Goos is de werkelijkheid soms voor
Na tien jaar opnieuw Cloaca
in Nederland. Vreemd is
het wel. „Meestal ben ik
klaar met een stuk als ik het heb
geschreven." Nooit gaat ze naar re
petities. „Een paar gesprekken met
de regisseur en dan naar de
try-out."
cultuur13
Decreet toont kunst in woord en beeld
agenda
dinsdag 18 december 2012
Nieuwe versie van toneelstuk 'Cloaca' vanavond te zien in Middelburg
In 2002 schreef Maria Goos Cloa
ca. Het toneelstuk, dat vanavond
in een nieuwe bezetting in Mid
delburg is te zien, is hard op
weg om een moderne klassieker
te worden én actueler dan ooit.
„Griezelig soms, hoe ik de loop
van de dingen voorzie."
door Marjon Kok
Binnenkort, zegt Maria
Goos (56), gaat ze met 'de
jongens' eten. De jon
gens, dat zijn Peter Blok,
Gijs Scholten van Aschat, Pierre
Bokma en Jaap Spijkers. „Zeg
maar de oerjongens van Cloaca."
Stel, zal ze hun vragen. Over een
jaar of vijf. „Dan zijn jullie tegen
de zestig - en de karakters dus ook
- hoe denken jullie dat het dan
met ze gaat? Hoe denken jullie dat
die levens gelopen zijn?" Haar
stem veert op. „Want ik zit wel
eens te denken aan een deel
twee."
Klein probleem. In de allereerste
versie van het toneelstuk Cloaca
wordt alleen maar gesuggereerd
dat Pieter zelfmoord pleegt. In de
herneming, die nu in de schouw
burgen staat, snijdt hij écht zijn
polsen door in het bad. Dat pro
bleem heeft Maria Goos al opge-
Meer agendanieuws en het
complete bioscoopprogramma
zijn te vinden op de website
van deze krant.
OP PAD
Middelburg
De filmkeuze van Bram de Wolff: 'Ik
wil graag honderd worden' (2012) over
musicus/dirigent Ton Koopman).
Cinema Middelburg, 20.00 uur
PODIUM
Coes
Concert Don Kosakenchor Rusland.
De Mythe, 20.00 uur
's-Gravenpolder
Sing-inn met koren De Levensbron.
Hervormde Maartenskerk, 19.30 uur
Middelburg
Toneelvoorstelling 'Cloaca'.
Schouwburg, 20.00 uur
Oostburg
Eindejaarsvoorstelling Maikel Harte.
Ledeltheater, 20.15 uur
Vlissingen
The Choir of St. Johns College, Cam
bridge met Engelse kerstmuziek.
St. Jacobskerk, 20.00 uur.
ruimd. „Pieter is wel duidelijk. Hij
is door de poging tot zelfmoord ge
handicapt geraakt, is invalide en
hij buit dat enorm uit."
In deel één is Pieter zachtaardig en
weemoedig. „Nu is hij gehandi
capt, verbitterd, op wraak belust
en hij terroriseert zijn vrienden
verschrikkelijk. Een Thomas Bern-
hard-achtig personage dat enorm
aan het schelden is. Drinken en
schelden. En de jongens kunnen
er weinig tegen doen want ze
staan verschrikkelijk bij hem in
het krijt." Wat ze ook weet: „Nu
komt Tom in de problemen. Hij-
heeft iets doms gedaan met zwart
geld."
Het is niet voor niets dat Maria
Goos, die Cloaca schreef, aan een
vervolg denkt. Het toneelstuk over
mannenvriendschap wordt inmid
dels over de hele wereld opge
voerd en speelt nu opnieuw in de
Nederlandse theaters. Ze is ermee
bezig. Wordt ermee geconfron
teerd. En Cloaca is hard op weg
om in eigen land een moderne
klassieker te worden.
Verrassend, vindt ze ook zelf, hoe
actueel Cloaca na tien jaar nog is.
„Het dédain voor cultuur'is alleen
maar toegenomen. Het opportu
nisme in de politiek." Ze knikt.
„Grappig ook dat Cloaca zich kort
na de verkiezingen afspeelt, tij
dens de formatie."
En, schiet haar te binnen: „Dat ge
doe met die schilderijen, waar Pie
ter mee worstelt, is ook uitgeko
men." Pieter, gemeenteambtenaar
heeft op zijn verjaardag jarenlang
van zijn collega's een schilderij uit
het gemeentedepot gekregen. En
in Cloaca moet hij ze teruggeven,
maar dat kan hij niet omdat hij
een deel heeft verkocht. „Toen de
gemeenten alle BKR-kunst in de
depots moesten digitaliseren,
bleek een kwart verdwenen. Nie
mand weet waar dat is."
Eng bijna, beaamt ze, hoe ze met
haar toneelstukken de werkelijk
heid niet alleen raakt, maar soms
ook voor lijkt te zijn. Ook nu
weer, met de tv-serie Volgens Ro
bert, die komend jaar bij de Vara
wordt uitgezonden. De hoofdrol
Scène uit Cloaca.
wordt gespeeld door Peter Blok,
met wie ze getrouwd is. „Het gaat
over een dokter die op alle niveaus
in een crisis zit. Als arts, als vader,
als echtgenoot..."
Toen het af was bleek Blok in een
enorme midlifecrisis te zitten.
„We hadden toen geen idee dat
we daar zelf mee te maken zouden
krijgen. Maar het zat er al blijkbaar
wel." Het heeft een jaar geduurd.
Een moeizaam jaar.
