ii spectrum
3
Zaterdag 17 november 2012
ra. We zijn de Albanese cultuur en ge
woonten altijd trouw gebleven. Ik heb Al
banees geleerd, al heb ik dat pas goed kun
nen doen, nadat we in 2002 weer in Alba
nië mochten wonen. Ik spreek het overi
gens wel met een accent." De terugkeer
van de koninklijke familie was ook na de
val van het communisme niet vanzelfspre-
kend. Leka I werd bij een bezoek in 1993
binnen 24 uur het land uitgezet. Vier jaar
later stemde de regering in met een referen
dum over herstel van.de monarchie.
„Mijn vader heeft dat referendum toen ge
wonnen, dat geeft iedereen nu toe, maar
de uitslag is vervalst Mijn vader kon toen
kiezen: de winst opeisen en een burgeroor
log riskeren, of de uitslag accepteren en ver
trekken", zegt Leka II.
„Het was fraduleus", erkende premier Sali
Berisha eind vorig jaar, toen hij de overle
den Leka I, die een staatsbegrafenis kreeg,
eerde. Leka woonde toen al bijna negen
jaar in Albanië, nadat het parlement de
wetten die terugkeer van de koninklijke fa
milie verbood, had geschrapt. „Maar nog
niet alles is geregeld", weet Leka. In Monte
negro heeft de koninklijke familie weer
een officiële rol gekregen. Zo ver is het in
Albanië niet Leka: „We zijn nog op zoek
haar een wettelijke status." De herbegrafe
nis van Zog, die in 1925 eerst president
werd en zichzelf in 1929 de kroon opzette j
als koning der Albanezen, is voor Leka een
stap in de goede richting. „Mijn grootvader
wilde in Albanië worden herbegraven. Dat
heeft hij voor zijn overlijden in 1961 in
Frankrijk al laten weten. Het heeft lang ge-
duurd, maar nu is het zover. Het past ook
bij de viering van honderd jaar onafhanke
lijkheid op 28 november. Er wordt anders
tegen de geschiedenis aangekeken. Er is nu
aandacht voor de rol die mijn grootvader
speelde bij het behoud van die onafhanke
lijkheid. Hij is altijd blijven strijden voor
Albanië, dat wordt nu erkend."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Gevaarlijk verleden
Albanië riep op 28 november 1912 de onaf
hankelijkheid uit. De grote mogendheden
gaan akkoord, maar trekken de grenzen van
de nieuwe staat willekeurig op een kaart.
Meer dan de helft van de Albanezen komt
daardoor buiten Albanië te wonen wat nog
steeds (Kosovo, Macedonië, Griekenland)
voor problemen zorgt.
Albanië blijkt nauwelijks levensvatbaar en de
bevolking, die een soort vrijbuitersbestaan ge
noot onder het Ottomaanse bewind, vormt
geen eenheid. Er wordt een staatshoofd ge
vonden in Duitsland, waar prins Wilhelm von
Wied (via zijn moeder prinses Marie der Ne
derlanden, kleindochter van koning Willem I,
ook troongerechtigd in Nederland) zichzelf
wel geschikt acht. Hij houdt het zes maanden
vol, maar regeert in feite alleen over de haven
stad Dürres.
Het voortbestaan van Albanië is voortdurend
in gevaar, omdat de buurlanden het land
graag inlijven. Bovendien heeft Albanië geen
eigen inkomsten en leeft van financiële steun
uit Italië.
Ahmet Zogu wordt in 1925 president en pro
moveert zichzelf in 1929 tot koning Zog I.
Zijn regering duurde tien jaar, tien maanden
en tien dagen. Italië bezet Albanië in 1939, de
koning vlucht met zijn gezin naar het buiten
land.
Zog sterft in 1961 in ballingschap in Frankrijk.
van de grenzen", meent Leka.
De levensloop van Leka II is opmerkelijk.
Al bij zijn geboorte in maart 1982 wordt hij
door het communistische regime in Alba
nië ter dood veroordeeld. Gelukkig voor Le
ka komt hij in Johannesburg Zuid-Afrika
ter wereld. Daar is zijn vader kroonprins
Leka I na vele omzwervingen met zijn
vrouw Susan Cullen-Ward neergestreken.
Leka I heeft amper in Albanië gewoond.
Twee dagen na zijn geboorte
(5 april 1939) bezetten Italiaanse troepen
het land. Vader Zog besluit niet terug te
vechten en vlucht met zijn gezin naar het
buitenland. Van terugkeer is daarna geen
sprake meer. Nog in de Tweede Wereldoor
log (1944) valt Albanië in handen van de
communisten onder leiding van Enver
Hoxha. Die sterft in april 1985. Pas begin
1992 verliezen de communisten de macht.
„Mijn vader was altijd bezig met Albanië",
aldus Leka II. „Albanië was ook een deel
van mijn leven. Ik herinner me dat ik on
der zijn bureau zat te luisteren, als hij weer
eens bezoekers had uit de Albanese diaspo-
ni" k wil betrokken zijn bij de toe-
I komst van Albanië en daarvoor
I mijn leven inzetten." Kroon-
I prins Leka II (30) heeft die belof-
X, te vorig jaar november gedaan
op het graf van zijn toen net overleden va
der Leka I. „Ik hoop dat ik de kans krijg
om de wereld een ander beeld te geven
van Albanië, om het imago van ons land te
verbeteren en te vernieuwen." Hoe hij dat
precies gaat aanpakken is niet duidelijk. In
elk geval niet door hardop te pleiten voor
herstel van de monarchie. „Dat zou de pre
sident niet leuk vinden", lacht Leka. Hij
werkt immers als adviseur van de eerder
dit jaar aangetre
den president
Bujar Nishani, de
man die nu verant
woordelijk is voor
de repatriëring
van het stoffelijk
Macedonië overschot van Le-
ka's grootvader ko
ning Zog I. „We
hoefden zelf niets te regelen, we zijn dank
baar dat de regering dat allemaal doet",
zegt Leka.
Hij ziet zijn werk als raadgever van het
staatshoofd vooral als leerschool, zoals zijn
eerdere aanstellingen op de ministeries van
buitenlandse- en binnenlandse zaken dat
ook waren. „Ik leer van binnenuit hoe de
staat functioneert, wat de problemen zijn
en hoe de relaties met het buitenland zich
ontwikkelen." Lelca II ziet de monarchie
als een stabiliserende factor. „Wij kunnen
mensen binden, we hebben een symbool
functie." Niet alleen voor de inwoners van
Albanië zelf, maar ook voor de miljoenen
Albanezen daarbuiten, in Macedonië en
Kosovo bijvoorbeeld. Het was ook niet
voor niks dat Zog I de titel 'koning van de
Albanezen' aannam, duidelijk makend dat
hij voor alle Albanezen opkwam en niet al
leen voor hen die in de kleine Balkanstaat
woonden. Tot ergernis overigens van buur
land Joegoslavië (sinds 2003 Servië) dat
veel etnische Albanezen huisvestte. „Maar
er kan geen sprake zijn van het wijzigen
