Baas over de eigen linnenkast
4 GEZOND
GRIJS GEBIED
Marcel Olde Rikkert
EP
Wie kent ze nog? Bof, mazelen
en rodehond? Het lijken kinder
ziektes uit lang vervlogen tij
den. Wie jonger is dan 25 jaar
is er waarschijnlijk twee keer te
gen ingeënt. Maar de laatste
drie jaar ligt de bof op de loer
bij studenten.
Onlangs hadden
we een zeer bij
zondere me
vrouw van 97
jaar opgenomen
op onze afdeling geriatrie. Ze
was nog ontzettend goed bij de
pinken, behalve toen ze na een
val in de badkamer dizzy was
en in de ambulance werd ge
tild. Voor ze het wist, was ze
op weg naar het ziekenhuis. Ach
teraf gezien had ze vast en zeker
geweigerd, want ze wilde alleen
nog maar thuis met haar man
hun levensverhaal goed afronden.
„Kijk naar Syrië en Libanon. De
gewonde mensen daar hebben
ziekenhuisopnames nodig", zei ze
toen ik haar op de afdeling sprak.
„Ik niet Ik kan de kranten al niet
meer spellen door mijn slechte
ogen, dat is het ergste. Meer wil
ik niet kwijt"
Zoals vaak bij oude mensen ge
beurt, stelde ze ons artsen voor
grote verrassingen. Het werd een
'alles-is-anders-show', waarin de
gevallen dame een bewonderens
waardige hoofdrol speelde. De
röntgenfoto liet een lelijke breuk
zien van de linkerdijbeenhals.
Het opvallendste was echter dat
ze helemaal geen pijn had, terwijl
anderen met zo'n botbreuk het
uitschreeuwen van de pijn en
veel morfine nodig hebben.
Eenmaal goed helder wist ze ze
ker dat ze niet geopereerd wilde
worden, welke vorm van operatie
we ook voorstelden. „Ik kon toch
al niet meer goed lopen en voel
me veel te kwetsbaar. Mijn lon
gen kunnen zo'n operatie niet aan
en ik word vast verward, dus ik
doe het niet Ik blijf de baas over
mijn eigen linnenkast"
Ik twijfelde sterk of ze wel de bes
te keus had gemaakt. Als je een
dijbeenbreuk niet opereert, hou
den mensen vaak lang pijn, kun
nen ze niet meer lopen en wordt
de verzorging meestal erg lastig.
Dat gunde ik deze lieve mevrouw
allerminst. Ze wilde nog zo graag
wat bij haar man zijn, met wie ze
al 71 jaar getrouwd was.
Omdat we sterk twijfelden, orga
niseerden we een familieberaad
en vroegen de huisarts en de or
thopedisch chirurg mee te den
ken. Juridisch was er geen grond
haar tegen haar zin te opereren,
daar waren we het snel over eens.
Het ingewikkelde was echter dat
wij ook na dit beraad nog niet ze
ker wisten wat het beste was. We
konden niet garanderen dat ze
geen complicaties zou krijgen. Me
vrouw zelf wist zeker dat ze goed
had gekozen. Meer verlies wilde
ze niet. Na lang wikken en we
gen, besloten we haar wens ge
woon te volgen.
Wie schetst mijn verbazing toen
ik haar twee dagen later, in een
'veiligheidsgordel' van twee ver
pleegkundigen, moedig zag oefe
nen met staan en in en uit bed
gaan. Zonder pijn! Ze heeft mij
een indringende les in medische
bescheidenheid geleerd.
Dus: als u zeker weet wat er met
u moet gebeuren en uw dokter
weet het niet zeker, houd dan
maar voet bij stuk. Tien tegen één
dat u de beste beheerder van uw
eigen linnenkast bent.
Marcel Olde Rikkert is professor in de
geriatrie.
Gevaccineerd en toch vatbaar
uitgestorven. Naast de bof zien we ook af
en toe uitbraken van de mazelen", zegt
Huckriede.
Linda vermoedt dat ze op een popfestival
besmet is geraakt met de bof. In augustus
was ze drie dagen op een festival in België
met een grote groep vrienden. „Met z'n
allen kamperen. Je weet wel hoe dat gaat.
Je neemt het niet zo nauw. Omdat we niet
genoeg servies hadden, aten we van el-
kaars borden en dronken we uit dezelfde
bekers. Gewoon plezier maken met elkaar
en natuurlijk laat naar bed." Twee weken
na het festival werd Linda na een avond
stappen wakker met de bof.
Het is heel goed mogelijk dat Linda op het
popfestival is besmet, zegt Huckriede.
Maar het is altijd lastig de bron van de be
smetting te achterhalen. De incubatietijd
van het virus is tussen de twee en drie we
ken. De patiënt is besmettelijk van vijf da
gen voordat de ziekteverschijnselen optre
den tot ruim een week daarna. Besmetting
vindt plaats via neus en keelholte door bij
voorbeeld hoesten, niezen, praten, zoenen
en handcontact.
Door hun leefstijl lopen vooral studenten
Toen Linda na een avondje stappen om
zes uur 's ochtends naar bed ging, voelde
ze zich nog prima. Maar vijf uur later
werd ze wakker met wangen als een volge
vreten hamster. „Ik schrok me dood en
dacht dat ik een allergische reactie had.
Omdat het weekend was, ben ik naar de
huisartsenpost gegaan. De arts dacht dat
het de bof was. Daar had ik nou nooit aan
gedacht. Ik was er toch tegen ingeënt?"
Door de BMR-vaccinaties lijken kinder
ziektes inderdaad bijna uitgestorven.
Sinds 1987 worden baby's gevaccineerd te
gen bof, mazelen en rodehond. Hierdoor
krijgen steeds minder jonge kinderen de
ze kinderziekten. Op 9-jarige leeftijd
wordt de vaccinatie herhaald. „Maar die
ziektes blijven altijd aanwezig. Ze zijn niet
door Martine Boelsma
illustratie Helen van Vliet
a niet zoenen!' Met
deze slogan probeer-
de de GGD vorig jaar
eerstejaarsstudenten
W te waarschuwen voor
de bof. Sinds 2009
krijgen steeds meer
studenten deze ziekte. Introductieweken
worden als potentiële brandhaarden ge
zien.
„Het zijn niet alleen de introductieweken.
Het is vooral de leefstijl van studenten die
de boosdoener is", zegt Anke Huckriede,
hoogleraar Vaccinologie aan de Rijksuni
versiteit Groningen.
