cultuur 117
McCaslin maakt nieuw modern jazzgeluid
Afscheid Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr
woensdag 30 januari 2013
Het was vermoeiend en fijn
MNMMMHHHHRHHHMMMHI
Hij deed het op zijn manier:
Ramsey Nasr. Vier jaar was hij
Dichter des Vaderlands, na Ger-
rit Komrij, Simon Vinkenoog (tij
delijk) en Driek van Wissen. Hij
was spraakmakend en omstre
den. Donderdag neemt hij af
scheid en wordt zijn opvolger
bekendgemaakt.
door Nico de Boer
Het waren tropenjaren,
verzucht Ramsey Nasr
(1974) in zijn apparte
ment in hartje Amster
dam. „Het was behoorlijk uitput
tend. Dat zeg ik niet om zielig te
doen of om te klagen, maar wel
om dingen in een perspectief te
plaatsen. Geregeld lees ik berich
ten als zou ik vier jaar lang alleen
maar bezig zijn geweest met het
verkopen van mijn eigen bundels.
En dat ik optrad in mediaprogram-
ma's'omdat ik zelf zo graag in de
belangstelling zou staan. Ik wou
dat het waar was. Je zit juist hoofd
zakelijk achter je bureau. Je moet
er veel voor opzij zetten. Het laat
ste wat je ermee kunt doen is je
portemonnee spekken. Het is een
onbetaalde erefunctie. Ja, hoe vul
je die in? Iedereen trekt aan je.
Maar het is even vermoeiend als
fijn geweest."
De dichter en schrijver, die van
huis uit acteur is, werd overladen
met lof, maar er was ook veel vuil
spuiterij, vaak in de vorm van haat
mails. „Ja, dat heeft zich vier jaar
lang voorgedaan. Het is interessant
alleen al om te weten wie je vijan
den zijn. Maar ik ben er niet meer
mee bezig. Je moet daar zo min
mogelijk energie in steken."
Kort voordat hij het stokje over
draagt aan zijn opvolger stelt hij
vast: „Ik moet bekennen dat als ik
de twee poëzieprojecten Dichter
draagt voor en Hier komt de poëzie!
niet had kunnen verwezenlijken,
ik met een onbevredigend gevoel
zou zijn afgetreden. Het gaat mij
niet alleen om mijn eigen poëzie.
Want behalve minimaal vier ge
dichten per jaar schrijven, word je
geacht een ambassadeur van de
poëzie te zijn. Dat vond ik belang
rijker."
Onlangs is Nasr de Gouden Gan
pulisme en angst in zijn vaak lan
ge, meanderende gedichten veel in
op de politieke waan van de dag.
Hij wilde ook onderzoeken op
welk Nederland 'we nu eigenlijk
zo trots zijn'. „In Nederland wordt
de laatste jaren erg in symbolen
van een oud Holland gesproken.
Maar er wordt geen enkele poging
gedaan te onderzoeken naar welk
Nederland we terugverlangen. Ne
derlanders zijn vatbaar voor nieu
we impulsen. Als een kabinet nu
positief over cultuur is, krijg je
daarmee bepaalde maatregelen
niet teruggedraaid, maar je kunt
wel een nieuw sentiment rond cul
tuur wekken. Je kunt ook niet
enerzijds zeggen dat de Nederland
se cultuur belangrijk is en ander
zijds cultuur afbreken. Je kunt niet
alleen het erfgoed bewaren en het
erfgoed van morgen onmogelijk
maken."
Kunstenaars hebben vaak een lasti
ge relatie met de politiek, meent
hij. „Politiek wil antwoorden ge
ven en liefst zo eenvoudig moge
lijk. De politicus die het eenvoudig
ste antwoord geeft is vaak het po
pulairst. Volgens mij moet er een
balans zijn tussen kunst en poli
tiek en die is het afgelopen decen
nium volledig zoekgeraakt." Twee
jaar geleden kwam het keerpunt
met zijn gedicht Het lentekanon
over de tragedie in Alphen aan
den Rijn. „Ik wilde niet de dichter
des rampenlands worden. Ik wilde
niet de klaagdichter worden die al
leen maar tegen de politiek, tegen
onze huidige cultuur ageert. Ik
ben gedichten gaan schrijven die
anders van toon en opzet waren.
Ik wil eindigen met een ode aan
de poëzie: Hier komt de poëzie. Zo
heet mijn laatste gedicht."
