Amarantis faalde
op alle fronten
II
om iets te
en organisatieadviseur
dinsdag 4 december 2012
door Patrick Wiercx
DEN HAAG - Het bestuur van Ama
rantis heeft op alle mogelijke fron
ten gefaald. Een gebrek aan kennis,
inzicht en professionaliteit brach
ten de onderwijsorganisatie aan
de rand van de afgrond. „Het geeft
een schokkend en onthutsend
beeld", aldus minister Jet Bussema-
ker van Onderwijs.
Gisteren mocht zij het rapport ont
vangen van de commissie die de
onderwijsorganisatie afgelopen
maanden stevig heeft doorgelicht.
Het bestuur moest diverse finan
ciële problemen aanpakken, maar
maakte het alleen nog maar erger.
Voor de 13.000 leerlingen (voortge
zet onderwijs) en 18.000 studen
ten (mbo) van Amarantis was
maar liefst 311.000 m2 beschikbaar.
Volgens de richtlijnen van het Rijk
mocht dat maar 211.000 m2 zijn.
Het bestuur deed daar niets aan.
De bestuurders hielden zich liever
bezig met hun eigen huisvesting
aan de prestigieuze Zuidas van
Amsterdam. Huurkosten voor een
jaar: 4,5 ton. Kort na onderteke
ning besloot het college toch maar
elders te vergaderen. Weggegooid
geld dus, dat half miljoen.
Jaarverslagen werden te positief
voorgesteld, zodat de slechte finan
ciële positie niet opviel. Afgelopen
weekend lekte uit dat het college
zichzelf zou verrijken. Dat blijkt
niet uit de rapportage van de com
missie.
De minister gaf gisteren aan dat er
een vervolgcommissie komt onder
leiding van Femke Halsema, die
moet bekijken wat er waar is van
de beschuldigingen. Volgens Busse-
maker ontbreken de bewijzen
voorlopig nog.
Amarantis, nu intussen opgeknipt
in vijf kleine eenheden, was een
grote complexe organisatie. De top
wist nauwelijks wat er speelde op
de werkvloer en andersom was
Commissievoorzitter Riet de Wit
foto Bas Czerwinski/ANP
het niet anders. De ivoren toren in
optima forma. De frustratie in de
docentenkamers was groot omdat
signalen niet doorkwamen. Soms
kwam het niet eens zo ver, omdat
er schrik was voor consequenties.
Die toren had overigens zo zijn ei
gen problemen. De personele ver
houdingen waren gespannen. Er
was sprake van eigen koninkrijkjes
waarbij de een niet wist waar de
ander mee bezig was.
Commissievoorzitter Riet de Wit
noemde het in fusies doorgescho
ten Amarantis een kind van zijn
tijd. „Duidelijk is dat het vertrou
wen in dit soort organisaties ge
schaad is." Ministerie en inspectie
mogen zich wat haar betreft ook
afvragen wat hun rol is geweest.
De inspectie, vindt zij, werkt te
veel met een 'achteruitkijkspiegel'.
Ofwel: constateren dat het niet
goed gaat op een moment dat het
al veel te laat is.
De commissie gaat alle schoolbe
sturen en onderwijzend personeel
oproepen hun gedachten te laten K
gaan over 'de kwestie Amarantis'.
De Wit: „Ik wil ze allemaal zeg
gen: denk bij uzelf: kan ons dit
ook overkomen?"
Signaal oppikken: de jongen die wolf roept
Het afgeven van signalen en die
niet oppikken: in het rapport over
Amarantis wordt er veelvuldig over
gesproken.
De commissie noemt in dat ver
band de parabel van de jongen die
steeds maar 'wolf roept. Hij doet
dat uit verveling, er komt helemaal
geen wolf. Totdat hij op een gege
ven moment een echte troep wol
ven op het dorp ziet afkomen. Zijn
noodkreet wordt weggehoond en
niet gehoord. Waarna het dorp
met de ellende zit.
De commissie stelt de vraag: hoe
moet je signalen als 'waar' onder
scheiden en hoe voorkom je onno
dige dramatiek waar niemand op
zit te wachten?
De wijze waarop het signaal wordt
geïnterpreteerd, heeft gevolgen.
Als dat verkeerd gebeurt, wordt
het signaal genegeerd, is de reactie
te mager of juist overtrokken.
Signalen bij Amarantis werden ge
negeerd door het college van be
stuur, maar ook door het college
van toezicht. Ministerie en inspec
tie reageerden wel, maar deden
dat fragmentarisch. Lange tijd ont
brak het inzicht dat er echt ingegre
pen moest worden.
