De bootman
moet wachten
Ondernemers zetten dorp op de kaart
20|ieeiand
Handgemaakte stallen
op historische locatie
Mega-kerstboom
en kerstmarkt
in Breskens
dinsdag 11 december 2012
z
De PZC brengt in de serie Vrijbuiters
portretten van mensen die kiezen voor
een leven in de buitenlucht, op land
of water. Vandaag: de bootlieden.
Hij volgt ook een opleiding als
roerganger, de wielman.
Veiligheid staat altijd voorop,
maar gevaarlijke situaties kunnen
zich altijd voordoen. Zelf zijn Kees
en Patrick nooit tussen wal en
schip terecht gekomen. Een colle
ga wel, enkele jaren geleden in
Sluiskil. Hij wilde een tros pakken,
de grond was bevroren, hij gleed
uit en ging kopje onder het water
in. „Dit werk is niet moeilijk, maar
wel gevaarlijk," zegt Patrick. „Even
verstappen kunnen wij ons niet
veroorloven, dan val je het water
in. Routine is verraderlijk. Je moet
blijven opletten. Als een tros
breekt en die zwiept tegen je knie,
dan kun je werken verder verge
ten."
Vakmanschap speelt hierbij
ook een rol. Patrick: „Wan
neer je merkt dat er span
ning komt op het touw rond de
bolder en het kraakt, dan moet je
zorgen dat je buiten de breeklijn
van de tros blijft." Kees: „Een tros
die kraakt is niet te vertrouwen.
Een staaldraad waarschuwt tevo
ren, gaat rafelen. Dan weet je ge
noeg."
Kees is nog van de oude stempel.
Veertig jaar in dienst bijna. Nee,
de roeisloepen heeft hij niet meer
meegemaakt. De sfeer van toen
wel. Die was beladen, een heftige
concurrentiestrijd. De eerste
dienstverleners aan de schepen wa
ren vissers en familie van loodsen.
Het baantje ging over van vader
op (schoon)zoon. Dat werd een
recht. Intriges bleven niet uit, ont
aardden soms in geweld. Zo erg
heeft Kees het niet meegemaakt.
Waarom voor dit leven gekozen?
Patrick ging als jongetje al op zijn
fiets naar de sluizen om te kijken
naar de werkzaamheden van zijn
vader. Spannend. Kees: „Ik stond
te sturen, met hem naast me, op
een veilige afstand." Toch wist Pa
trick na de Mulo niet welk beroep
te kiezen.
Zijn vader Kees, zoon van een krui
denier, had hetzelfde probleem.
Met Mulo en middenstandsdiplo
ma kwam hij als aspirant-schrijver
bij de belastingdienst. Daarop volg
de militaire dienst. In 1973 zwaai
de hij af en kwam hij bij de boot
lieden. Na een week was hij boot
man. Schepen vastmaken en ont-
Anita van Hoeve en haar man Jan met enkele handgemaakte kerststallen
uit Israel.
foto Peter Nicolai
door Frank Gijsel
SLUIS - Aan het Jaagpad in Sluis
vindt tot en met zaterdag een bij
zondere kersttentoonstelling
plaats. Onder de naam 'Stallen in
de stal' worden uit de hele wereld
afkomstige kerststallen en handge
maakte kerstkaarten getoond. Ook
de locatie is bijzonder: de exposi
tie vindt plaats in het in ere her
stelde, oude bedrijfsgebouw van
het voormalige steenovencomplex.
Initiatiefneemster is Anita van
Hoeve. Ze heeft in Voorschoten
een importbedrijf onder het Fair
Trade label en leidt er een Wereld
winkel. Van Hoeve denkt erover
haar bedrijf naar Sluis te verplaat
sen. „Mijn ouders woonden in
Sluis langs de vaart op de plaats
van de voormalige steenoven.
