io I cito-eindtoets
Circa 165.000 kinderen doen komende dinsdag,
woensdag en donderdag mee aan de landelijke Ci-
totoets. Steeds meer ouders en scholen halen alles
uit de kast om hun kind een zo hoog mogelijke sco
re te laten halen. Een dubieuze ontwikkeling, vin
den deskundigen.
Die hele Cito-toets kan wat mij
betreft op de helling, het
leerlingvolgsysteem is voldoende
1
X
donderdag31 januari 2013
Alles
goede
voor een
score
door llze Rike en Patrick Wiercx
illustratie Mark Reijntjens
Een kind dat goed scoort op de Ci
to-eindtoets, sommige ouders
hebben er heel wat voor over.
En dan nóg kan het tegenvallen.
Ian Bergmans, directeur van ba
sisschool De Wilakkers in Eindhoven, heeft
elk jaar twee of drie ouderparen in zijn di
rectiekamer zitten, hevig ontstemd over de
uitslag van de toets. Bij hem komen ze hun
beklag doen. Hun kind scoorde te laag, ze
hadden er meer van verwacht. Je merkt
dan echt dat die status door de jaren heen
steeds belangrijker wordt."
De Cito-toets staat weer in de belangstel
ling. Vanaf komende dinsdag doen ruim
165.000 kinderen van groep acht drie dagen
mee. Rumoer is er ook. Een onbekende
bood deze week iemand op internet tegen
betaling een origineel opgavenboekje van
dit jaar aan. Cito deed aangifte bij de politie,
er zijn vragen gesteld in de Tweede Kamer,
maar de toets volgende week gaat wél door.
Anja de Wijs, projectleider Cito, is niet blij
met die jacht op opgaven en het streven van
ouders hun kinderen zo hoog mogelijk te la
ten scoren. De waarde van de toets moet
niet worden overdreven, vindt ze. „Het is
een momentopname dat het advies van de
basisschool moet ondersteunen." Want
voor de duidelijkheid: de schooldirecteur,
en niet Cito, geeft het schooladvies voor de
leerling aan de ouder.
Toch heeft Ard op de Weegh, directeur van
de Margarethaschool in Arnhem, zijn twij
fels. „Die hele Cito-toets kan wat mij betreft
op de helling. We hebben een uitstekend
leerlingvolgsysteem. Veel scholen hebben er
een. Met één druk op de knop hebben ver-
volgscholen een beeld van de complete
schoolcarrière van een kind. Het is geen mo
mentopname, zoals de Cito-eindtoets. Er
kan niet mee gesjoemeld worden."
Want dat er met de Cito-score gesjoemeld
wordt, staat voor hem als een paal boven
water. „Het is het meest fraudegevoelige sys
teem dat we in Nederland hebben. Het is
niet zo, als bij de examens in het voortgezet
onderwijs, dat de opgaven in een verzegelde
envelop binnen komen. De dozen met toet
sen staan een week van tevoren al in de
kast. Ik weet dat er scholen zijn die ze open
maken om te kijken of de leerlingen alle
stof hebben gehad. Zo niet, dan hebben ze
nog een week om wat meer op bepaalde op
gaven in te gaan. En ook het terugsturen
mag tot twee dagen na het afnemen van de
toets. Ik hoef niet te vertellen dat het voor
sommigen heel aantrekkelijk is om ergens
in die twee dagen het ouderwetse gumme
tje te hanteren."
Minister en inspectie beoordelen scholen
op de gemiddelde score op de Cito-toets,
dus verklaarbaar is de neiging tot sjoemelen
wel. Toch kan het behoorlijk negatieve ge
volgen hebben. Met name voor leerlingen
die 'te hoog' worden ingeschat, op hun te
nen moeten lopen in de brugklas en vaak
na één of twee jaar een stapje terug moeten
doen. „Heel kwalijk", vindt Op de Weegh.
Hij kan een vervolgopleiding prima uitleg
gen dat een leerling de toets slecht heeft ge
maakt, maar desondanks zeer geschikt is
voor de havo, bijvoorbeeld. „Ze weten dat
wij leerlingen niet te hoog inschatten. Van
onze leerlingen zit zo'n 95 procent na drie
jaar nog steeds op hetzelfde schooltype."
Dat laatste kan niet elke school zeggen,
weet hij. Hij is daarom met een aantal colle
ga's uit het onderwijs aan het uitzoeken
hoeveel leerlingen precies 'door het ijs zak
ken' door een vertekende Cito-score.
Ook directeur Bergmans wil het belang van
de Cito nuanceren. „De toets meet de ken
nis van het kind. Maar leren is meer dan het
verwerven van kennis en kunde. Een kind
kan beperkt zijn in vermogens, maar heel
leergierig zijn. Daar staat het intellectueel
zeer begaafde kind tegenover, dat er regel
matig met de pet naar gooit."
Hij wil maar zeggen: een kind is meer dan
een Cito-uitslag en de school weet dat als
de beste.
Coachingsbureau SmartLearn uit Vianen
traint met drie coaches zo'n twintig kinde
ren per jaar voor de Cito-toets voor een klei
ne 300 euro. „Ons doel is kinderen op de
vervolgopleiding te krijgen waar ze horen
en die past bij wat uit de rest van hun
schoolcarrière en het leerlingvolgsysteem al
is gebleken", zegt Marcella Bekenkamp.
