Beatrix treedt af! 15
ÉATRIX
Wat te doen na de troon? Vooral niet
de nieuwe koning in de weg lopen,
is het devies. 'Beatrix is niet het type
dat de hele dag met de kleinkinderen
op stap gaat.'
dinsdag 29 januari 2013
door Marjolijn de Cocq
Iedereen, fulmineert cultuur
historica Reinildis van Ditz-
huyzen, denkt altijd allemaal
maar dingen over koningin
Beatrix. Dat ze na haar troons
afstand op Drakensteyn gaat
wonen, het kasteel bij Lage
Vuursche waar ze haar geluk
kigste huwelijksjaren doorbracht, ook zo
iets. „Misschien gaat ze wel naar Italië. Of
naar Brussel."
In 2006 werd bekend gemaakt dat Draken
steyn, sinds 1959 privébezit van Beatrix, ge
renoveerd zou worden om het kasteel
weer bewoonbaar te maken. Het zou vol
op beveiligd en klaargemaakt worden voor
de 21e eeuw. Dit bericht gaf toen al voe
ding aan de geruchten dat haar abdicatie
aanstaande was. Nu het moment van de
troonsafstand dan toch daar is, wordt alge
meen aangenomen dat Beatrix zich op Dra
kensteyn zal terugtrekken. Ze vertoefde er
de afgelopen jaren met grote regelmaat,
weten buurtbewoners die vooral in tijden
dat bomen kaal zijn, duidelijk zien wan
neer de standaard van de koningin gehe
sen is op Drakensteyn.
Maar wie gaat anno 2013 nou haar konink
lijk leven eindigen in een achtkantig huis
achter een hek, vraagt freule Diana Bosch
van Drakestein zich af. Ver van luchtha
vens en met de auto uitsluitend te berei
ken over wegen die verstopt zijn door fi
les? Ze is de oudste nog levende nakome
ling van mr. Paulus Bosch, burgemeester
van Utrecht die in 1806 op een veiling
'heerlijkheid de Vuursche en ridderhofstad
terug naar Drakensteyn
Drakesteyn' kocht. Haar broer verkocht
het kasteel aan Beatrix. Lage Vuursche is
een klein dorp, schetst Bosch van Dra
kestein. De Dorpsstraat is 220 meter lang,
er zijn maar twee smalle gemeentelijke toe
gangswegen.
Ook Van Ditzhuyzen wijst op het bezwaar
van de files. „Als ze die route met de poli
tie voor en achter zich en gillende sirenes
gaat afleggen, roept iedereen natuurlijk
weer: hé hé hé. En het is best ver van haar
familie. Het voordeel is wel: je zoon heeft
geen last van je." De rol van een koning na
de abdicatie is nergens in de wet vastge
legd, er zijn geen regels voor. Dus hangt
het van de persoon af wat voor invulling
hij of zij geeft aan het leven na de troon,
zegt Van Ditzhuyzen. „Willem I was zo
verbitterd bijvoorbeeld dat hij zich terug
trok in Berlijn. Wilhelmina heeft zich keu
rig op het Loo teruggetrokken, en ook Julia
na heeft dat keurig gedaan op Soestdijk."
Maar, benadrukt Van Ditzhuyzen, van de
zes Oranjevorsten deden er slechts drie
troonsafstand. En daar hadden zij ook hun
redenen voor. Voor Willem I, sinds 1815
de eerste koning der Nederlanden, was het
feit dat hij in 1839 de Belgische afscheiding
en de inperking van zijn macht moest er
kennen de laatste druppel. „Wilhelmina
had er genoeg van na de Tweede Wereld
oorlog, die was teleurgesteld dat er verzui
ling kwam in plaats van de eenheid die
haar voor ogen stond. En Juliana heeft
nooit koningin willen zijn, terwijl ze een
dochter had die graag wilde."
Wilhelmina trad, na 58 jaar, afin 1948. Tij
dens de watersnood van 1953 trad ze nog
enkele malen in het publiek. Tot op hoge
leeftijd hield ze zich bezig met onder meer
haar zakelijke investeringen. En in de laat
ste jaren van haar leven schreef ze de auto
biografie Eenzaam maar niet alleen, over
haar jeugd op Het Loo en 'de kooi' waarin
ze was gedwongen te leven. Ze stierf op 28
november 1962, 82 jaar oud, en werd bijge
zet in het familiegraf in de grafkelder van
de Oranjes in de Nieuwe Kerk in Delft.
