Elke Walcherse
241 zeeland
In windmolens gebeuren
vrijwel geen ongevallen
intratuin
Nomineer jongeren voor
PZC vrijwilligersprijs!
'Voor rope team was het een mooie inzet'
zaterdag 8 december 2012
YxazsHaaxxassei.
door Nadia Berkelder
RILLAND - Donderdagavond raakte
een monteur gewond bij een val
in een windmolen in Rilland. On
gevallen in windmolens zijn zeld
zaam, mede dankzij strenge voor
schriften. De gewonde monteur
hield zich daar in de haast niet
aan. Het is half zeven, hoogste tijd
om naar huis te gaan. De monteur
die samen met zijn collega aan het
werk is in de windmolen aan de
Fortweg in Rilland, wil nog heel
even terug naar boven om iets te
pakken. Maar hij valt.
Het gaat gelukkig goed met hem,
vertelt Erik Bakker van aannemer
EWT. „Hij heeft een gebroken hiel-
been, in het ziekenhuis bleek ver
der niets gebroken. Het had veel
slechter kunnen aflopen. Hij is al
weer op weg naar huis, in Barne-
veld." De monteur was een onder
aannemer, zegt'Bakker. „Het is ie
mand die we veel inzetten."
De man is in het bovenste gedeel
te van de molen uitgegleden. „Nor
maal gesproken zou hij zich rustig
hebben vastgemaakt voordat hij
het laatste stuk naar boven ging,
maar dat deed hij niet." De man
valt 2,5 meter naar beneden en be
landt op een plateau. Dat het pla
teau op ruim zeventig meter hoog
te zit, bemoeilijkt de redding. De
collega van de man waarschuwt
hulpdiensten, onder meer het ro
pe rescue team van de brandweer,
dat is opgeleid om reddingen op
grote hoogten te verrichten.
Bakker: „Dit is het meest ernstige
ongeval dat we in lange tijd heb
ben gehad. We hebben wel eens
wat, maar dat zijn kleinere onge
lukken. De hele windmolenindus
trie is buitengewoon goed gefocust
op veiligheid." Een woordvoerster
van de arbeidsinspectie bevestigt
dat: ongelukken in windmolens
zijn zo zeldzaam dat de inspectie
ze niet eens registreert. -
Windmolenmonteurs moeten ge
middeld twee keer per jaar naar
boven in elke windturbine. Het on
derste stuk van een molen zoals
die in Rilland staat; is de medewer
ker gezekerd aan een soort karretje
dat mee omhoog of omlaag gaat.
Als er plots aan gerukt wordt, slaat
die op de rem. Helemaal bovenin
moet het personeelslid zich loskop
pelen en zich met een lijn aan een
vast punt zekeren. „En dat is nu
niet gebeurd", vertelt Bakker.
Helemaal naar beneden vallen is
zo goed als onmogelijk. In de
schacht zijn op enkele plateaus
aangebracht. Die kunnen de val
breken. „Je kan nooit verder vallen
dan drie of vier meter. Juist omdat
het lastig is om mensen weer uit
zo'n molen van grote hoogte te
krijgen zijn de veiligheidsregels zo
streng. Iemand die valt mag zelf
niet bewegen, dat heeft deze mede
werker ook niet gedaan. Rond half
negen was hij terug op de grond."
RILLAND - Toevallig had zijn red
dingsteam pas nog geoefend op
een windmolen in Borssele, zegt
Martin Sparreboom van het
Zeeuwse Rope Rescue Team, het
touwreddingsteam vrij vertaald.
„Dit was onze eerste echte redding
in een windmolen."
Het team heeft het slachtoffer bo
ven in de molen op een speciale
brancard gelegd. „We kunnen
mensen daar helemaal in vastsnoe
ren, zodat een soort koker rond
het slachtoffer ontstaat."
Het team van Sparreboom is opge
leid om op hoogte te werken; het
is sinds maart 2011 operationeel.
„Meteen in april hadden we die
twee mensen die bij Yara in Sluis
kil in zo'n buis zaten; daarna
Jerommeke - een zeehond die vast
zat in een pijp bij Dow; we heb
ben de kerkklokken bij Hulst ge
daan, omdat ze niet gelijk liepen;
we hebben Deltavliegers uit bo
men gehaald bij Zoutelande en we
hadden natuurlijk de pop in Krui-
ningen, die bij ons aanvankelijk
ook als persoon in de melding bin
nenkwam. Dit was de eerste leven
de persoon die we gered hebben.
De man was prima aanspreekbaar,
al leken zijn verwondingen eerst
ernstiger. We dachten dat hij mis
schien zijn heup had gebroken.
Voor ons als team was dit eigenlijk
een hele mooie inzet. De realiteit
is dat we vaak overleden personen
moeten bergen."
Walcheren was eeuwenlang veel wateriger dan tegenwoordig. De ei
landbewoners maakten daarvan ruim gebruik. Elke boer had een
boot, tussen de steden werden beurtdiensten onderhouden. Aad
de Klerk groef diep in de archieven en publiceert nu een boek over
hoe Walcheren boomde en peddelde.
door Jan van Damme
Zo slecht as de wegt. Een
Walcherse uitdrukking,
dat kan bijna niet an
ders. Eeuwenlang waren
de verbindingsroutes tussen ste
den en dorpen op het eiland zo
slecht, dat er soms zelfs hartje zo
mer nauwelijks begaanbare paden
en wegen te vinden waren. Om
maar niet te spreken van het win
terseizoen. Voor'de ingebruikna
me van het gemaal Boreel in 1929
waren de laaggelegen delen van
het eiland zo drassig, dat veel boer
derijen niet of nauwelijks bereik
baar waren.
