AMBACHT
De kunst van
het timmeren
vrijdag 21 december 2012
Ambachtslui over hun bijna
vergeten beroepen.
Deze week; dé timmerman
door llze Rike
HET VAK EN
DE OPLEIDING
Op het vmbo en
bij technische oplei
dingen is timmeren
onderdeel van de -
opleiding bouwkun
de. Ambachtelijk
timmeren beperkt
zich vaak tot oplei
dingen restauratie
technieken en/of
meubelmaken.
Er is geen specifie
ke vakfederatie
voor timmerlieden.
Ambachtelijke tim
merlieden werken
vaak bij restauratie
aannemers, die wel
zijn aangesloten bij
de Vakgroep Res
tauratie. Restaura
tieaannemers ma
ken ook vaak ge
bruik van individue
le vaklieden voor
speciale projecten.
JOHN VAN SCHIJNDEL
Ambachtelijk timmerman
Specialisatie: authentiek
timmerwerk voor renovatie
en restauratie
Opleiding: lts, mts,
van opa en zelfstudie
Moet je zien wat ze vroe
ger allemaal maakten."
John van Schijndel, tim
merman van beroep,
bladert voorzichtig
door een groot, vergeeld boek vol
bouwtekeningen. „Een preekstoel, vol
houtsnijwerk. Zelfs een compleet or
gel. Een apothelcerskast, ook rijk ver
sierd. Dit boek is gemaakt door een
professor in de timmerkunde uit
Frankrijk en dat zie je aan de stijl; het
snijwerk is mooi, levendig en sierlijk.
Hier in Nederland was het toen al wat
'houterig', grof gesneden. Engelse tim
merkunst is weer anders, dat zit vooral
constructief mooi in elkaar."
Hij wil wel een kunstwerk uit het
boek maken. „Ik weet niet of ik het
kan. Technisch is het heel moeilijk. De
tijd die ik er dan in wil steken om het
zó te maken dat ik er tevreden over
ben, kan ik niet eens inschatten." Toch
maakt hij tijd om op kleine schaal
kunstwerkjes te creëren. In een hoekje
staat een ballustervaas - een sierlijk ge
vormde knop als afronding van een
trapleuning - die bijna klaar is. Om
mensen te laten zien wat mogelijk is,
hangen op een bord kleine snijwerken,
onder meer een gezicht van een eng
kijkend mannetje. „Dat is een grotesk.
Deze bosgeest werd vroeger gebruikt
op deuren om slechte geesten weg te
jagen. Ornamenten hebben allemaal
een specifieke betekenis, een eigen ver
haal. En het heet dan wel een replica,
maar ik heb er net zoveel werk aan ge
had als de timmerman die 150 jaar gele
den het origineel maakte."
Van Schijndel deed lts een mts en ging
in de leer bij zijn opa. „Het verschil tus
sen school en het oude ambacht werd
steeds groter. Wat ik op school leerde
maken, had geen eeuwigheidswaarde.
Ik wilde niet achter machines zo veel
mogelijk produceren. Ik haalde veel
meer voldoening uit een mooie con-
structie, een pen-gatverbinding of een
trap mooi verdrijven. Met opa keek ik
naar timmerwerk aan gevels, daarvan
krijg je echt een warm gevoel, als je
ziet hoe prachtig dat is."
Na jaren bij (kleine) aannemers begon
hij in 2010 zijn Ambachtelijk Timmer-
atelier. De werkstukken die hij maakt,
variëren: wenteltrap in een oud Frans
landhuis, houtsnijwerken voor een
schouw, deuren, luiken en gevelorna
menten voor monumenten, een com
pleet interieur voor een café en een
portaal met gotisch snijwerk. „Nu kan
ik werken op de manier die mijn opa
me leerde, de manier die ik in de oude
boeken bestudeerde. Ik kan niet overal
zulke uitgebreide bouwtekeningen van
maken. Voor sommige zaken gebruik
ik een machine, bijvoorbeeld voor pro
fileringen. Veel. materialen zijn ook ver
beterd: schroeven, spijkers, lijmen. Als
je moderne materialen combineert
met oude bevestigingsmethoden, blijft
het gegarandeerd honderd jaar vastzit
ten. Door allé kennis die ik uit de boe
ken opdeed, besef ik dat alles al een
keer is uitgevonden. Toch poog ik mijn
eigen draai aan mijn werk te geven. Er
zit altijd een stukje van mezelf in."
Het werk van John van Schijndel varieert
van houtsnijwerk voor een schouw, een
wenteltrap in een oud Frans landhuis,
deuren, luiken en gevelornamenten tot
een compleet interieur voor een café.
foto's Sandra Peerenboom
H Meer informatie:
www.vakgroeprestauratie.nl
http://jlvanschijndel.tripod.com
rff Reageren?
wonen@depersdienst.nl
AMBACHTELIJK TIMMERMAN
Een ambachtelijk timmerman gebruikt, in tegenstelling tot de meeste andere timmer
mannen, vooral oude technieken, die al eeuwen bepalend zijn voor vak en kwaliteit.
Voor sommige werkzaamheden worden machines gebruikt, maar elk werkstuk is hand
gemaakt, geen fabrieksproductie met computergestuurde machines. Bevestigingsme
thoden zijn ook ambachtelijk, door de combinatie met moderne lijmen worden verbin
dingen nog duurzamer. Het werk varieert van houten onderdelen van monumenten of
andere panden (deuren, panelen, lambrisering, trappen) tot gedetailleerd houtsnijwerk
voor bijvoorbeeld ornamenten. Een trap verdrijven, is het verdelen van'de treden van
een gekromde trap volgens de looplijn, waardoor een regelmatige verdeling van de
traptreden ontstaat. Vouwblinden zijn de luiken die aan de binnenkant van ramen zit
ten. Vooral in historische panden zijn de vouwblinden en de profilering ervan op maat
gemaakt. Oude technieken voor het maken van bijvoorbeeld rijkversierde preekstoe
len, orgels of apothekerskasten zijn terug te vinden in historische boeken, geschreven
door 'professoren in de timmerkunde' uit Frankrijk, Duitsland en Engeland.
