Een droom strandt
op 'het strange'
1 rum
spectrum 2
Georges de Caluwé: fanatiek radiopionier
JSi/ door
Zaterdag 15 december 2012
Het zendschip de Uilenspiegel dat vijf
tig jaar geleden op het strand bij Cad-
zand aan zijn einde kwam, was eigen
dom van Antwerpenaar Georges de
Caluwé. Hij was radiopionier/ presen
tator en richtte in 1922 de radiozender
Radio Antwerpen op. In de volks
mond heette die zender Radio
Kerkske omdat de zender op de kerk
toren stond.
De Caluwé vernietigt tijdens de Twee
de Wereldoorlog al zijn apparatuur.
Hij wil niet dat de Duitsers daar ge
bruik van kunnen maken. Na de oor
log krijg De Caluwé geen nieuwe
zendvergunning. Hij blijf wel illegaal
radio-uitzendingen maken en richt
zelfs een politieke partij op om alsnog
in de ether te kunnen komen. Hij be
gint in de Antwerpse Gemeentestraat
een winkel in radio-en televisietoe
stellen, maar niets mag baten. In 1955
neemt de Belgische overheid al zijn
zendapparatuur in beslag.
In die tijd maakt een nieuw feno
meen opgang. De vrije radio, beter be
kend als piratenzender. Zakenlieden
zoeken de grenzen op van de dan nog
kersverse mediawet en beginnen zo
geheten zeezenders die vooral popu
laire muziek de ether in slingeren. Af
gewisseld met reclameboodschappen
die voor de inkomsten zorgen. Radio
Veronica, Radio Amigo, Radio Caroli
ne, Radio Noordzee. Bekende namen
van stations die uitzenden vanaf voor
anker liggende schepen. Die schepen
liggen net buiten de territoriale wate
ren.
Radio Antwerpen voegt zich in 1962
bij die stilliggende vloot. De Caluwé
koopt in Frankrijk het voormalige ma
rinebevoorradingsschip Crocodile en
laat de 585 ton metende boot ombou
wen tot zeezender. Ter hoogte van
Zeebrugge begint Radio Antwerpen
in oktober 1962 met de uitzendingen.
Dat schiet het Belgisch parlement in
het verkeerde keelgat. Een aangeno
men anti-zeezenderwet moet Radio
Antwerpen het zwijgen opleggen.
Dat moet op 13 december gebeuren,
maar slecht weer gooit roet in het
eten. Uitgerekend die dag wordt de
dan 73-jarige George de Caluwé voor
een zware operatie in een Antwerps
ziekenhuis opgenomen.
Twee dagen na de operatie sterft hij,
een dag voor de ondergang van zijn
droom: zendschip de Uilenspiegel.
Ruiters op het smalle strand bij Cadzand-Bad. In de verte ligt de Uilenspie-
gel.
Slechts 66 dagen was Radio Antwerpen in 1962 in de lucht. De
droom van Georges de Caluwé kreeg gestalte op het zendschip De
Uilenspiegel, dat net buiten de territoriale wateren op zee dobberde.
Tot woede van de Belgische overheid die Radio Antwerpen het
zwijgen wilde opleggen. Een hevige storm hielp een handje. Op
zondag 16 december spatte de droom uiteen. Vijftig jaar geleden.
i- - Romain van Damme
romain.vandamme@bndestem.nl
Hij kan het zich nog als de
dag van gisteren herinne
ren. De alweer vijftig jaar
oude beelden zitten in het
hoofd van de nu 79-jarige
Piet Faas verankerd en vormen het decor
voor talloze verhalen die menig boek haal
den. „Zoiets vergeet je nooit."
Het is zondag 16 december 1962 als de
storm die over de Noordzee jakkert een or
kaanjasje aantrekt. Met de kolkende zee als
enthousiaste bondgenoot beukt de storm
op de Zeeuws-Vlaamse kust en vindt in
het zendschip De Uilenspiegel een willig
slachtoffer. De betonnen boot ligt net bui
ten territoriaal water, maar daar houdt de
storm geen rekening mee. De Uilenspiegel
slaat van zijn ankers en raakt op drift. De
bemanning, vijfkoppen sterk, schiet in pa
niek vuurpijlen af.
De radio bericht over de noodsituatie op
zee en dat pikt Peter de Lijser weer op. Hij
spoedt zich in Cadzand-Bad naar hotel
Noordzee van Piet Faas, een vriend van
hem. Faas: „De Lijser zei: de Uilenspiegel
is losgeslagen en komt onze kant op. En ik
zei meteen: dan moeten we de toren op,
zien we het goed."
Voor hem op tafel ligt een tekening van
het door zijn vader in 1933 gebouwde ho
tel, op een steenworp van het strand. De
aangebouwde toren is van Duitse makelij,
opgetrokken in de Tweede Wereldoorlog.
„Als uitkijktoren. Toen de Uilenspiegel
naar de kust dreef, konden we ons geen be
tere plek wensen om te kijken. We zagen
het schip zo aankomen en uiteindelijk
stranden."
Hij schudt het hoofd. Een helpende hand
bieden was absoluut geen optie. „Onmoge
lijk. Kijk maar naar de foto. Het water
kwam tot de duinen en het stormde ver
schrikkelijk. Nee, we konden daar niets
gaan doen. Veel te gevaarlijk. Trouwens,
de bemanning was al van boord gehaald."
Dat heeft de ploeg van de reddingboot Os
car Vantourenhout uit Zeebrugge gedaan.
Een alarm van de veerboot Suffolk Ferry
die de vuurpijlen zag, wordt opgepikt in
Zeebrugge. Daarna gaat het snel. Voor een
bemanningslid loopt de reddingsoperatie
fataal af Hij raakte beklemd tussen beide
schepen en zal later overlijden aan de opge
lopen verwondingen.
Stuurloos schiet de Uilenspiegel alle kan
ten op en komt uiteindelijk vast te zitten
bij het strandhoofd 24, dichtbij de Zwin
geul. Vlakbij hotel Noordzee. De
Zeeuws-Vlaamse kust heeft er ongewild
een toeristische attractie bij. Van heinde
en verre komen nieuwsgierige ramptoeris
ten een kijkje nemen. „Man, het zag soms
zwart van de mensen, maar na een paar da
gen was dat ook voorbij.
Dat heeft ongetwijfeld ook te maken met
de strenge winter die in 1963 grote delen
van Nederland lamlegt. De winter van
Reinier Paping, die de ongetwijfeld tot nu
toe zwaarste Elfstedentocht op zijn naam
Het oude hotel.
foto's uit het boek SOS op de Wielingen van Cor Heijkoop.
