Zo liegen dat je dubbel flflflilllll
de waarheid spreekt M"UIUIII
5
Butter Beans maakt countrymuziek met een knipoog
donderdag 6 december 2012
www.pzc.nl/uit
Acteren heeft meer
te maken met
jongleren, tennis
sen, schaken of
voetbal dan met li
teratuur. Neem nu jongleren.
Uren sta je te oefenen om bij
voorbeeld vier sinaasappels in
de lucht te houden. Als je het ei
genlijk al lang wilt opgeven, ten
einde raad, dan probeer je het
toch nog één keer. En dan lukt
het ineens. Omdat je van louter
ellende je hoofd al had uitge
schakeld. Nu zijn het je handen
die weten hoe het moet En dan
lukt het dus wel.
Dat zijn niet mijn woorden. Zo
staat het in de inleiding die Hel-
mert Woudenberg schreef bij
'Vuur, Water, Lucht 8c Aarde', zijn
acteercursus uit 1999. Daarin ver
telt hij ook over de improvisatie
avonden die het Werktheater orga
niseerde in de tijd dat hij er aan
verbonden was (1969-1984).
Dan lieten ze bijvoorbeeld een bij
bel door de zaal rondgaan, riepen
op een bepaald moment 'stop'. De
persoon die op dat moment het
boek in handen had, sloeg het
boek willekeurig open en prikte
met zijn vinger naar de bladzijde.
De zin die aangewezen werd, was
de startzin van een improvisatie.
Soms gebeurde er dan een klein
wonder. Misschien redelijk ama
teuristisch (ik kan dat niet beoor
delen) verklaart hij vervolgens de
schepping als het samenspel van
de vier elementen vuur, water,
lucht en aarde. Het woord Jehova
zou er zelfs uit opgebouwd zijn
(Jod, Heh, Vau en Heh zouden de
Hebreeuwse woorden voor die
vier elementen zijn.). En met die-
Scène uit 'De sultan en de Jood' met Helmert Woudenberg en Ali Kouchiry
zelfde basisbegrippen slaat hij dan
aan het (leren) acteren. Het is nog
altijd een zeer lezenswaardig boek
je. Een ander spoor: Arjan Visser
interviewde voor het dagblad
Trouw ooit 257 bekende Nederlan
ders over de tien geboden. Eeuwi
ge spijt, dat ik dat gemist heb, ik
zou ze graag allemaal lezen. Maar
te laat... Heel toevallig heb ik het
interview met Helmert Wouden
berg, uit 2005, toch kunnen terug
vinden. Hij vertelt daarin ontroe
rende dingen over zijn jeugd en
zijn afkomst, die de raadselachtige
mens Woudenberg een stuk begrij-
foto Michelle Roos
pelijker maken. („Ik ben het jonge
tje dat tegen de draak vecht.")
En daarin geeft hij ook een mooie
definitie van toneel, als reactie op
het negende gebod: „Toneelspelen
is zo hard liegen dat je de dubbel
de waarheid spreekt."
Helmert Woudenberg is zo onge
veer de enige acteur die ik nooit
voor acteur zou aanzien, en die ik
in de eerste seconden op toneel
zelfs niet tot acteren in staat acht.
Er is iets in zijn motoriek wat mij
doet geloven dat je zo niet kunt ac
teren. Na die paar seconden slaat
alles om in het tegendeel, en raak
ik steevast volledig in de ban van
zijn toneelspel. Het is daarom, dat
ik hem 'raadselachtig' noem. On
der andere ook, omdat ik niet
goed besef wat er dan precies ge
beurt. Ik zou het woord 'magie'
kunnen gebruiken. Ook Wouden
berg gebruikt dat woord regelma
tig in zijn cursus. Waarschijnlijk
hebben we het dan over hetzelfde,
ik als toeschouwer, hij als maker.
De slotsom van dit alles: ik heb, ge
loof ik, nog nooit een voorstelling
op Zeeuwse bodem van Helmert
Woudenberg gemist. En hij komt
weer langs. Op zaterdag 15 decem
ber speelt hij in Theater De Weg
wijzer in Nieuw-en St Joosland
een reprise van Übermensch. Het
verhaal van een man met extreme
theorieën over land, volk en leider
schap. Hitier dus, al wordt die
naam niet één keer genoemd. Ge
beurtenissen uit diens jeugd geven
inzicht hoe hij tot zijn ideeën en
uitgesproken standpunten is geko
men. Er wordt niet goedgepraat en
niet veroordeeld. Een voorstelling
die bejubeld is, en verguisd. Een
stuk met autobiografische sporen,
en dat geeft het verhaal nog een
extra lading. Tegen de draak moet
altijd opnieuw gevochten worden.
