Doorgaan na extreem verdriet
261 boeken
PLflMECO'
OPRUIMING bij
Kennisgeving
49,=
29,=
69,=
198,=
98,=
59,=
59,=
lirOeS
pullovers
shirts casual
shirts dress
kostuums
kolberts
pantalons
vesten
jack's
2 voor
v.a.
v.a.
r
v.a.
v.a.
v.a.
v.a.
20% korting
donderdag 27 december 2012
Alice Hoffman schreef in de roman
'De duivenhoudsters' over hoe vrou
wen overleefden na de val van Jeru
zalem, in 70 na Christus, „Twee zou
den sterven. Ik wist niet wie."
door Theo Hakkert
Alice Hoffman (60) bezocht ooit
Masada, de hooggelegen citadel in
Israël. Daar probeerden na de val
van Jeruzalem, in 70 na Christus,
negenhonderd vrijheidsstrijders met hun ge
zinnen de aanvallen van de Romeinen te
weerstaan.
„Toen ik daar was, wist ik dat ik aan het be
gin stond van een roman. Thuis ben ik me
teen aan de research begonnen."
Over de tragedie van Masada is weinig be
kend. Alleen geschiedschrijver Flavius Jose-
phus heeft de belegering vastgelegd. „Daar
vond ik de bevestiging. Voor mij was door
slaggevend dat er overlevenden waren ge
weest. Zonder overlevenden geen roman.
Dan had het niet gekund. Er moet een toe
komst zijn, een opening anders is er geen
verhaal." In vijfjaar tijd schreef ze de grote
historische roman De duivenhoudsters.
Het verhaal van brute oorlog, ontbering en
wanhoop, vertelt ze aan de hand van de le
vens van vier vrouwen. Ze hebben allemaal
hun eigen geheimen, achtergronden en
ideeën, maar hun onderlinge solidariteit is
groot. „Dit boek had ik niet eerder kunnen
schrijven. Je hoeft niet oud te zijn om over
Alice Hoffman liet zich verrassen door haar eigen verhaallijn.
foto Marcel Israel
oude mensen te schrijven, of man om over
mannen te schrijven. Maar eerder wist ik -
niet genoeg. Ik kon niet de goede vragen
stellen."
Alice Hoffman publiceerde haar eerste boek
in 1977. Daarna volgden 22 romans en 8 kin-
der- en jeugdboeken. „Toen was ik jong en
te druk met leven om na te denken. Ik had
nog geen verlies ervaren. Mij is dat later
overkomen. Dan komen de andere vragen.
Waarom overkomen mensen tragedies, hoe
gaan ze ermee om? Hoe kunnen ze door
gaan na extreem verdriet?"
Thuis na de reis naar Masada begon dus de
research. „Na de eerste ronde dacht ik bij
mezelf: 'Ik ga schrijven. Laat het gebeuren,
begin nou maar gewoon.' Ik wilde op voor
hand ook weer niet te veel weten. Als ik al
les geweten had, was ik te bang geweest."
Een tweede ronde volgde. „Ik heb veel aan
archeologie gehad om vragen te beantwoor
den zoals: hoe maakten ze toen brood, hoe
kwamen ze aan kaas? Maar bronnen waren
er amper. Ik heb veel moeten afleiden uit
hoe dat in latere jaren gebeurde. Ik had al
tijd research kunnen blijven doen. Eeuwig
wel."
Ze wilde dat het verhaal zo goed mogelijk
klopte. „Maar van vrouwenlevens uit die
tijd is bijna niets opgeschreven. Dat legde
een extra druk op mijn schouders, maar ik
voelde me ook vrij. Ik wilde dicht bij de
waarheid blijven. Het moest waar voelen.
Maar omdat er geen opgeschreven geschie
denis was, kon ik binnen de logica mijn
gang gaan."
Vier vrouwen vertellen achter elkaar hun
verhaal. Hoe ze aan deze vorm kwam, weet
Alice Hoffman niet meer. „Ik kan me niet
herinneren of ik echt zelf heb besloten dat
de roman zou bestaan uit de levens van vier
vrouwen. Achterafkan ik slechts zeggen dat
dit de manier voor mij was om het verhaal
vanuit verschillende perspectieven te vertel
len. Vier vrouwen in een andere fase van
vrouw-zijn. Ik zou niet eens de vraag kun
nen beantwoorden of ik de controle had.
