Beatrix treedt af 13
MATRIX
dinsdag 29 januari 2013
KONINGIN DER NEDERLANDEN
KONINGSMANTEL
Koning Willem I droeg een roodfluwelen ko
ningsmantel afgezet en gevoerd met met her
melijn. Koning Willem II droeg bij zijn inhuldi
ging in 1840 een sterk aangepaste koningsman
tel. Het is niet helemaal duidelijk of het dezelf
de mantel betrof die ook zijn vader 25 jaar eer
der droeg. Wel zeker is dat de 83 geappliqueer-
de gouden leeuwen van de mantel van Willem
I zijn hergebruikt. Koning Willem III droeg de
zelfde mantel bij zijn inhuldiging in 1849 en
voor de 18-jarige, frêle gebouwde koningin Wil-
helmina werd de mantel weer versteld.
Vijftig jaar later zou de koningsmantel weer
worden gebruikt voor koningin Juliana. Maar
de historische mantel was zo slecht bewaard ge
bleven dat er een grotendeels nieuwe mantel
moest worden gemaakt, waarop door de Zwit
serse couturier Erwin Dolder wel weer de gou
den leeuwen, die op katoenen ondergrond ge
borduurd waren, werden overgebracht. De
Zwitserse couturier die hierbij betrokken was,
zou van de resten oud rood fluweel een jasje
voor zichzelf hebben gefabriekt. Ook bij de in
huldiging van koningin Beatrix bleek de ko
ningsmantel, die opgerold was bewaard in een
ijzeren kist, weer in zeer slechte staat te zijn.
Het bont moest grotendeels worden ver
nieuwd. De koningsmantel wordt bewaard op
paleis Huis ten Bosch, de huidige staat is onbe
kend.
REGALIA
De regalia of rijksinsigniën
de kroon symbool van de soevereiniteit
van het Koninkrijk der Nederlanden
de scepter symbool van het gezag van de
koning
de rijksappel symbool van het grondge
bied van de koning
het rijkszwaard symbool van de macht
van de koning
De rijksstandaard of -banier met het Neder
landse wapen.
Tot 27 juli 1963 waren de beide kronen, de
scepter, de rijksappel, het rijkszwaard en de
op zijde geverfde koninklijke standaard privé-
bezit van de koning. Koningin Juliana droeg
deze symbolen over aan de Stichting Regalia
van het Huis Oranje-Nassau.
Hoewel Willem-Alexander geen kroon
krijgt opgezet, staat die wel prominent
voor de troonzetels op de zogenaamde 'cre
denstafel', waar de kroonjuwelen die de
macht en waardigheid van de koning sym
boliseren op rood fluweel liggen uitgestald.
Koning Willem II liet ze in 1840 voor zijn
inhuldiging door verschillende edelsme
den vervaardigen. Op de televisiebeelden
van 1980 is te zien hoe de kleine Alexan
der, met licht argwanende blik, voorbij de
regalia loopt die straks zijn koningschap be
vestigen. Buiten knalden de rookbommen
en hij moet hebben gedacht dat het volk
hem en zijn familie haatte.
Hoe formeel ook de inhuldigingsprocedu
re, het verleden bewijst dat de inhuldiging
ook plaats biedt aan de emoties van een
overgeërfd koningschap.
„Sedert eergisteren ben ik geroepen tot
een taak die zo zwaar is dat niemand die
zich daarin zomaar een ogenblik heeft inge
dacht haar zou begeren", sprak koningin
Juliana, verwijzend naar hoe moeilijk haar
'lieve moeder' het onder die zware last had
gehad. „Maar ook zo mooi dat ik alleen
maar zeggen kan: Wie ben ik dat ik dit
doen mag?"
Hoe eenzaam de functie was die zij kreeg
overgedragen, bekende Beatrix met blosjes
van onzekerheid, kon alleen haar moeder
weten. Nog minder onomwonden dan
haar voorgangster verwoordde zij een zeke
re weerstand waarmee ook de rebelse Wil
lem-Alexander in het reine heeft moeten
komen: „Dit ambt is niet verworven. Het
is een functie waar geen mens om zou vra
gen. Toch sta ik hier en vraag het Neder
landse volk om steun en vertrouwen."
Het afleggen van de eed, stelt ook Veen, is
in het leven van een geboren koning van
zelfsprekend een zeer emotionele gebeurte
nis. „Er is geen twijfel over de grote verant
woordelijkheid die ze voelen. Dat is een
consequentie van de erfopvolging. Ga er
maar aan staan, dat is niet mis."
den ook afvaardigingen van bevriende
staatshoofden: traditioneel niet het rege
rend staatshoofd zelf maar troonopvolgers
of anderen uit de lijn.
