61 binnenland
'Kulluk' is voorbode onheil
Smeltende
Noordpool:
kansen en
risico's
illegale antibiotica
Het incident met boorschip Kulluk bij
Alaska is het zoveelste voorbeeld van
hoe Shell verliest van de natuur.
miljard euro heeft Shell tot dusver geïnvesteerd in de zoektocht
naar olie en gas in Alaska. Steeds meer oliemaatschappijen bo
ren in onherbergzame gebieden omdat de makkelijk winbare
olie- en gasvoorraden in handen zijn van staatsbedrijven.
Het stranden van boorschip
Kulluk was geen incident.
Het bewijst dat Shell de
risico's van boren in het
noordpoolgebied bij Alaska
niet onder controle heeft.
woensdag 16 januari 2013
3,7
Het crisisteam van Royal
Dutch Shell haalt weer
opgelucht adem. De
Kulluk is versleept naar
een veilige haven, een olie- en
pr-debacle afgewend.
Met man en macht poogde Shell
het stranden van het boorschip af
te doen als sleepincident. Tijdens
een storm was de Kulluk op drift
geraakt en voor de kust van Alaska
gestrand. Niks aan de hand, riep
Shell, gesteund door het gunstig
gezinde lot Het beschadigde schip
lekte geen brandstof, tv-beelden
van besmeurde zeehondjes bleven
het olieconcern bespaard.
Een geluk bij wéér een ongeluk.
Want het voorval is er een in een
reeks. Vorig jaar raakte al een an
der boorschip van Shell bij Alaska
op drift en later brak er brand uit.
Het 'reddingsschip' van Shell in de
arctische wateren kreeg geen be
wijs van poolwaardigheid en een
cruciale veiligheidstest mislukte.
Dat is verontrustend, want de risi
co's van boren naar olie en gas
voor de kust van Alaska zijn groot.
Het weer in het afgelegen gebied is
extreem. De winterse storm waar
in de Kulluk eind december los
raakte van zijn sleepkabels, was
normaal voor de tijd van het jaar
en bovendien voorspeld. Shell is
geen partij voor het barre weer in
Alaska, concludeerden natuur- en
milieu-organisaties weer eens.
Daar komt bij dat de natuur in
door Annemieke van Dongen
Alaska zeer kwetsbaar is. De kust
is een kraamkamer voor vogels, de
ongerepte wateren herbergen wal
vissen, walrussen en ijsberen.
Volgens deskundigen bestaat er
nog geen methode om, als het mis
gaat, olie onder of in ijs op te rui
men. Kruiend ijs absorbeert ruwe
olie en kan het milieu zo over gro
te afstanden vervuilen.
Na de olieramp met BP's Deep
Water Horizon in de Golf van
Mexico in 2010, braken bacteriën
een aanzienlijk deel van de olie af.
In de arctische kou gebeurt dat vol
gens Greenpeace niet. In de afgele
gen gebieden met amper havens is
hulp bovendien vaak ver weg.
Natuurlijk is veiligheid een groot
goed voor Shell, dat een reputatie
en zo'n 3,7 miljard reeds in Alaska
geïnvesteerde euro's te verliezen
heeft. Maar blijkbaar gaat veilig
heid voor het olieconcern niet bo
ven alles.
Mede om een belastingaanslag in
Alaska per 1 januari te voorkomen,
nam Shell het risico de Kulluk
eind december voor onderhoud
naar Seattle te slepen. Ondanks de
naderende storm.
Het ongeluk met de Kulluk toont
aan dat Shell de grote risico's van
olieboringen voor de kust van Alas
ka niet beheerst. De rest van de we
reld kreeg een beangstigend voor
proefje van wat er een volgende
keer écht mis kan gaan als Shell
dergelijke voorvallen blijft afdoen
als onbeduidend incident.
Het bij Alaska aan de grond gelopen boorschip Kulluk ('donderslag' in Inuvialuit, de taal van de Eskimo's), wordt weggesleept.
foto Tim Aubry/AFP
DEN HAAG - Shell is niet de enige
speler die olie zoekt in het noord
poolgebied. „Voor de kusten van
Noorwegen, Rusland en Groen
land wordt al uitgebreid naar olie
geboord. De camera's staan echter
niet op Rusland, maar op Amerika
gericht", zegt Lucia van Geuns,
energiedeskundige van het Insti
tuut Clingendael.
Als gevolg van de klimaatverande
ring smelt de noordelijke ijskap.
Dat biedt maakt olie- en gasvoorra
den in het gebied toegankelijk.
