Lama's ingezet
bij ontwikkelen
aidsmedicijn
NS-app vertelt waar nog zitplaatsen zijn
BINNENLAND 5
66 Deze manier van
produceren is tien tot
honderd keer goedkoper.
66 De Bill Gates Foundation
helpt het onderzoek
versneld uit te voeren.
66 Groen betekent dat de
kans op een zitplaats in
die coupé erg groot is.
AIDS WERELDWIJD
-f
DINSDAG 5 FEBRUARI 2013
duur betaald
door Paulus Smits
Als gevolg van de Europese suikerquota verdwenen in de snoepfabrieken van Perfetti Van Melle in Breda en
Weert ruim honderd banen. De productie werd verplaatst naar China, Rusland en Brazilië, foto Perfetti Van Melle
Kees de Waard van Perfetti Van
Melle. „In Breda en Weert produ
ceren we nu alleen nog voor
EU-landen. In Rusland, China en
Brazilië hebben we snoepfabrie
ken geopend waar we produceren
voor de rest van de wereld. In Ne
derland zijn daardoor ruim hon
derd banen verdwenen."
Samen met bedrijven als Coca-Co
la, Kraft en Nestlé strijdt Perfetti
Van Melle voor het afschaffen van
de suikerquota. Dat zou in 2015 ge
beuren, maar in het Europees Par
lement gaan steeds meer stem
men op om het systeem tot ten
minste 2020 in stand te houden.
„Blijkbaar hebben de suikerprodu
centen in Brussel een sterkere lob
by dan wij", verzucht De Waard.
De consument is er volgens hem
uiteindelijk de dupe van dat de
agrarische sector wordt be
schermd.
„De hoge suikerprijs maakt snoep
in de EU 8 tot 10 procent duurder.
Op een rolletje Mentos scheelt
dat 8 cent. Maar denk ook aan fris
drank, toetjes en sauzen. Zolang
er suikerquota zijn, wordt dat alle
maal te duur betaald." Voor ande
re agrarische producten, zoals
melk, bestaan vergelijkbare protec-
tiesystemen. De melkquota wor
den in 2015 afgeschaft en ex
portsubsidies zijn al grotendeels
afgebouwd.
Volgens Europarlementariër Ger-
ben Jan Gerbrandy (D66) kunnen
de laatste quota en exportsubsi
dies niet snel genoeg verdwijnen.
„Boeren in ontwikkelingslanden
kunnen niet op tegen Europese
producten dïe daar met exportsub
sidie op de markt worden ge
bracht. Daarbij is het voor Europe
se boeren en voedingsmiddelen
producenten zelf ook niet goed
om afhankelijk te zijn van over
heidssteun. Het slaat innovaties
dood. Waarom zou je het volgend
jaar beter doen als je je geld toch
wel krijgt? We maken van Europe
se boeren ambtenaren."
UTRECHT - Een uit lama's gewon
nen geneesmiddel kan een belang
rijke rol spelen in het bestrijden
van de wereldwijd miljoenen le
vens kostende ziekte aids. Het mid
del zou over vijfjaar beschikbaar
kunnen komen voor miljoenen
hiv-geïnfecteerden.
Dat is de uitkomst van het onder
zoek Hoe kunnen we lama's gebrui
ken in het gevecht tegen de aidspan-
demieaan de Universiteit
Utrecht.
Nika Strokappe van de Utrechtse
universiteit heeft de afgelopen ja
ren onderzoek gedaan dat voort
borduurde op een vondst uit de ja
ren negentig. Toen werd vastge
steld dat bepaalde kameelachti-
gen anders gevormde antilicha
men aanmaken dan mensen en
de meeste diersoorten. Uit deze
antilichamen zijn eiwitten geïso
leerd die het hiv-virus kunnen
uitschakelen. Zij zijn zo klein dat
ze bij het cruciale deel van het vi
rus kunnen komen en precies op
het ziekmakende deel van het vi
rus passen, dat daarmee doeltref
fend wordt geblokkeerd.
Voordeel van het gevonden eiwit
is dat het bij hoge temperaturen
stabiel blijft, wat betekent dat
voor de opslag geen koelkasten no
dig zijn.
Zeker in de landen waar het inge
zet wordt, maakt dat de versprei
ding en het gebruik aanzienlijk
eenvoudiger en goedkoper. Bij
vrouwen zou het eiwit in een va
ginale ring of crème toegepast
kunnen worden om te voorko
men dat ze bij onbeschermde
seks geïnfecteerd raken.
Theo Verrips, onderzoeksleider
Per jaar gaan wereldwijd circa
tweeënhalf miljoen mensen dood
aan aids, omdat hun afweer
volledig is ondermijnd.
Dat wordt veroorzaakt door het
hiv-virus, dat het immuunsysteem
aantast.