Mijn vader - beter bekend als Wil
lem Vis - was melkboer. Na het
overlijden van mijn ouders is het
huis verkocht. Mijn man en ik heb
ben de grond en de oude koeien
stal geërfd. De koeienstal was des
tijds het bedrijfsgebouw van de
oude steenoven", vertelt Anita.
Begin vorige eeuw werden langs
de voormalige Zwingeul veel steen
ovens gebouwd. De klei uit die
geul was immers makkelijk te ver
krijgen. Het complex bij Sluis was
in Belgische handen. Toen in de ja
ren dertig de productie fors terug
liep, werd het gesloten. De oven
werd gesloopt en ook de grote
schoorsteen ging tegen de vlakte.
Andere gebouwen bleven nog ja
ren dienst doen. Anita: „Mijn
ouders kochten een deel van het
land in 1937 en bouwden een
nieuw huis op de fundamenten
van de oven. De voormalige paar
denstal werd tot in de jaren tach
tig van de vorige eeuw gebruikt als
koeienstal. We hebben die in de
laatste twee jaar grondig opge
knapt en de buitenkant in de oor
spronkelijke staat terug gebracht.
De oude boomgaard is eveneens
opgeknapt De oude bomen zijn
gesnoeid en nieuwe zijn aange
plant. Het weiland is hetzelfde ge
bleven: hobbelig en de sporen van
de oude steenbakkerij zijn nog dui
delijk zichtbaar."
Anita Visser organiseert in Voor
schoten in de adventstijd jaarlijks
een grote verkooptentoonstelling
van kerststallen. „We dachten dat
dit misschien voor Sluis ook wel
iets zou zijn. We hebben er de
ruimte voor op een bijzondere lo
catie. Er zijn heel veel kerststallen
uit verschillende landen en van
verschillende materialen. Bijvoor
beeld jute uit Bangladesh, schelp
uit de Filippijnen, keramiek uit Pe
ru, olijfhout uit Bethlehem. Naast
de stallen zijn ook ballen, engelen,
kerstkaarten en kerstversiering te
zien."
De expositie aan het Jaagpad 6 is tot
en met zaterdag 15 december dagelijks
te bezoeken tussen 12.00 en 17.00 uur.
Toegang is gratis.
En nu maar wachten.
Kees en Patrick de
Smidt van de Verenigde
Bootlieden hebben het
Zweedse vrachtschip
TransFalcon vastgemaaktbij de
Westsluis in Terneuzen. De tijd
om te schutten is afhankelijk van
de waterstand. Momenteel onge
veer vier meter hoogteverschil.
Ruim twintig minuten. Geduld is
een schone zaak. Moet je wel kun
nen opbrengen.
Kees (60) en Patrick (37) de Smidt
weten niet beter. Vanaf de kade
gooien ze een touw met een haak
je omhoog naar een bemannings
lid, dat op het zeeschip staat te
wachten. Hij bevestigt het haakje
aan de tros. Patrick kan inhalen,
belegt de tros aan de bolder. Met
de hand. Bij zware trossen, zoals
stalen kabels, wordt een vorkhef
truck met een winch ingeschakeld.
Een eigen vinding. „Vroeger had
den we daar drie tot vier mensen
voor nodig. Zwaar trekken", zegt
Kees.
Doorgaans werken ze niet samen,
vader en zoon, omdat ze in een an
dere ploeg zijn ingedeeld. Maar
voor deze gelegenheid, vooruit
Kunnen ze elk hun verhaal doen.
•Twee generaties. Een wereld van
verschil en toch weer niet.
Een apart volkje, die bootmannen.
Let wel bootman en geen boots
man. Patrick zegt het nog maar
eens nadrukkelijk. Een bootsman
is de hoogste onderofficier van de
bemanning bij de koopvaardij.
Een bootman helpt bij het aanleg
gen en afmeren van zeeschepen.
