worden robots
gebouwd ter grootte van een
bloedcel: nanobots. Die kunnen
in de bloedbaan gespoten wor
den om medicijnen af te leve
ren, bij kankercellen bijvoor
beeld. Maar je kunt ze ook uit
rusten met een op afstand be-
dienbare camera, om kankercel
len al in een heel vroeg stadium
op te sporen en te bestrijden."
Als vierde noemt Post de neurona
le en cognitieve wetenschappen.
Het gaat daarbij over het zenuwstel
sel en de hersenfuncties.
„Denk aan de mogelijkheid om via
je hersenen een beenprothese aan
te sturen. Je denkt: loop, en je loopt.
Of, zoals onlangs in Amerika ge
daan is: iemand die blind is weer
laten zien door een chip. De ogen
zijn eruit gehaald, er zijn chips in
het netvlies gezet en camera's er
vóór. Die zijn verbonden met het
deel van de hersenen waar de
visuele prikkels binnenkomen. Die
man kon weer zien."
Waar moet een mens, in die futuris
tische wereld, nog aan doodgaan?
Post moet lachen. „Dat is inderdaad
de vraag. Want we zijn ook bezig
met het vraagstuk van de ouder
dom. We weten nu dat leeftijd be
paald wordt door de lengte van die
'telomeren'. Dat is een stukje erfe
lijk materiaal, DNA, aan het einde
van een chromosoom. Net als de uit
einden van schoenveters slijten die
met de jaren. Hoe korter de telome
ren, hoe sneller de cellen veroude
ren. Als we ontdekken hoe je die uit
einden op lengte houdt, kun je het
verouderingsproces stoppen."
Tot zover het lichaam. En de geest?
„Het grote probleem is de hersenen.
Maar er wordt gewerkt aan kunstma
tige intelligentie, op chips die in de
hersenen ingebouwd worden. Zo
zou bijvoorbeeld het probleem van
een aftakelend geheugen kunnen
worden ondervangen."
Ongekende mogelijkheden. Maar
slechts een beperkte hoeveelheid
geld.
„In de debatten over de zorgsector
gaat het nooit om de zorg zelf, maar
altijd om het geld. Ik pleit ervoor
vraagtekens te zetten, ook ethische.
Waar liggen de grenzen? Verhogen
deze nieuwe ontwikkelingen de
kwaliteit van een mensenleven?
Kunnen we dit betalen? En willen
we dat ook? Oplossingen heb ik
niet. Ik wil alleen duidelijk maken:
als je het over de toekomst van de
zorg hebt, hou er rekening mee: dit
komt er op ons af. Gek genoeg
wordt er, ook in medische kring,
Emeritus hoogleraar Doeke Post
niet echt over gediscussieerd. Het is
goed dat dit nu eens op een sympo
sium aan de orde komt."
Landelijke kopstukken als de hoogle
raar Doeke Post belichten de grote
lijnen. Voor de regionale invulling
zijn sprekers uitgenodigd met ken
nis van Zeeuwse zaken. De Zeeuw
se situatie vereist wellicht dat Zee
land binnen Nederland een 'status
aparte' krijgt, betoogt specialist
ouderengeneeskunde René de Bak
ker van het Zeeuws-Vlaamse Cura-
mus. „Je kunt Zeeland niet vergelij
ken met de Randstad, als het gaat
om ouderenzorg. De mensen wo
nen verspreid, ze zijn ouder en min
der gezond."
Het maakt dat Zeeland vanuit be
drijfskundig oogpunt een moeilijke
markt is voor zorgverleners. Grote
delen van Zeeland zijn, zoals dat zo
zakelijk heet, 'onrendabel'.
„Het is veel eenvoudiger en goedko
per om zorg te verlenen in een gro
te stad als Terneuzen, waar veel po
tentiële cliënten bij elkaar wonen,
dan in de Prosperpolder of een an
der buitengebied. Ook in de dorpen
wonen hulpbehoevende mensen,
maar een zorgverlener die op het
platteland werkt, is vanwege de af-