Nu, voor de herneming, heeft ze
geprobeerd het begin te herschrij
ven. „Er zit veel in Cloaca. Er moet
veel worden uitgelegd." Ze hoorde
de tekst tijdens de eerste lezing en
dacht: 'misschien moet ik het ver
eenvoudigen'. Het lukte niet. „Je
kunt Cloaca niet simpeler maken.
Joep komt op en moet vertellen
over zijn scheiding. Tom komt op
en moet vertellen over zijn crisis.
Veel informatie. Maar het moet."
Lacht. „Bij de eerste versie wist ik
dat Gijs Joep zou spelen." Gijs
Scholten van Aschat. „Een enorm
goede acteur. Maar hij verveelt
zich snel. Dus moest ik iets ontzet
tend moeilijks voor hem beden
ken. Iets waar hij vreselijk zijn best
op moest doen." Het resultaat is -
vindt ze zelf ook - een heel geesti
ge monoloog geworden. Nu is de
tekst van Sieger Sloot. „Hij is goed
hè?"
Heel leuk, vindt ze, dat Cloaca re
pertoire is geworden. „Dat het
wordt herhaald. Nu dus met Sie
ger Sloot, Guy Clemens, Tygo Ger-
nandt en Thijs Römer." Zelf is ze
foto Ben van Duin
zo veel verder nu. Ze bedenkt nog
steeds graag mensen met manke
menten. Wil nog steeds dat het pu
bliek de psychiater is. Maar lineair,
van a naar b, vertelt ze al lang niet
meer. In die zin zal het vervolg op
Cloaca totaal anders zijn.
Of het ervan komt? „Dat is altijd
de vraag", zegt Maria Goos. „Ik
heb nog zoveel andere plannen.
Het ligt heel erg aan de jongens.
Of zij willen, of we elkaar goed
kunnen inspireren." Het is een gro
te beslissing, weet ze. „Gijs moet
dan nu al zeggen dat hij over vijf
jaar niet meer bij Toneelgroep Am
sterdam zit. En Pierre moet zeggen
dat hij dan niets in München doet
Jaap zit vast bij Het Nationale To
neel. Peter is freelancer, hij is het
meest flexibel."
Toneelstuk 'Cloaca', vanavond te zien
in Schouwburg Middelburg. Aanvang:
20.00 uur.
door Rolf Bosboom
Tegen alle verdrukking op
cultuurgebied in slaagt de
redactie van Decreet (Mach-
teld van der Wijst, Hans Bommel-
jé, Ramon de Nennie en Robbert
Jan Swiers) er al ruim drie jaar in
een prachtig Zeeuws kunsttijd
schrift uit te geven. De jongste edi
tie, een dubbelnummer, werd afge
lopen weekeinde in de Bewaer-
schole in Burgh-Haamstede gepre
senteerd.
Decreet heeft zich altijd ten doel ge
steld Zeeuwse kunstenaars een po
dium te bieden. Dankzij de mooie
fotografie en vormgeving krijgt
hun werk al de aandacht die het
verdient. De nadruk in dit num
mer ligt op de locaties waar - voor
al beeldend - kunstenaars hun
scheppend werk verrichten en
waar ze elkaar ontmoeten.
Speciale aandacht is er voor de di
verse kunstenaarsinitiatieven en
-collectieven die Zeeland rijk is, zo
als Mon Capitaine in Middelburg,
KipVis in Vlissingen, het Raadhuis
in 's-Heer Arendskerke en 'kunste
naarsdorp' Kats.
Verder houden Johan de Koning,
Joop Kroon en Leonard Snelders
in dit nummer een warm pleidooi
om van de zone langs het Kanaal
door Walcheren een aantrekkelijk
verblijfsgebied te maken, onder
meer met kleinschalig vervoer
over het water en de aanleg van
steigers en terrassen.
Oud-wethouder Tjeu Strous be
toogt dat Middelburg haar eigen
onevenredige bezuiniging op beel
dende kunst verhult met het rijks-
geld (150.000 euro per jaar) dat zij
sinds 2009 als 'centrumgemeente'
voor deze sector ontvangt.
Robbert Jan Swiers en Hans O ver
vliet dromen over Zeeland Arthou-
se, waarin de creatieve industrie
de krachten bundelt tot een 'broed
plaats voor kunst, cultuur, onder
wijs en zo veel meer'.
Ook bevat Decreet interviews met
Kees Slager (over zijn bijzondere
woon- en werkplek: het voormali
ge stoomgemaal bij Poortvliet),
met de Middelburgse wethouder
Ed de Graaf over de fusies op het
gebied van beeldende kunst en 'se
rieuze muziek' ('verwacht niet van
de politiek dat zij artistieke leiders
gaat aanwijzen) en met scheidend
provinciaal cultuurambtenaar Jack
van Aspert ('eigenlijk ben ik meer
beleidsmaker dan een beleidsme
dewerker').
Het tijdschrift besteedt daarnaast
aandacht aan Theo Voorzaat, de
muziekgroep Kaviaar, de Bewaer-
schole, galerie Pop in Domburg,
het programma 'De schilder, het
werk Sc het atelier' van presentatie
ruimte Caesuur in Middelburg, mi
niatuurmuseum Le Secet van Bian-
ca Runge, de installatie Retreating
Motion/Wave van Elis Vermeulen,
de 'Skype-portretten' van Servaas
Roelandse, de schilderijen van
Johnny Beerens en naaktmodelte
kenen in het atelier van Theo Jor-
dans in Groede.
Decreet, nr 9/10, binnenkort bij de be
tere Zeeuwse boekhandels, €15,-. Ook
te bestellen via decreet@zeelandnet.nl.