Terug naar de gouden eeuw
Wie wint
de laatste
dancebattle?
kijktip
zondag, 20.00 uur \~M
L
I
aten we blij zijn met el
kaar! Laten wij optimis
tisch zijn! Laten we zeg
gen: Nederland kan het
weer! Die VOC-menta-
liteit, over grenzen
heen kijken, dynamiek! Toch?"
Het was deze uitspraak van toen
malig premier Jan Peter Balkenen
de die Hans Goedkoop een paar
jaar geleden op het idee bracht
een reeks documentaires te maken
over 'een zinderende eeuw met
een bloeiende wereldhandel'.
Maar in Goedkoops eigen program-
ipma Andere tijden, dat de geschiede-
djpis van de twintigste eeuw behan
delt, paste het idee niet.
Goedkoop maakte de NTR en de
VPRO enthousiast en kreeg groen
licht voor een kolossaal project,
dat uiteindelijk 1,7 miljoen euro
Jkostte. Dat noemt de programma-
Rnaker 'stoer' voor een tv-serie
jgjover een tijd waarvan géén bewe
gende archiefbeelden beschikbaar
zijn. Hij is trots dat het project in
Ijkrisistijd toch van de grond kwam,
^net behulp van fondsen. „En-dat
past wel bij de gouden eeuw, want
niet alles was goud wat er blonk.
Er was armoe en oorlog. Maar ook
dynamiek. Lak aan alles hebben
:n gewoon doen", zegt Goedkoop
n het Amsterdam Museum, waar
Vanaf 13 december een tentoonstel
ling begint met de titel De gouden
eeuw, proeftuin van onze wereld.
Goedkoop reisde voor de serie on
der meer naar Indonesië, op zoek
naar restanten van de Verenigde
Oostindische Compagnie (VOC),
de eerste echte multinational. In
gezelschap van historicus Menno
Witteveen vond Hans Goedkoop
in de sloppenwijken buiten Ja
karta een vervallen en overwoe
kerd fort van de oorlogszuchtige
Nederlanders. Met grof geweld
dwongen de Nederlanders immers
ëen monopolie in de specerijen-
handel af. Diep onder de indruk
doolde Goedkoop door het fort
dat Jan Pieterszoon Coen stichtte.
Het verdedigingswerk heeft een
vreemde schoonheid, vindt hij.
„Het fort is overwoekerd door wor-
:els en verstopt achter een bana
nenplantage van de sloppenwijk
bewoners. Een deel van het fort
was al gesloopt, er moest een snel
weg doorheen. Indonesiërs heb
ben weinig historisch besef."
In de serie De gouden eeuw ziet de
kijker Goedkoop in een heel ande
re rol dan in Andere tijden. „Bij An
dere tijden ben ik niet de maker, al
leen presentator. Deze serie heb ik
zelf bedacht. Van begin tot eind is
dit mijn project en dat maakt het
sen stuk minder veilig, kwetsbaar
der. Ik voel me bevoorrecht dat ik
dit mag doen. Ik probeer in de
reeks het oor en het oog van de kij-
„ker te zijn, op zoek naar het ver
fhaal dat ik zelf ook niet ken.
„Bij Andere tijden zijn de bewegen-
Voor kinderen komt de gouden eeuw tot leven in de familieserie Welkom in de gouden eeuw. foto CPD
Na De oorlog (2009) en De slavernij (2011trakteren de NTR en de VPRO de kijkers
de komende dertien weken op een derde geschiedenisserie. De gouden eeuw mag in
deze reeks geschiedenisprogramma's best het meest ambitieus worden genoemd,
door Nico Postma
de archiefbeelden een kant-en-kla-
re tijdmachine. Bij gebrek aan be
wegende beelden van de zeven
tiende eeuw spreken we nu met
deskundigen of bezoeken we plek
ken die de geschiedenis nog ade
men, zoals het standbeeld van
Coen in Hoorn.
„Het was moeilijk er in hapklare
brokken een verhaal met persona
ges van te maken. Er zijn bijvoor
beeld wel brieven bewaard van
Coen, maar het is lastig in zijn we
reld binnen te dringen."
Goedkoop zag zijn project groeien
en uitdijen als een sneeuwbal. „Al
pratende leek het ons leuk de tv-
MEER GOUDEN EEUW.
serie uit te breiden met een ten
toonstelling, een website, lezingen
en een boek. Je gooit wat lijntjes
uit in de verwachting dat ze niet al
lemaal zullen bijten, maar het ge
beurde wel. In dit geval kwam het
allemaal van de grond."
Een van de uitdagingen van Goed
koop was in de serie een moraal te
verwerken, een link te maken tus
sen heden en verleden. „In ge
sprek met Menno Witteveen, die
behalve historicus ook investeer-
der is, kwamen we erachter dat
het bedrijf VOC te ver ging, dat de
bestuurders boven de wet ston
den. Je zou kunnen stellen dat de
zeventiende eeuw naast innovatie
ook bederf in het bedrijfsleven
bracht. Gezien de crisis van nu, zit
ten we daar nog steeds mee. Dat is
zo mooi van geschiedenis. Het
wordt twee keer zo mooi als het
vandaag de dag nog leeft."
Voor de kinderen komt de gouden
eeuw morgen (zondag) al tot le
ven in de familieserie Welkom in
de gouden eeuw.
Het is een achtdelige reeks van de
NTR, met historische en humori-
sche sketches.
Cabaretier Plien van Bennekom
speelt hierin de rol van televisie
presentatrice Dorine Goudsmid,
die elke week een andere beroemd
heid uit de gouden eeuw op de
bank ontvangt. Haar eerste gast is
Jan Pieterszoon Coen (Hans Res
ting)Ook Hendrikje Stoffels (Lies
Visschedijk), Johan van Oldenbar-
nevelt (Kees Hulst) en Hugo de
Groot (Porgy Franssen) komen
langs, evenals Michiel de Ruyter,
Maarten Tromp, Willem Barentsz
prins Frederik Hendrik en Amalia
van Olms.
„Ik wil dat de kijkers de hoofdper
soon door de uitzending leren ken
nen", zegt regisseur en scriptschrij
ver Niek Barendsen. „Alle sketches
berusten op waarheid."
De gouden eeuw. Vanaf komende
dinsdag (11 december), Neder
land 2, 20.30 uur.
Welkom in de gouden eeuw. Vanaf
morgen (zondag 9 december),
Nederland 3,18.30 uur.
Reageren?
media@depersdienst.nl
Op www.goudeneeuw.nl verschijnt achtergrondinformatie over de gelijknamige tv-serie en kunnen
bezoekers dipjes terugkijken. Een onderdeel van de site is de 'Gouden eeuw krant', die vanaf
11 december 104 maal verschijnt. Elke dag brengt de krant nieuws uit een jaar van de gouden eeuw.
Het Amsterdam Museum opent op 13 december de tentoonstelling De gouden eeuw, proeftuin
van onze wereld. De expositie vertelt het verhaal van deze turbulente eeuw met de nieuwste multi-
mediatechnieken en een aantal topstukken, onder anderen van Rembrandt.
Ook het Westfries Museum in Hoorn en het Stedelijk Museum Alkmaar wijden tentoonstellingen
aan de gouden eeuw.