Niet met het hoofd, maar met han
den en voeten. Verder staat hij za
terdag 22 december in de Schouw
burg Middelburg met de voorstel
ling De sultan en de ]ood. Wouden
berg zeifis ook de auteur van dit
stuk. Hij wil met dit stuk tonen
dat de diverse geloven meer over
eenkomsten hebben dan verschil
len endat bloedbanden alle wereld
se en religieuze wetten overstijgen.
Zat. 15 dec, 'Übermensch', Theater
De Wegwijzer, Nieuw- en St Joosland
20.30 uur.
Zat. 22 dec., 'De Sultan en de Jood',
Schouwburg, Middelburg, 20.00 uur.
door Marius Roeting
Butter Beans is een relatief
nieuwe formatie bestaande
uit ervaren muzikanten en
theatermakers. Ze vonden elkaar
in een gezamenlijke passie: de
countrymuziek. Carmen Jacobs
(zang, viool, onder andere Cor
Bakker), Marlous Luiten (zang, gi
taar, banjo, voorheen Femmage),
Izak Boom (zang, snaren, begelei
der bij Youp van 't Hek) en Johan
Struik (zang, contrabas) richten
zich met het programma Home
sweet home op de familie en de
plattelandsmuziek. Zaterdag staan
ze in het Ledeltheater.
„Butter Beans maakt countrymu
ziek met een knipoog", vertelt Mar
lous Luiten. „De meeste country
muziek is erg serieus, zoals de line-
dancing of de traditionele country.
Wij spelen zowel oud als nieuw re
pertoire in een hedendaags jasje
met veel kwinkslagen. We zijn dus
geen puristen, maar wel muzikaal
kritisch."
Butter Beans ontstond zo'n ander
halfjaar geleden. „Ik had acht jaar
met Femmage gespeeld en wilde
wel eens wat anders. Meer muziek
en minder cabaret. De contacten
met de theaters dateren vanuit de
periode dat ik daar met Femmage
speelde. Inderdaad zijn we mis
schien een beetje een vreemde
eend in de bijt als countryformatie
in de theaterwereld", verklaart Lui
ten.
De voorstelling zou je met enige
vrijheid een familievoorstelling
Carmen Jacobs (I) en Marlous Luiten
mogen noemen. Niet in de laatste
plaats vanwege de act die het vier
tal op het podium opvoert. „We
kennen elkaar al heel lang en heb
ben een hele geschiedenis achter
de rug. We vormen als het ware
een familie. Daar hebben we een
verhaal rond gemaakt. Er loopt
dus een theatrale verhaallijn door
de voorstelling heen. We zetten
typetjes neer en men ontdekt wie
we zijn. Zo wordt het publiek in
de voorstelling gezogen."
Met de huidige belangstelling voor
Americana is het spelen van coun
trymuziek voor de hand liggend,
maar Luiten geeft aan dat de be
langstelling al van veel eerder da
teert. „We hebben het allen niet
van thuis meegekregen, maar ja
ren terug speelde ik in Rotterdam
in de Ranche Girls, waarmee we
een soort countryrock-'n-roll
speelden, gebaseerd op de muziek
uit de jaren vijftig. Vooral de twee
stemmige vrouwenzang in die
oude country spreekt me aan.
Daar krijg je vleugels van. Daar wil
de ik nog iets mee doen en het is
een belangrijke basis voor Butter
Beans."
De formatie speelt een mengeling
van stringband, old-time en blue-
grass. Met name de plattelandsmu
ziek uit het verleden wil nog wel
eens conservatief en conventio
neel zijn. Luiten daarover 'We se
lecteren heel bewust onze num
mers uit. Nummers waarmee we
ons kunnen identificeren. Veelal
zijn dat toch liedjes met persoon
lijk leed en de liefde. Belangrijk is
ook dat zo'n liedje bij een van de
stemmen moet passen, er humor
of iets met namen in terug te vin
den is."
Butter Beans, zaterdag in het
Ledeltheater in Oostburg. Aanvang:
20.15 uur.
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in het
Zeeuwse podiumaanbod.
