io voedselverspilling
RIJST
Niet supermarkten
of fabrikanten,
maar consumenten
verspilllen verreweg
het meeste voedsel.
De terreur van de
houdbaarheidsda
tum is één van de
boosdoeners.
Chip in plaats van
houdbaarheidssticker
GROEN1
FR
dinsdag 22 januari 2013
Ons dagelijkse,
afgedankte brood
door Annemieke van Dongen
beeld Jos Diender
De beruchte hond
in de pot? Die
lijkt zo'n beetje
uitgestorven.
Nederlanders ko
pen en koken
veel meer voedsel dan ze opeten.
Van alle etenswaren die consumen
ten in hun boodschappenwagen-
tjes laden, belandt uiteindelijk 13,5
procent in de afvalbak terwijl dat
nog prima te eten is. Pure verspil
ling dus, ook in financieel opzicht.
Uit cijfers die Milieu Centraal van
daag presenteert, blijkt dat Neder
landers elke dag alleen al 435.000
broden en 60.000 kilo rijst weg
gooien. In totaal rijden jaarlijks
100.000 vuilniswagens vol goed
voedsel, ter waarde van 2,6 miljard
euro, naar verbrandingsovens en
gft-vergisters.
Waarom gooien we zo veel goed
voedsel weg? Mensen vinden het
lastig in te schatten hoeveel ze no
dig hebben. Dat speelt vooral bij
rijst en pasta, zegt Linda Nijenhuis
van Milieu Centraal. „Die nemen
tijdens het koken veel water op,
waardoor ze in volume toenemen.
Een vijfde van de mensen kookt el
ke dag te veel eten en gooit het res
tant weg. Maaltijdresten vormen
een kwart van alle verspilling."
Daar komt volgens de onafhanke
lijke voorlichtingsorganisatie bij,
dat mensen hun voorraad niet
checken voordat ze naar de super
markt gaan en te veel kopen.
„Mensen die geen boodschappen
lijstje maken, gooien 40 procent
meer eten weg dan gemiddeld.
Ook het bewaren levert proble
men op. In veel keukens staat de
koelkast te warm of koud afge
steld. En als de houdbaarheidsda
tum verlopen is, denken veel men
sen onterecht dat het voedsel is be
dorven."
De meeste mensen beseffen niet
hoeveel eten ze verspillen. Nijen
huis: „Van de Nederlanders zegt
70 procent minder voedsel weg te
gooien dan gemiddeld. Dat kan
niet, weten we uit onderzoek waar
bij letterlijk afvalbakken zijn omge
keerd. Vaak gaat het om relatief
kleine hoeveelheden per keer.
Maar een lepel overgebleven groen
te per dag komt per jaar al snel
neer op kilo's per persoon."
Jonge gezinnen gooien veel meer
eten weg dan oudere mensen,
blijkt uit een peiling van onder
zoeksbureau GfK in opdracht van
Milieu Centraal. Ze houden vaker
restjes over. Als ze die in de koel
kast of vriezer bewaren, belanden
ze later vaak alsnog in de kliko -
en zelden bij het gft-afval.
Dat betekent niet dat voedselver
spilling jongeren niet interesseert,
zegt Nijenhuis. „Ze vinden het
wel degelijk vervelend om eten
weg te gooien, maar raken in hun
goedgevulde koelkast vaker het
overzicht kwijt. Daar komt bij dat
ze wat minder creatief zijn met
restjes dan ouderen. Mensen die
de oorlog nog hebben meege
maakt of in de jaren erna zijn gebo
ren, zijn opgegroeid met het idee:
voedsel gooi je niet weg." Liever
warmen ze het de volgende dag
op bij de lunch en desnoods voe
ren ze het aan de hond.
De massale voedselverspilling is
niet alleen zonde voor de porte
monnee, maar ook een ernstig pro
bleem voor het milieu. Nijenhuis:
„Het produceren, verpakken, koe
len en vervoeren van voedingsmid
delen kost veel energie. Daarnaast
worden water en hulpstoffen als
kunstmest en bestrijdingsmidde
len onnodig gebruikt." Net als
landbouwgrond, die schaars wordt
naarmate de wereldbevolking ver
der groeit.