Juliana bleef, na haar troonsafstand op
71-jarige leeftijd op 30 april 1980, sociaal ac
tief en verscheen nog regelmatig in het
DRAKENSTEYN (ook wel Dra
kestein, Drakenstein of Drakensteijn), is een
kasteel en landgoed gelegen nabij Lage Vuur
sche, gemeente Baarn. De oude geschiedenis
van Drakensteyn is nauw verbonden met die
van ridderhofstad Drakenburg bij Baarn die in
de 19e eeuw is afgebroken. In 1360 is voor het
eerst geschreven over een hofstede Dra
kesteyn. In 1634 werd Ernst van Reede de eige
naar van Drakensteyn. Zijn zoon Gerard liet in
1640 een nieuw, volledig symmetrisch achthoe
kig huis bouwen. Prinses Beatrix verwierf het
kasteel in 1959 en woonde er van 1963 tot zij
na haar inhuldiging met haar gezin naar Paleis
Huis ten Bosch in Den Haag verhuisde en Dra
kensteyn een koninklijk buitenverblijf werd.
Het landgoed en het kasteel zijn privébezit en
niet te bezichtigen.
openbaar. Zij had te kennen gegeven om
na de abdicatie niet langer zoals te doen ge
bruikelijk als koningin, maar als prinses
Juliana aangesproken te willen worden.
Sinds 2002 is in de wet koninklijk huis die
gewijzigde titel ook vastgelegd en dus
wordt ook Beatrix nu Prinses der Nederlan
den.
Na 1995, toen haar gezondheid slechter
werd en haar geheugen begon af te takele-
len, werd prinses Juliana steeds meer afge
schermd. Haar laatste openbare optreden
was bij het huwelijk van haar kleinzoon
Maurits met Marilène van den Broek in
1998. Vooraf was door de Rijksvoorlich
tingsdienst bekend gemaakt dat de prinses
soms last had van acute verwardheid. Er
ontstond enige opschudding over het feit
dat zij tijdens het kerkelijk huwelijk als
protestant ter communie ging. Na de brui
loft verscheen Juliana niet meer in het
openbaar, al maakte ze soms in een busje
nog een rondrit door de omgeving van pa
leis Soestdijk.
Een informele denktank nam al eerder een
voorschotje op de abdicatie van koningin
Beatrix, vertelt oud-directeur van het Rijks
museum Henk van Os begin 2011, zonder
namen prijs te willen geven. „Ik kreeg de
vraag of ik met anderen wilde praten over
haar toekomst, kennelijk nog zonder dat
zij zich daarmee bezig hield. Ik heb ervoor
bedankt." Beatrix, vermoedt kenner van
de Europese koningshuizen Van Ditz
huyzen, vond haar werk leuk en heeft niet
staan trappelen om af te treden. Het is ze
ker geen automatisme in de monarchieën,
stelt ze. „Ze zal nu zelf iets moeten beden
ken om te gaan doen. Ze is niet het type
dat de hele dag met haar kleinkinderen op
stap gaat. Hoe vul je je dagen in? Wij kun
nen naar toneel of tentoonstellingen, maar
zij is veel minder vrij om te gaan en staan
waar ze wil. Plus, ze heeft na de dood van
prins Claus ook niemand om tegen aan te
praten."
Over de invulling van haar toekomst sprak
Beatrix volgens ingewijden voorafgaand
aan haar troonsafstand wel met vertrouwe
lingen. Genoemd wordt Ernst Veen, voor
malig directeur van de Nieuwe Kerk en de
Hermitage door de koningin in 2006 aange
steld als Kamerheer van de stad Amster
dam. Veen doet hier zelf geen uitspraken
over.
Jan Kikkert, die een stapel boeken over het
koningshuis heeft geschreven, vermoedt
dat Beatrix zich wel in de door haar zo ge
liefde kunst zal willen bewegen. „Ze kan
in ieder geval als beschermvrouwe van het
een en ander actief zijn. En ik denk dat
Willem-Alexander achter de schermen
veel goede raad zal toevloeien. Ik schat
haar althans in als iemand die zich niet
met niets bemoeit." Een inhoudsvolle func
tie lijkt Van Ditzhuyzen de beste optie
voor de 'topvrouw' die Beatrix per saldo is.
Zoals mensen uit het bedrijfsleven com
missariaten krijgen. „Het moet wel een
beetje apolitiek blijven. Iets waarmee je
niemand voor het hoofd stoot, maar toch
functioneel bezig bent."
min
HUBS
91VIVI
«MUI
1IIII8
iiiiai
TJI1II
una
III!