Oorspronkelijk. De functie is in
middels uitgebreid met tal van aan
verwante taken, die voorheen
door anderen werden verricht: de
sloeproeier, tijman, slikloods, wiel
man. Een uitgebreid pakket. Soms
ben je schipper, dan weer taxi
chauffeur. Heel afwisselend. „Dat
maakt het juist leuk," zegt Patrick.
door Martijn de Koning
RETRANCHEMENT - Twee camping
houders uit Retranchement wer
ken aan de totstandkoming van
een 'interactieve wandelroute' in
en rond het dorp. Jolanda van de
Vijver (Den Molinshoeve) en Ma-
thilde Buijsse (De Couter) hopen
dat de bijbehorende, informatieve
kaart al komend zomerseizoen gra
tis verkrijgbaar is.
Het initiatief komt voort uit een
opdracht die het tweetal kreeg als
deelnemers aan de cursus 'Gast
vrouw van de Zwinstreek'. Daarin
leren recreatieondernemers van
beide kanten van de grens over de
historie van de regio, streekproduc
ten en bezienswaardigheden. Ze
kunnen daardoor hun gasten beter
informeren en naar elkaar verwij
zen. Een cursusopdracht om een
arrangement te bedenken, leidde
tot het concrete plan voor de wan
delroute. Het plan van Van de Vij
ver en Buijsse was tijdens de cur
sus één van de drie winnende ont
werpen.
Mensen naar de directe omgeving
trekken, dat zou het doel moeten
zijn van de recreatieondernemers
aan de West-Zeeuws-Vlaamse
kust, vindt het duo. „Of ze nu bij
ons op de camping staan of ergens
anders, is niet het belangrijkste.
Als ze terug thuis positief praten
over Retranchement, wordt het
hier alleen maar drukker. En daar
profiteren we allemaal van."
In dat licht maakten de camping
houders ook de wandel- en fiets
kaart. De basis wordt gevormd
door een 'gewone' wegen- en pa-
denkaart van Retranchement en
omgeving. Ook een stukje België
staat erop. „Veel kaarten houden
op bij de grens", geven Van de Vij
ver en Buijsse aan. „Vanuit het
oogpunt van een bezoeker van de
streek is dat eigenlijk vreemd."
Op de kaart komt verder informa
tie over bedrijven, landschap, na
tuur (zoals boomkikkers) en cul
tuurhistorie (onder meer de ves-
tingswallen).
Ook de bezienswaardige gebou
wen in het dorp (zoals molen en
kerk) krijgen aandacht. Verder
staat er uitgebreide informatie op
over praktische zaken als buslij
nen, de veerdienst Breskens-Vlis-
singen, wandel- en fietsmogelijkhe-
den, oplaadpunten voor electri-
sche fietsen en locaties van hartde-
febrillators. Speciale vragen en op
drachten voor kinderen moeten
de kaart en daarmee de omgeving
ook voor jonge gasten 'beleefbaar'
maken.
De kaart is bedoeld voor alle be
zoekers én inwoners van de streek,
en ligt straks gratis bij onderne
mers en de VW. Buijsse en Van
de Vijver hopen dat de pakweg
dertig ondernemers in en rond Re
tranchement' een steentje willen
bijdragen aan de bekostiging van
het project. Daarnaast gaan ze op
zoek naar sponsors.
BRESKENS - Breskens staat eind de
ze week in het teken van kerst.
Donderdagmiddag om 14 uur ver
sieren de kinderen van de basis
scholen de grote kerstwensboom
op het Spuiplein. De brandweer
komt met een ladderwagen assiste
ren. In de twaalf meter hoge
boom branden 5000 lampjes.
Zondag 16 december wordt op het
zelfde Spuiplein een kerstmarkt ge
houden. Die duurt van 10 tot 18
uur. Er wordt een kerstbeeld van
beeldhouwer en pastoor Omer
Gielliet verloot. Bressiaanders die
hun huis het mooist hebben ver
sierd en verlicht kunnen een geld
prijs winnen.
