21
Z,e&wm<e Sir&mm,
dinsdag 4 december 2012
De officiële ingebruikname van
het Schelde-Rijnkanaal viel een
beetje in het water in 1975. Er
was een feestelijke bijeenkomst
voorzien op de Kreekraksluizen
met hoogwaardigheidsbekleders
uit Nederland en België. Koningin
Juliana en koning Boudewijn
zouden op komen draven. Maar
naar aanleiding van problemen met
binnenvaartschippers in Antwerpen,
werd de haven stilletjes in de nacht
van 23 op 24 september in gebruik
genomen. Later is er nog wel iets van
een officiële opening geweest. Twee
plaquettes op het monument van
de Kreekraksluizen herinneren nog
aan die situatie; bovenop de eerste
is botweg een nieuwe plaquette
geschroefd.
Met de aanleg van de Schelde-
Rijnverbinding werd vooral een
Vlaams belang gediend. Antwerpen
kreeg een snellere verbinding met de
Rijn. Zeker nadat het Kreekrak werd
afgedamd ten behoeve van de aanleg
van een spoorlijn, moesten schepen vanuit Antwerpen
flink omvaren om de Rijn te kunnen bereiken. Al was er
na 1800 eigenlijk al nauwelijks nog sprake van een goede
verbinding tussen de Wester- en de Oosterschelde. Dat
Vlaamse belang bij de aanleg van de Schelde-Rijnver-
binding heeft er dan ook toe geleid dat België flink heeft
bijgedragen aan de aanleg van het kanaal.
De verbinding begint bij het Antwerps havenpand niet
ver van de Nederlands-Belgische grens en loopt tot het
Krammer-Volkerak, ongeveer 37 kilometer lang. Het
tracé voert via de ingedijkte schorren van Woensdrecht
en Ossendrecht, door de Kreekrakdam, door de Oos
terschelde, de Eendracht, door de Slaakdam van Sint
Philipsland naar de Slikken van de Heen.
Na de bouw van de compartimenteringswerken (de Oes-
terdam) in 1986 als onderdeel van het Deltaplan werd de
verbinding vrij van getijden.
De meeste mensen zien de Kreekraksluizen vanuit de
verte liggen als ze over de A58 over de Kreekrakbruggen
rijden. Langs het kanaal bevind je je in een heel andere
wereld. Een beetje beschut door de bosschages die bij
de aanleg van het kanaal zijn aangeplant. Het kan er be
hoorlijk druk zijn met schepen die zich voor de sluizen
melden.
In principe is er weinig natuurlijks aan een kanaal waar
vooral de binnenvaartschepen het beeld beheersen. Wie
echter de moeite neemt bijvoorbeeld op de fiets een
tocht langs het kanaal te maken komt verrassend mooie
stukken natuur tegen en vooral veel rust. Verrassend zijn
ook de activiteiten aan de Brabantse kant in de buurt van
de Kreekrakbruggen. Een plek die bij ingewijden bekend
staat als homo-ontmoetingsplaats en werkgebied voor
prostituees.
De grootste drukte komt evenwel van de binnenvaart.
In 2011 passeerden 72.464 binnenvaartschepen de
Kreekraksluizen en 2612 recreatieschepen. Ter vergelij
king, de sluis van Terneuzen passeerden 67.953 binnen
vaartschepen en 2750 recreatieschepen. De Schroebrug
in Middelburg passeren 1383 binnenvaartschepen en
12.892 recreatieschepen.
Wie al die drukte in en om de Kreekraksluizen goed wil
bekijken kan de uitkijktoren bij de sluizen beklimmen.
Dit openbaar toegankelijke uitkijkpunt bevindt zich
bovenop een van de gebouwen van Rijkswaterstaat. Het
is even klimmen, maar van daaruit is de verre omgeving
goed te zien.
Bij de aanleg van de Kreekraksluizen is veel aandacht
besteed aan een systeem om zoet en zout water te schei
den. Op die manier moest voorkomen worden dat het
Zoommeer een te grote zoutbelasting krijgt. Dat zoete
water van het Zoommeer wordt onder meer gebruikt
door de landbouw. Het eerste systeem was gebaseerd op
het gegeven dat zout water zwaarder is dan zoet water.
In 1997 is dit systeem vervangen met de inzet van een
gemaal dat zoet water uitslaat op het Zoommeer. Hier
door is de schuttijd voor de schepen aanmerkelijk korter
geworden. In 1986 kwam parallel aan een stuk van het
Schelde-Rijnkanaal een spuikanaal gereed, dat gebruikt
wordt om overtollige zoet water uit het Volkerak en het
Markiezaatsmeer af te voeren op de Westerschelde via
het Bathse Spuikanaal en de Bathse Spuisluis.
Nu Rijkswaterstaat zich langzaam maar zeker terugtrekt
staan verschillende ruimten bij de Kreekraksluizen leeg
en krijgt het complex een steeds desolater aanzicht. Wel
iswaar zitten nu de aannemer die de nieuwe windmo
lens bouwt en Zeeuwind in een aantal panden, maar dat
is maar van tijdelijke aard.
René Schrier
Colofon
Buiten Bewegen: verschijnt elke dins
dag als bijlage bij de PZC en BN/DeStem
Buiten Bewegen is een bijlage overleven
en bewegen in Zeeland
U kunt ons informeren:
e-mail: buiten@pzc.nl
website: www.pzc.nl
postadres: PZC o.v.v. Buiten
Postbus 91,4330 AB Middelburg
telefoon; 0118 434010
Coördinatie:
Jan van Damme
telefoon: 0118 434014
mobiel: 06 542 671 57
e-mail: J.vandamme@pzc.nl
Vormgeving:
Kees Lammers
Advertenties:
Verkoopteam Zeeland
telefoon: 0118 434070
teamzeeland@pzc.nl