Een kans voor de VS, die voor hun
olievoorraad niet langer afhanke
lijk willen zijn van instabiele lan
den. De Amerikaanse overheid
heeft daarom niet alleen Shell li
centies gegeven om voor de kust
van Alaska naar olie te boren.
„Ook Statoil en ConocoPhillips
hebben licenties. Zij maken echter
pas op de plaats en kijken aan hoe
het Shell vergaat" Het Brits-Neder
landse olieconcern kampt met veel
tegenslagen bij Alaska. Door aange
scherpte veiligheidseisen na de
olieramp van 2010 in de Golf van
Mexico moest het de start van de
boringen al verschillende keren uit
stellen. „Het poolgebied is enorm
gecompliceerd en kwetsbaar. Elk
deel van de noordelijke poolzee
heeft zijn eigen uitdagingen qua
weer, natuur en geologie."
Ondanks die risico's en tegensla
gen gaat Shell door met investeren
in het gebied.
Van Geuns: „De wereldwijde
vraag naar olie stijgt nog steeds.
De makkelijk winbare olie in Rus
land, het Midden-Oosten en Cen-
traal-Azië is grotendeels in han
den van staatsbedrijven. Omdat de
mogelijkheden van Shell beperkt
zijn, kijkt het ook naar gebieden
als Alaska. Over hoeveel olie daar
zit, lopen de schattingen uiteen.
Maar dat het om aanzienlijke hoe
veelheden gaat, is zeker."
miHüMKBwm'niininr'rmmm
door Annemieke van Dongen
Deze week is in Groningen een
rechtszaak begonnen tegen zes
mensen die worden verdacht van
grootscheepse handel in illegale
antibiotica. Brachten zij de volks
gezondheid in gevaar?
"1 Waar draait het om in de rechtszaal?
In maart 2011 nam justitie in Overijssel en
Groningen 3.500 kilo illegale antibiotica in be
slag: 24 vleeskuikenbedrijven in het noorden
zouden de medicijnen hebben gebruikt. De
drie hoofdverdachten riskeren twintig jaar cel.
Wegens vermeend lidmaatschap van een crimi
nele organisatie en omdat ze de volksgezond
heid in gevaar zouden hebben gebracht.
'l Wat is er zo erg aan illegale antibiotica?
Steeds meer bacteriesoorten kunnen de
werking van antibiotica weerstaan. Ze worden
resistent. In het ergste geval zijn bacteriële infec
ties daardoor in de toekomst niet meer te be
handelen. Een infectie die nu goed te bestrij
den is, zoals longontsteking of bloedvergifti
ging, kan dan zelfs leiden tot de dood. Bacteri
ën worden resistent door overmatig en onvoor
zichtig gebruik van antibiotica. Hoe vaker een
bacterie aan het middel wordt blootgesteld, hoe
groter de kans dat hij resistent wordt. Artsen
zijn daarom terughoudend met het voorschrij
ven van antibiotica. Ook in de veehouderij is
het gebruik aan banden gelegd.
3 Waarom kopen boeren het spul dan?
Antibiotica beschermen dieren die met
honderden (koeien) of duizenden (kippen) in
stallen zitten, tegen infectieziekten. Ook bevor
deren ze groei. Om gezondere dieren te fokken
die sneller meer vlees opbrengen, voegden boe
ren in het verleden antibiotica toe aan voer of
drinkwater. Dat mag sinds 2005 niet meer.
Maar nog steeds wordt in de Nederlandse vee
houderijsector relatief veel antibiotica gebruikt.
4 Wordt daar wat tegen gedaan?
jazeker. Het antibioticagebruik in de vee
houderij is sinds 2009 al meer dan gehalveerd.
Steeds meer veehouders weten antibiotica hele
maal uit te bannen, onder meer dankzij beter
voer en strengere hygiëne. Maar ja, er bestaat
ook een illegaal circuit. In Brabant werd in au
gustus 1.000 kilo illegale antibiotica aangetrof
fen. Aanwijzingen dat boeren massaal afnemen
bij een antibioticamaffia, zijn er echter niet.
5 Kun je met een gerust hart vlees eten?
Ja. Mits je het goed verhit en keukenhygië
neregels in acht neemt, zegt de Voedsel- en Wa
renautoriteit. Zo wordt voorkomen dat (moge
lijk resistente) bacteriën in de darmen komen.
Vlees mag geen antibiotica bevatten. Voor de
slacht worden dieren daarop gecontroleerd.