Toen ik de vrouwen had, wist ik dat twee
van hen zouden sterven en dat de andere
twee zouden weten te overleven. Wie wist
ik niet. Al had ik een voorgevoel. Dat stuw
de me voort. Ik wilde zelf zien wat er zou
gebeuren. En ik kan je venellen: ik had het
fout."
De duivenhoudsters mag een historische ro
man zijn, het boek zegt net zo veel over de
ze tijd, vindt ze. „Welke tijd is niet hard?
Oorlog en ander extreem geweld is van alle
tijden. Ik was geïnteresseerd in overleven en
vergeven."
„Wat ik heb geconcludeerd is dat vrouwen
die samenwerken, samen overleven. Wie
zich bij een groep aansloot, had een grotere
kans. Elkaar helpen bleek in ieders voordeel.
De vrouwen hadden relaties met mannen,
maar vooral ook met elkaar. En vrouwen be
ginnen geen oorlog, ze ruimen alleen de
troep op."
Alice Hoffman - De duivenhoudsters. Verta
ling Josephine Ruitenberg en Emmy van
Beest. Orlando, 19,95 euro.
Rijkswaterstaat
Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Ontgrondingenwet
De Minister van Infrastructuur en Milieu heeft het voornemen
een besluit te nemen op de aanvraag van Rijkswaterstaat Zeeland
te Middelburg.
Inhoud ontwerpbesluit
De aanvraag betreft het ontgronden van maximaal 600.000 m3 zand
in de Oosterschelde in de Aanloop Wemeldinge en het Lodijksche Gat.
Terinzagelegging
Het plan met bijbehorende stukken ligt van 28 december 2012 voor
een periode van zes weken ter inzage bij:
- Rijkswaterstaat, Waterdistrict Zeeuwse Delta, Evertsenstraat 98
te Goes;
- Gemeente Kapelle, Kerkplein 1 te Kapelle;
- Gemeente Tholen, HofvanTholen 2 teThölen;
- Gemeente Reimerswaal, Oude Plein 1 te Kruiningen.
Zienswijze(n)
Belanghebbenden kunnen naar aanleiding van het ontwerpbesluit
zienswijzen naar voren brengen gedurende de periode van terinzage-
legging.
Zienswijze(n) kan (kunnen) zowel mondeling als schriftelijk naar voren
worden gebracht. Schriftelijke zienswijzen kunnen worden gericht aan
Rijkswaterstaat, Waterdistrict Zeeuwse Delta, Postbus 5014,4330 KA
Middelburg.
Voor mondelinge zienswijzen kan contact worden opgenomen via
het telefoonnummer 0113 - 24 78 52.
Goes, 27 december 2012.
De Minister van Infrastructuur en Milieu,
namens deze,
het hoofd waterdistrict Zeeuwse Delta,
ing. M. Heijdens M.Sc.
PLAPONDS
Van Gilst v.o.f.
Een nieuw plafond
in één dag!
www.plameco.nl
Tel. 0113 - 27 00 00
De vereffenaar in de nalaten
schap van de heer Edward
Peter Foppema, geboren te
Amsterdam op 24 oktober
1946, laatstelijk wonende te
Burgh-Haamstede, overle
den te Goes op 8 december
2010, maakt bekend dat op
13 december 2012 ter griffie
van de rechtbank te Middel
burg ter kennisneming van
een ieder is neergelegd een
rekening en verantwoording
alsmede een uitdelingslijst.
trnssmmmmm^sgmasmmmatsmmmss.
Ov*
Installatie Techniek Niewenhuijse
Havenweg 48b, 4455 TG Nieuwdorp
0113-613353 -www.itn-nieuwdorp.nl
Wij wensen
u een
voorspoedig
2013
Plein 1940 nr. 20 - Middelburg
- Tel. 0118 612508
■ra Alle (lilÖCII ppra
1 voorstellingen frM
a om I4u. en I7.3nu.
emir,re op 21 ilec. om 2(iu.
fi. i l LHJtSft-ll'mern 71 UrttrmliL-r 1:11 1 la
ftp Hf parhiHéi^rnrtr'eloiiilli.illiii
Voor fnfo nr0044042311 WWw:Kerstarcusifioeji.nl
lannHBBMnBBHsaai
MOdë.
