onderwijs 119
Ineens gaat die foto rond op school
Eva
'Mijn moeder betaalt mijn telefoonrekeningen'
Een bangalijst waar je naam op staat, een naaktfoto die de school rond
gaat, dreigmails, een gek filmpje van jou op YouTube, een bewerkte foto
die op Facebook gezet wordt. Pesten via internet, ook wel cyberpesten ge
noemd, kan diep ingrijpen bij de slachtoffers. Vaak verdwijnen ze voor ja
ren 'uit beeld' op social media.
woensdag 9 januari 2013
Jongeren pesten elkaar het meest gepest door nare berichten en roddels te verspreiden op het
internet, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. foto Ronald den Dekker
door Denise van Minnen
Een dikke streep eronder en dood
zwijgen, is vaak de reactie op cy
berpesten. Een klasgenoot van
een slachtoffer: „Over dat meisje
had een ex-vriendje een gemene
roddel verspreid. Het ging vooral via de
mail. En daarna had iedereen het erover op
school. Heb je het al gehoord? Die en die
heeft: dat en dat gedaan. Er was niet eens
iets van waar. Dat meisje heeft haar best ge
daan om het te stoppen, maar als zoiets een
maal op gang is, is het niet meer te stuiten.
Je kunt zeggen wat je wil, maar het is net
een sneeuwbal die door blijft rollen. De
school heeft niet ingegrepen, totaal niet. Dat
meisje is toen een tijd van school wegge
weest. Ik denk dat het haar te veel werd. Ze
praat er nooit meer over."
Vroeger bleef het bij schelden op het school
plein, maar tegenwoordig gaat pesten veel
verder. Dat brengt een hoop gevaren met
zich mee. Omdat je via internet de mogelijk
heid hebt om anoniem te blijven, lijkt het
makkelijker om iemand te pesten. De gepes
te hoeft niet te weten dat jij de pestkop
bent. Daardoor ligt de drempel om gemene
dingen te zeggen veel lager. Een ander ge
vaarlijk aspect dat meespeelt bij cyberpes
ten is het feit dat de hele wereld kan meege
nieten. Een filmpje op YouTube is voor ie
dereen beschikbaar. In een mum van tijd
kan heel China naar een foto van jou kijken
die op internet circuleert.
De Universiteit van Amsterdam deed in
2011 onderzoek naar cyberpesten. De onder
zoekers volgden zes maanden lang 401 jon
geren. Uit het onderzoek bleek dat twee op
de tien pubers in die tijd minstens één keer
op internet gepest is. Jongeren pesten elkaar
het meest door nare berichten en roddels te
verspreiden op internet (27 procent). In 9
procent van de gevallen werden bewerkte fo
to's of filmpjes op het internet geplaatst.
Schoolbesturen merken dat cyberpesten
steeds vaker voorkomt. Leraren geven tij
dens de lessen voorlichting over het gebruik
van social media. Ze vertellen leerlingen
wat ze wel en niet moeten doen op inter
net.
„Ze moeten leren wat de gevolgen kunnen
zijn als je iets op internet zet", zegt Bianca
Pauwels, mediacoach op het Zwin College.
„Het is niet zo dat het hoeveelheid peste
rijen is toegenomen, maar de vorm is veran
derd. Bij ons op school merk je dat er meer
kinderen via internet gepest worden."
Bijna alle Zeeuwse middelbare scholen ge
ven lessen mediawijsheid. „Tijdens de les
vertellen we leerlingen hoe lang iets op
internet rondzwerft, zonder dat ze zich daar
bewust van zijn", zegt Eric Provoost, docent
op de Stedelijke Scholengemeenschap De
Rede in Terneuzen. „We vertellen ze ook
dat informatie die je op TXvitter of Facebook
zet, ook op andere plekken op internet kan
opduiken." Het Reynaert College in Hulst
zet theatergroep Mindmix in om cyberpes
ten en andere maatschappelijke thema's be
spreekbaar te maken. Tijdens de pauzes
wordt op een toegankelijke manier aan
dacht besteed aan deze onderwerpen.
Veel scholen schakelen Indigo Preventie in
voor gastlessen en ouderavonden. Deze in
stelling is gespecialiseerd in mentale onder
steuning. „We vertellen wat de voordelen
en nadelen zijn van internet", zegt senior
preventiewerker Jan de Vlieger. Tijdens de
gastlessen werkt Indigo met voorbeelden
uit de praktijk. „We vragen jongeren bijvoor
beeld wie zijn facebookprofiel heeft afge
schermd. Als iemand er een foto van een
vriendinnetje op heeft gezet, vragen we of
hij of zij toestemming heeft gevraagd aan
die ander. Soms bedenken leerlingen voor
het eerst dat foto's kwetsend kunnen zijn."
Indigo betrekt ouders bewust bij het voorko
men van cyberpesten. „Tijdens de ouder
avonden geven we ouders tips. Zo vertellen
we bijvoorbeeld dat het belangrijk is dat een
ouder zich blijft interesseren voor zijn kind
en moet vragen wat hij of zij nu eigenlijk al
lemaal op internet doet. Gesprekken tussen
ouders en kinderen gaan vaak makkelijker
als ouders ook iets afweten van internet en
social media." Het is belangrijk dat ouders
met hun kinderen blijven praten en afspra
ken te maken over internetgebruik. „Je kunt
bijvoorbeeld zeggen dat ze een uur per dag
op de computer mogen. Of dat ze alleen
Twitter mogen gebruiken als ze hun profiel
afschermen. Toon zelf interesse in de inter
netwereld, hierdoor begrijp je elkaar beter."
Naam: Eva D' Hooghe (16)
Woonplaats: Hulst
School: Reynaert College
Welke telefoon heb je?
„Ik heb een witte Blackberry
Bold, omdat ik het toetsenbord
handig vind. Ik kan niet goed
met een touchscreen overweg."
Wat kost je telefoon?
„Ik heb een abonnement van
17,50 euro per maand. Ik ga hier
eigenlijk nooit overheen."
Wie betaalt dat?
„Mijn moeder betaalt mijn tele
foonrekeningen. Dit is eigenlijk
zo gekomen omdat zij dit abonne
ment voor mij bestelde. De tele
foon staat dus op mijn moeders
naam."
Waarvoor gebruik je je tele
foon?
„Ik gebruik mijn telefoon vooral
om te whatsappen met vriendin
nen. Dat is hartstikke makkelijk
"omdat het gratis en erg snel is.
Natuurlijk heb ik ook nog andere
apps op mijn smartphone staan.
Zo gebruik ik Facebook en Twit
ter het meest. Mailen doe ik nu
ook via mijn telefoon. Dat is su
perhand ig. Als ik dan een bericht
je van school ontvang, kan ik er
gelijk op reageren."