Daar zijn consumenten zich nog
onvoldoende van bewust, zegt
onderzoeker Toine Timmermans
van de Wageningen Universiteit.
„Supermarkten en levensmidde
lenproducenten hebben de verspil
ling van voedsel de afgelopen ja
ren al flink teruggedrongen. Tien
jaar geleden belandde bij super
markten nog 3 of 4 procent van de
versproducten, zoals gesneden
groenten, in de afvalbak. Door de
kwaliteit van de producten, de ver
pakkingen en de logistieke keten
te verbeteren, is de verspilling nu
nog maar 1 of 2 procent."
Consumenten zien de noodzaak
om zuinig met voedsel om te gaan
Aan de Wageningen Universiteit
wordt een chip ontwikkeld die de
houdbaarheidsdatum van voe
dingsmiddelen nauwkeurig kan
bepalen.
De chip meet de temperatuur,
het zuurstofgehalte en andere
omgevingsfactoren die de uiter
ste houdbaarheidsdatum nauw
keurig kunnen helpen berekenen.
Als je een karbonade per ongeluk
een uurtje op het aanrecht laat
liggen, valt in de toekomst dank
zij de chip meteen af te lezen wat
de gevolgen zijn voor de houd
baarheid.
Onderzoeker Toine Timmermans
denkt dat de papieren stickers
met houdbaarheidsdata over tien
jaar vervangen zijn door een chip.
Supermarkten en de voedingsin
dustrie zullen de chip volgens
hem al eerder gaan gebruiken.
Bij het project zijn ook chipmaker
NXP, Philips, TNO en onderzoe
kers uit Eindhoven, België, Oos
tenrijk en Spanje betrokken.
volgens hem veel minder. „In Ne
derland is voedsel relatief goed
koop. We besteden er maar een
klein deel van ons inkomen aan."
Tussen de 30 en 50 procent van al
het voedsel dat wereldwijd wordt
geproduceerd, wordt uiteindelijk
weggegooid. Niet de supermark
ten, levensmiddelenfabrikanten of
tuinders zijn de grootste boosdoe
ners, maar consumenten. 85 tot 90
procent van de milieuschade
wordt veroorzaakt door de eindge
bruiker, schat Timmermans. „Als
de consument voedsel weggooit,
valt er vaak niks nuttigs meer mee
te doen." Als voedsel wordt afge
keurd voordat het in de super
markt terechtkomt, kan het vaak
nog worden verwerkt in jam of
veevoer. Daar komt bij dat vooral
het laatste stukje van de 'keten'
veel energie kost, onder meer voor
transport en koeling. Milieu Cen
traal becijferde dat een consument
die één kilo voedsel verspilt, zo in
feite bijna anderhalve liter benzine
in de vuilnisbak gooit.
De overheid ziet voedselverspilling
als serieus probleem en stelde drie
jaar geleden het doel dat in 2015 20
procent minder eten weggegooid
wordt. Door te zoeken naar betere
verpakkingen en bewerkingsme
thoden waardoor eten nog langer
houdbaar blijft, proberen voedings
producenten en wetenschappers
de verspilling te verminderen.
Timmermans denkt dat ook met
kleinere porties nog een wereld
valt te winnen. „Het aantal eenper
soonshuishoudens neemt flink
toe. De grootte van de verpakkin
gen sluit daar nog niet bij aan,
blijkt bij afvalanalyses uit de vele
weggègooide halflege zakjes."
En hoe zit het met de aanbiedin
gen van supermarkten? Leiden ac
ties als 'twee voor de prijs van één'
niet tot een hoop verspilling? Ja,
zegt Nijenhuis van Milieu Cen
traal. „Maar daar kan verandering
in komen. Een grote Engelse super
markt geeft bij een aankoop al
steeds vaker tegoedbonnen voor
een gratis tweede exemplaar later.
Zo verleiden ze klanten meteen
om nog eens terug te komen."
zie onze website:binnenland
Doe de weggooitest en probeer
een van de restjesrecepten uit
