io nieuwjaarstoespraken
Met het ontkurken
van champagne, gaf
bestuurlijk Neder
land tijdens de
nieuwjaarsspeeches
ook lucht aan zijn
verontwaardiging
over 'Den Haag'.
Een bloemlezing.
'ln Den Haag denken ze
dat een kleine gemeente
geen klus kan klaren
vrijdag 11 januari 2013
Zure bubbels
voor 'Den Haag'
door Hans Goossen
Illustratie Mark Reijntjens
en Jos Diender
De ene bestuurder haal
de de dichter-compo-
nist Valerius van stal
ter onderbouwing van
zijn boodschap, de ander de he
dendaagse troubadour Guus Meeu-
wis. De toon was dezelfde en on
miskenbaar bedoeld voor Den
Haag en het daar zetelende en met
herindelingsplannen spelende
landsbestuur: houd je handen
thuis en kom niet aan onze provin
cie cq gemeente.
Meeuwis zou nooit een lied heb
ben gemaakt over Brabant als die
provincie niet veel meer dan lou
ter 'een administratieve eenheid'
zou zijn, betoogt de Brabantse
commissaris van de koningin
Wim van de Donk in zijn nieuw
jaarstoespraak. „We verdedigen
een idee, een identiteit, een ziel.
Dat laten wij niet afbreken." Al he
lemaal niet door een kabinet dat
zich laat leiden door 'gevaarlijke te-
kentafellogica'.
Een provincie zuidelijker roept
burgemeester Martin Eurlings van
Valkenburg aan de Geul zijn on
derdanen en provinciegenoten op
tot waakzaamheid. Met de aan een
lied van Valerius ontleende spreuk
'let op uw Saeck'. Ook hier komt
de dreiging vanuit het Haagse, van
het kabinet-Rutte II dat alleen
maar oog heeft voor groot, groter,
grootst. Natuurlijk, het CDA, de
partij van Van de Donk en Eur
lings is landelijk veroordeeld tot
de oppositie en dan is het toch net
wat gemakkelijker om tijdens een
nieuwjaarsspeech van leer te trek
ken tegen een kabinet zonder par
tijgenoten. Tegelijkertijd leert het
doorvlooien van de traditionele ja-
nuaritoespraken ook dat het kla
gen over Rutte II niet is voorbe
houden aan de confessionelen on
der de bestuurders. Neem de Gel
derse commissaris Clemens Cor-
nielje, van dezelfde politieke bloed
groep als de premier. Ook hij laat
in zijn speech weinig heel van de
plannen van het kabinet om de
twaalf provincies te vervangen
door vijf veel grotere landsdelen.
De WD'er geeft Rutte en consor
ten het ongevraagde advies: „Ik
vind Nederland zonder Gelder
land, Brabant, Limburg, Friesland
en Zeeland onvoorstelbaar. Gelder-
land ligt aan de basis van dit land.
Daar moet je niet aan gaan morre
len. Daarom zeg ik: Bezint eer ge
beëindigt!" Zelfs van commissaris
sen die best in zijn voor bestuurlij
ke schaalvergroting, krijgt Den
Haag de wind van voren. Vanuit
Drenthe laat Jacques Tichelaar
(PvdA) zijn op de champagne
wachtende gehoor weten dat hij
het voornemen om Nederland be
stuurlijk op te schalen, onder
schrijft. Maar: „Als je opschaalt,
doe het dan in één keer goed." En
zeker niet zo eendimensionaal als
het kabinet het nu heeft verordon
neerd: vijf landsdelen en alleen
nog maar gemeenten met meer
dan honderdduizend inwoners.
Iets soortgelijks is te horen in het
Zuid-Hollandse provinciehuis
waar Jan Franssen, in principe niet
tegen landsdelen, zich in zijn aller
laatste nieuwjaarstoespraak als
commissaris van de koningin be
klaagt over een gebrek aan visie.
Nu heeft het kabinetsbeleid te veel
weg 'van in het duister tastend
stapvoets voortgaan'; naar een
einddoel dat volgens de WD'er
niet eens bekend is.
Den Haag en Rutte krijgen het
nog meer voor de kiezen. Van
Woudenberg tot Brummen, van
Waalre tot Opmeer, en van Hen-
drik-Ido Ambacht tot Urk. In die
laatste gemeente waarschuwt
CDA-burgemeester Pieter van
Maaren zelfs voor een heuse 'de
mocratische crisis', veroorzaakt
door de gemeentelijke herinde
lingsplannen van het kabinet. In
Opmeer schampert WD-burger-
vader Gertjan Nijpels dat ze in
Den Haag kennelijk denken dat
een kleine gemeente geen klus
kan klaren. „Alsof daar maar vier
ambtenaren rondrennen." En in
Waalre bestempelt liberaal Henri
de Wijkerslooth het kabinetsvoor
nemen als 'ouderwets blauwdruk-
denken'.
Misschien nog wel pijnlijker dan
de weerstand die onlosmakelijk
verbonden is met welke poging
tot herindeling ook, zijn de per
soonlijke ontboezemingen van
provinciale en lokale bestuurders
die zelf Haagse kilometers op hun
teller hebben staan. Burgemeester
Elly Blanksma van Helmond
(CDA), die recent haar Kamerzetel
inruilde voor de ambtsketen, heeft
geen goed woord over voor haar
voormalige biotoop. „Het is koud
in Den Haag", vertelt zij in haar
eerste speech. „Ik heb aan den lij
ve ervaren dat Den Haag met zich
zelf bezig is." Blanksma snapt
maar al te goed dat het vertrou
wen van de burger in de politiek
door die kilte tot onder het vries
punt is gedaald. Ook voor
oud-staatssecretaris van Defensie
Cees van der Knaap, nu burgerva
der in Ede, heeft het oude nest af
gedaan. „Die cocon van de Haagse
werkelijkheid, van die kaasstolp
op het Binnenhof, van die politiek
op een vierkante kilometer, het is
mijn wereld niet meer", serveert
de CDA'er zijn nieuwjaarswens
met uiterst zure champagne.
