pakken
Hoop op inzet na
jarenlang oefenen
II
'Valt Syrië Turkije aan, dan ben je partij in het conflict;
maar wel in NAVO-verband en niet alleen als individueel land'
Dick Leurdijk, Instituut Clingendael
vrijdag 23 november 2012
Lancering van een PAC-3 (Patriot Advanced Capabiiity-3).
Nederland gaat het afweersysteem waarschijnlijk in Zuid-
Turkije inzetten tegen eventuele Syrische aanvallen.
foto Lockheed Martin
lov-reactie', maar niet helemaal on
gegrond. Immers, in Libië stelde
de VN ook een noflly-zone in te
gen de zin van Rusland. Dat leid
de uiteindelijk tot zware bombar
dementen op en het verdwijnen
van het regime van Muammar
Kaddafi. Daarnaast bezweert de
Nederlandse regering weliswaar
'Afwezigheid van Syriërs in
de lucht kan met Patriots
afgedwongen worden'
dat ze niet wil meewerken aan een
vliegverbod, maar roept de voor
waarde dat er een 'helder volken-
rechterlijk mandaat' -voor de uit
zending van de Patriots moet ko
men, bevreemding op. Immers, als
je een NAVO-bondgenoot helpt, is
dat niet nodig. Wel echter als je
een no Jly-zone wil instellen. Toch
gelooft De Wijk dat niet. „Op die
manier vooruit denken, dat is
geen Nederlands beleid."
Hoeveel de missie Nederland gaat
kosten, is nog de vraag. Normaal
gesproken draagt het gastland (in
dit geval dus Turkije) grotendeels
de kosten. Omdat onbekend is hoe
groot de Nederlandse inzet wordt
en waar de luchtafweerraketten ko
men te staan, kan het ministerie
van Defensie hierover nog geen
uitsluitsel geven. Een verkennings
missie in Turkije moet snel meer
duidelijkheid geven over invulling
en omvang van de actie. Pas dan
ook zal bekend worden of minis
ter van Defensie Jeanine Hen-
nis-Plasschaert (WD) de porte
monnee moet trekken of haar col
lega Lilianne Ploumen (PvdA, Bui
tenlandse Handel en Ontwikke
lingssamenwerking). Daarover kan
discussie ontstaan omdat in het re
geerakkoord is afgesproken dat in
ternationale vredesmissies uit een
nieuw fonds Internationale Vrede
en Veiligheid (250 miljoen, hoort
bij Ploumen) betaald worden. De
vraag is: valt hulp aan een NA-
VO-bondgenoot ook onder dat
budget?
Hoe dan ook, als er straks een ra
ket wordt afgevuurd, vliegt er
twee miljoen euro de lucht in. Dat
kost een raket bij aanschaf
Nederland zette twee keer eerder
Patriots in: bij de Golfoorlog in
1991 en de Irakoorlog in 2003. Al
leen tijdens de Golfoorlog zijn ook
daadwerkelijk raketten afgevuurd:
twee stuks. Dat was niet de bedoe
ling. De projectielen kozen het
luchtruim door een softwarefout
in het radargeleidingssysteem. Een
herhaling van deze misser hoeven
we niet snel te verwachten, stelt
een woordvoerder van Defensie:
„We zijn inmiddels bij de zevende
update aangekomen, de systemen
zijn sterk verbeterd."
In Vredepeel bij Venray,
de thuisbasis van de Ne
derlandse Patriots, staan
de militairen te trappe
len om naar Turkije te
gaan.
door Roel Ophelders
Daar zit-ie dan op het
bedieningspaneel,
haast achteloos ver
stopt tussen allerlei
andere knoppen die er zo op het
oog niet voor onder doen. De zo
genoemde Engage-knop ziet er
onschuldig uit, en lijkt eerder
van het soort dat je indrukt om
bij de volgende bushalte uit te
kunnen stappen.
Hoe anders is de praktijk, weet
luitenant Nick Hoetjes. „Ja, deze
moet je indrukken om een raket
af te vuren in de richting van een
vijandelijk vliegtuig", wijst hij, tu
rend naar het groen oplichtende
radarscherm in de mobiele vuur
leidingscentrale. „Hoe groot de
kans is dat ik die knop binnen
kort gebruik? Vrij klein. Ik hoop
in elk geval dat ik 'm nooit hoef
aan te raken."
In de 25 jaar dat Nederland over
de Patriot-raketafweerinstallaties
beschikt, heeft niemand de magi
sche vuurknop ooit beroerd. Ten
minste, niet tijdens de spaarzame
missies waarbij de Patriots daad
werkelijk zijn ingezet. „Wél ge
beurt dat af en toe tijdens oefe
ningen, die we vrijwel jaarlijks
op Kreta houden", vertelt kapi
tein Lennart Cornelisse. „Daar is
een militaire locatie waar je ver
van de bewoonde wereld raket
ten kunt afschieten op objecten.
Dat doen we dan ook, om het ge
voel van écht schieten te ervaren,
en omdat de raketten toch een
beperkte houdbaarheidsdatum
hebben. En ja, ik heb ook een
keer het commando mogen ge
ven om te vuren, ergens in 2006
was dat. Een persoonlijk hoogte
punt, want dat is tenslotte waar
voor je dag in dag uit hebt ge
traind."
In soortgelijke bewoordingen
wordt hier in Vredepeel nu ge
sproken over de mogelijke missie
langs de Turks-Syrische grens.
„We voelen ons als voetballers
die al negen jaar dagelijks trainen
zónder dat er een wedstrijd ge
speeld wordt", verzucht Hoetjes,
die nog nooit een daadwerkelijke
inzet meemaakte.
Na de Irakoorlog, toen Turkije
eveneens beschermd moest wor
den tegen raketaanvallen, volg
den negen lange jaren van alleen
maar oefenen, oefenen en nog
eens oefenen. Cornelisse: „Dan
begrijp je wel dat het hier leeft. Ie
dereen volgt het nieuws en praat
erover. En reken maar dat velen
blij zullen zijn als het er uiteinde
lijk een keer van komt."
Bij de opwinding blijft het tot na
der order ook meteen. Verloven
zijn nog niet ingetrokken en ook
het materieel wordt nog niet in
haastig tempo geprepareerd voor
vertrek.
Waar ze in Turkije worden gesta
tioneerd, is voor de militairen in
Vredepeel trouwens ook niet on
belangrijk, wijst Lennart Cornelis
se. „De grens met Syrië is 900 ki
lometer lang. Je hebt gedeeltes
van Turkije waar het nu zonnig
en warm is, en gedeeltes waar
het koud is en sneeuwt. Nou, we
zijn het al allemaal eens: doe ons
dan het eerste maar."