Gisteren werd tijdens een studie
middag in het Waterschapskan
toor in Middelburg gesproken over
mogelijke terugkeer van het water
in Zeeuwse steden en polders. Tij
dens die bijeenkomst van de Stich
ting Cultureel Erfgoed Zeeland
(SCEZ) en waterschap Scheldestro-
men werd het boek Varen over
Walcherse watergangen, van schuit-
vlot naar schuitvlot gepresenteerd.
Auteur Aad de Klerk is adviseur
cultuurhistorie en monumenten
van de SCEZ.
De laatste jaren zijn de watergan
gen op Walcheren vooral in het
nieuws door de aanleg van natuur
vriendelijke oevers. Leuk voor (wa
tervogels en wandelaars. Ook als
het wü winteren komen de water
lopen ter sprake, omdat dan blijkt
dat er van het ene naar het andere
uiteinde van het eiland kan wor
den geschaatst.
De Klerk merkt het tussen neus
en lippen op. Als je schaatsend
van uiteinde naar uiteinde kunt ko
men, dan moet dat als het ijs ge
smolten is ook varend kunnen. Te
genwoordig kunnen we ons dat
met alle geasfalteerde hoofd- en
binnenwegen niet meer voorstel
len, maar eeuwenlang had De
Klerk gelijk. Het vervoer over wa
ter was zeker vanaf de late middel
eeuwen de belangrijkste vorm van
vervoer. Kroniekschrijver Smalle-
gange constateerde in 1696 dat
door de deplorabele staat van de
wegen „moeten de landlieden,
dan ten meerendeel de steden
door de bequame watergangen
met schuiten besoekken."
Uit het oog uit het hart, en ook uit
het hoofd, zo gaat dat met levens
wijzen die soms eeuwenlang voor
iedereen de normaalste zaak van
de wereld waren. Alle mensen op
Walcheren waren tot diep in de
19e eeuw op de binnenwateren ge
oriënteerd. Elke boer had min
stens één schuit waarmee hij zijn
producten naar de markt vervoer
de. Er waren beurtdiensten, voor
zowel goederen- als personenver
voer tussen Vlissingen, Middel
burg en Domburg.
Het eiland was doorsneden met
brede en smalle waterlopen. Men
onderscheidde hoofdwatergangen,
hulpwatergangen of sprienken, en
sloten of duiven. Alle dorpen en
steden waren over water bereik
baar. Ze hadden aanlegplaatsen-
schuitvlotten. Simpele houten stei
gers waarschijnlijk, waar kranen
werden geplaatst en loodsen om
goederen op te slaan. Over de vaar
tuigen is niet zoveel bekend. Plat,
smal en laag zijn wel de meest logi
sche kenmerken. Waar een land
weg een watergang kruiste, werd
een heul of een brug aangelegd.
Naarmate de landwegen beter wer
den, kregen de vaarwegen minder
aandacht. Ze waren uiteindelijk al
leen nog van belang voor de af
voer van het overtollige binnenwa
ter. Bruggen werden vervangen
door buizen, en waar het niet
strikt nodig was werden waterlo
pen gedempt. Met het uiteindelij
ke gevolg dat van het Walcherse
waternetwerk alleen de hoofdwa
tergangen nog in het oog springen.
En straatnamen, natuurlijk. In elk
dorp en elke stad is wel minstens
één Schuitvlotstraat te vinden.
Aad de Klerk bewaart met zijn op
uitvoerig archiefonderzoek geba
seerd verhaal het natte Walcheren
voor ons en wie na ons komt. Ge
lukkig maar.
A.P. de Klerk: Varen over Walcherse wa
tergangen, van schuitvlot naar schuit-
vlot. Een vrijwel vergeten vorm van ver
voer - Uitgave SCEZ, 84 pag., 15,- euro.
MIDDELBURG - Mensen die actief
zijn als vrijwilliger in Middelburg
maken weer kans op een Lange
Jan Award. De vrijwilligersprijzen
worden op 12 februari uitgereikt in
de schouwburg in Middelburg.
Voor het eerst reikt de PZC een pu
blieksprijs uit aan een jonge vrij
williger. De winnaar ontvangt een
iPad Mini inclusief een jaarabonne
ment op de PZC-app voor de iPad.
Zowel voor de Lange Jan Awards,
die door de Stichting Welzijn Mid
delburg en de gemeente worden
uitgereikt, als voor de PZC Pu
blieksprijs voor de jonge vrijwilli
ger, kunnen tot en met 31 decem
ber kandidaten worden genomi
neerd. De Lange Jan Awards zijn
er in vier categorieën: voor het ini
tiatief, voor de organisatie, voor de
vrijwilliger en voor de jonge vrij
williger. Die laatste categorie
wordt extra ondersteund door de
PZC. Nomineren - een ander of je
zelf - kan via www.welzijnmiddel-
burg.nl/langejanawards. Dat geldt
zowel voor de juryprijzen als voor
de publieksprijs. Uit alle nomina
ties voor de jonge vrijwilliger kiest
de PZC tien kandidaten. Die wor
den in januari in de krant en op
de website van de PZC voorge
steld. Lezers kunnen tot en met 31
januari stemmen op hun favoriet.
www.pzc.nl/langejanawards
Strooizout
Pak 2,4 liter.
Antivries
5 liter.
Sneeuwschuiver
Intratuin Koudekerke
Galgeweg 5, 0118-551623
Donderdag en vrijdag koopavond
www.intratuin.nl
Zondag 9 en 16 december open van 12.00 tot 17.00 uur
1 1 geeft
aan groen