Nasr neemt op Gedichtendag, don
derdag 31 januari, afscheid als Dich
ter des Vaderlands. Dat gebeurt
met een concert in Paradiso met
het Metropole Orkest, dat onder
meer arrangementen speelt van ge
dichten van Nasr op muziek van
Marlies du Mosch. Onder meer
Ricky Koole en Viggo Waas zin
gen. Nasr zelf zingt nummers van
o.a. André Hazes en Randy New
man. Tevens wordt Nasrs bundel
Mi have een droom (300 blz, De Be
zige Bij) gepresenteerd.
Op deze avond wordt ook de
naam van de nieuwe Dichter des
Vaderlands bekendgemaakt.
met zijn vorige album Perpetual
motion, verder uitwerken. Een
grootser album moest het worden,
met meer geluidslagen. Keyboard
speler Jason Lindner en bassist
Tim Lefebvre speelden een belang
rijke rol. „Ik wilde een album uit
brengen dat minder dan een jazz
plaat klonk en meer dan een elek
tronica album. Om dat doel te rea
liseren deden we het volgende:
Jason legde diverse keyboardtracks
neer die we konden gebruiken.
Tim zette vervolgens een variëteit
aan elektronische effecten in om
zijn basgeluid te kleuren en te ver
anderen. Die lieten hem daardoor
als het ware als een dj klinken."
Eigenlijk creëerde McCaslin de af
gelopen jaren, gaandeweg een
nieuw, modern jazzgeluid. Het
ontstond vrij organisch. „Ik denk
dat het gewoon op mijn pad
kwam. Hoe meer we de nummers
live speelden en er mee experi
menteerden, hoe meer de dingen
juist op hun plek vielen."
Het is een proces dat al een tijdje
op gang is. In Middelburg komen
diverse facetten aan de orde: „We
zijn nu op promotietournee voor
Casting for gravity. Het merendeel
van de stukken die we spelen
komt van dat album. Maar we
brengen ook wat materiaal van
mijn vorige album en misschien
wat nieuw werk."
Donderdag 31 januari, Café 't Schut
tershof, Middelburg, 21.30 uur.
Ramsey Nasr: „Je denkt toch vaak: voor wie doe ik dit allemaal?"
zenveer 2013 toegekend. Is dat de
kroon op het werk? „Het is een
enorme eer. Maar ik beschouw het
niet zozeer als bekroning, wel als
erkenning van wat ik gedaan heb.
Je denkt toch vaak, voor wie doe
ik dit allemaal?"
De onderscheiding is voor zijn ver
diensten voor de Nederlandse taal,
als hoeder ervan, als dichter van
meerstemmige vaderlandse gedich
ten én als ambassadeur van de poë
zie. „Ieder vogeltje zingt zoals ie ge
bekt is", zegt hij. Toch vatte hij
zijn taak als hofdichter in beginsel
niet anders op dan zijn voorgan
gers. „Ik heb nooit gedacht: ik ga
het heel anders en op mijn manier
eigen bands ging leiden. Casting
for gravity laat diverse kanten ho
ren van McCaslin's tegenwoordige
muzikale wereld. Aan de ene kant
zijn er stukken die gedragen wor
den door krachtige melodische the
ma's of juist door groovy ritmi
sche variaties. Aan de andere kant
klinken bijna filmische, sound-
scape-achtige uitvoeringen. „Tij
dens het schrijven van de muziek
voor dit album was ik erg beïn
vloed door elektronische muziek",
zegt de saxofonist. „Ik dacht daar
bij steeds aan een meer algehele ge
luidsomgeving en hoe ik die inspi
ratie kon vertalen naar het perspec
tief van compositie en uitvoering."
Met Casting for gravity wilde Mc
Caslin de richting die hij inzette
doen. Ik had wel ervaring als stads
dichter van Antwerpen (in 2005).
Ik zag dat je ook mensen die zich
allergisch wanen voor poëzie voor
de duur van één gedicht kunt op
sluiten of meelokken en poëzie
kunt laten ervaren."
De eerste twee jaar in functie
speelde hij in tijden van crisis, po
Donny McCaslin
door Mischa Beckers
MIDDELBURG - De Amerikaanse
jazzsaxofonist Donny McCaslin
bracht onlangs zijn tiende album,
Casting for gravity, uit. Dat het een
bijzondere plaat is en hoe het live
klinkt, laat hij samen met zijn
kwartet donderdag op uitnodiging
van Muziekpodium Zeeland ho
ren, in 't Schuttershof in Middel
burg
McCaslin combineert op dit al
bum zijn kenmerkende geluid van
de tenorsaxofoon nog meer met
funk georiënteerde ritmiek en elek
tronica. Hij speelde in Steps
Ahead en onder meer bij Gil
Evans, Danilo Perez en Maria
Schneider voordat hij in 1998 zijn
foto Keke Keukelaar