Er bestaan middelen tegen hiv,
maar die zijn duur en daardoor
moeilijk verkrijgbaar in de landen
waar zich de meeste aids-gevallen
voordoen, in zuidelijk Afrika en
Zuidoost-Azië.
Zo'n 60 procent van de mensen
die met hiv leven, heeft geen toe
gang tot de bestaande medicijnen
en gaat dus nog steeds dood aan
aids.
Onderzoeksleider is professor
Theo Verrips, die na zijn emeri
taat het bedrijf QVQ_oprichtte,
waaraan sinds tien maanden ook
Strokappe verbonden is.
Verrips ziet grote mogelijkheden
voor toepassing van het middel:
„De antilichamen met een verge
lijkbare effectiviteit, die nu nog
worden gemaakt in menselijke cel
len, zijn zeer duur. Voor het groot
ste deel van de wereld zijn ze on
betaalbaar. Ons eiwit wordt gepro
duceerd in gistcellen of bacteriën
en dat is tien tot honderd keer
goedkoper."
Verrips legt uit dat deze goedkope
productiemogelijkheid te danken
is aan de goede-doelenstichting
van Microsoft-miljardair Bill Ga
tes, die middelen beschikbaar
stelt om epidemieën in de derde
wereld te bestrijden.
„De Bill Gates Foundation heeft
bedongen dat grote bedrijven de
octrooien op de bereidingswijze
niet te gelde maken. Ook zet de
foundation zich in om de dure
derde fase van het onderzoek ver
sneld uit te voeren."
Die derde fase breekt over circa
een jaar aan. Eerst wordt het mid
del getest op apen, en als die tes
ten positief uitvallen, wordt een
klein onderzoek verricht bij men
sen. Pas daarna wordt grootscha
lig onderzoek bij mensen toege
staan.
door Jelte Posthumus
ARNHEM - Terwijl de trein uit
Roosendaal op een meter afstand
piepend tot stilstand komt langs
het winderige perron in Arnhem,
kijkt projectleider Jantina Wouds
tra van de NS ingespannen op het
scherm van haar telefoon. Daarop
is een bewegende afbeelding van
een trein te zien, met daaronder
een felle groene streep. „Als het
goed is, is het dus erg rustig in de
ze coupé", constateert ze tevre
den, terwijl ze op de treeplank
van de trein stapt.
De camera van een landelijke
nieuwszender zwenkt vervolgens
van het scherm van haar telefoon
naar de ramen van de trein. Daar
achter blijken inderdaad slechts
enkele reizigers te zitten, die
nieuwsgierig naar de consternatie
op het perron kijken. Daar staat
Woudstra vervolgens de journalis
ten te woord die afgekomen zijn
op de presentatie van de nieuwe
app waarmee treinreizigers kun
nen zien waar in aankomende
treinen nog vrije zitplaatsen zijn.
Als proef rijden er de komende
drie maanden op het traject
Roosendaal-Zwolle elf intercity's
waarin de NS sensoren heeft aan
gebracht die de bezetting in de
treinen meten.
Deze zijn boven alle treindeuren
aangebracht en registreren alle
in- en uitstappende reizigers.
Door de gegevens direct door te
zenden naar de al bestaande
smartphone-app Reisplanner
Xtra kunnen reizigers die al op
hun trein staan te wachten na
gaan waar ze dadelijk het beste
kunnen instappen.
Gebruikers van de app doen er
verstandig aan om in te stappen
in de groen gemarkeerde coupés.
„Daar is de kans op een zitplaats
namelijk groot", aldus Woüdstra.
„Bij rood is de kans erg klein en
bij oranje ongeveer 50 procent."
Tijdens de regelmatig terugkeren
de winterproblemen op het spoor
wordt de NS wel eens verweten
dat bijvoorbeeld in Zwitserland
het treinverkeer in de winter veel
beter geregeld is, maar deze keer
steekt de NS de Zwitsers volgens
Woudstra de loef af.
„Daar hebben ze een soortgelijke
app, maar die geeft alleen de ver
wachte drukte in de trein weer.
Bij ons is de informatie real time,
je kunt dus precies zien waar in
de trein het op dit moment druk
is."
Projectleider Jantina Woudstra
De aanmeldingen voor het drie
maanden durende proefproject
stroomden gistermiddag al bin
nen. Volgens een woordvoerder
van de NS hadden rond vier uur
zo'n zeshonderd gebruikers van
de route Roosendaal-Zwolle zich
aangemeld voor de uitgebreide
versie van Reisplanner Xtra. Als
dat een voorbode is van het en
thousiasme van reizigers over de
app blijft het volgens Woudstra
niet slechts bij deze proef, die 2
miljoen euro kost. „Dan gaan we
kijken of we dit systeem, dat bij
voorbeeld ook aangeeft waar de
eerste- en tweede klascoupés zich
bevinden, mogelijk landelijk kun
nen uitrollen."
