Varkens zijn gelukkig net mensen
binnenland 17
Roc's eisen
100 miljoen
van Rijk
KRA5.NL
Internationaal
Strafhof viert
10-jarig bestaan
donderdag 15 november 2012
Genetische kaart moet gezondere dieren, beter vlees en gezondere mensen opleveren
door Joep Trommelen
Varkens kunnen goed rui
ken, het best van alle die
ren waarvan het ge
noom (alle genen bin
nen een organisme) in kaart is ge
bracht. Ze proeven echter weinig.
Ook dat zit in hun genen, weten
we sinds gisteren. Daarom zien
varkens er geen been in ons voed-
selafval te verorberen; ze proeven
niet hoe smerig dat kan zijn en
worden juist aangetrokken door
de soms penetrante geur.
Gisteren is het bijna drie miljard
bouwstenen bevattende genoom
van het varken gepubliceerd, on
der andere in het gezaghebbende
wetenschappelijke tijdschrift Natu
re en twintig andere vakbladen.
Twintig jaar lang hebben 136 we
tenschappers in 54 onderzoeks
groepen in twaalf landen gewerkt
aan deze kaart van 21.640 genen
die in 2,8 miljard basisparen zijn
gegroepeerd. Samen bepalen die
de erfelijke eigenschappen van het
met 100 miljard kilo vlees per jaar
meest gegeten dier ter wereld.
Een van de drie onderzoeksleiders
van het Swine Genome Sequencing
Consortium is professor Martien
Groenen, van de leerstoel Fokkerij
en Genetica van Wageningen Uni
versiteit. „Deze kennis zal van on
schatbare waarde zijn, niet alleen
voor de fokkerij maar ook voor ge
bruik van het varken in biome
disch en fundamenteel biologisch
onderzoek."
Het menselijk lichaam lijkt sterk
op dat van het varken. Beide zijn
aüeseters, de spijsvertering werkt
ongeveer hetzelfde en hart, nieren
en alvleesklier zijn bij het varken
ongeveer net zo groot als bij de
mens. De medische wetenschap
kijkt van oudsher al met belang
stelling naar het varkens als 'biolo
gisch model' van de mens.
Het interessante aan het varkensge-
&SmO&9SS!XiÉZS3ZaXi*XXEa!S££66aBSSaSS66G&5!£&SSS&
Een varken van het ras Duroc, waar
van het genoom nu in kaart is ge
bracht. foto L. Brian Stauffer
noom is dan ook dat de onderzoe
kers varianten van genen hebben
gevonden die bij de mens moge
lijk een rol spelen bij 'welvaarts-
ziekten' als obesitas, diabetes, Alz
heimer en Parkinson. Die worden
meestal veroorzaakt door een com
binatie van voeding en genetische
factoren. Onderzoek van de wer
king van genen van varkens kan
dan ook belangrijke informatie op
gaan leveren over ziekten en de be
strijding van deze ziekten bij men
sen. „Dat kan over tien, twintig
jaar wellicht leiden tot medicijnen
of behandelmethoden bij men
sen", schat Groenen.
Varkensboeren kunnen met de
kennis uit het project op kortere
termijn veel gerichter gaan fokken.
Groenen: „Met name op kenmer
ken waarop tot dusver lastig te fok
ken was, bepaalde ziekten, de kwa
liteit van het vlees. Het vetpercen
tage kan wellicht omlaag worden
gebracht, al waren traditionele fok
kers daar ook al goed ih."
Veelbelovend is volgens Groenen
het gebruiken van de genetische
kaart bij het voorkomen van 'be-
rengeur'. Het vlees van mannelijke
varkens (beren) stinkt, en dat is te
voorkomen door jonge biggetjes te
castreren. Omstreden, want op
veel plaatsen gebeurt dat nog on
verdoofd. „Door de genetische fac
tor te bestuderen, is castreren in
de toekomst misschien niet meer
nodig", hoopt Groenen.
In de VS loopt al een onderzoek
naar de grote gevoeligheid van var
kens voor virale luchtweginfecties
dat baat kan hebben bij de nu be
schikbare genenkaart. Én varkens
lijden net als mensen aan aderver
kalking, vooral als ze veel vet eten.
Ook hier leidt de genenkaart tot
beter inzicht waar uiteindelijk de
mens van profiteert.
De onderzoekers beschikken over
de kaart van tientallen gefokte ras
sen en een tiental wilde zwijnen.
Uiteindelijk moeten duizenden
dieren onder de genetische loep,
en dat gaat volgens de onderzoe
kers een schat aan informatie ople
veren.
DEN HAAG - Vier regionale oplei
dingscentra, roc's, uit de Randstad
eisen schadevergoeding, omdat ze
geld zijn misgelopen nadat het ka
binet in 2007 besloot de inburge-
ringscursssen voortaan over te la
ten aan de vrije markt. Maar vol
gens minister Lodewijk Asscher
(Integratie) kregen de roc's eerder
al 122 miljoen euro compensatie.
Asscher reageert woensdag op be
richten dat de vier roc's gezamen
lijk 100 miljoen euro van de staat
eisen. Door de veranderde regels
waren gemeenten niet meer ver
plicht de inburgeringscursussen in
te kopen bij de roc's. Inburgeraars
konden daardoor kiezen bij welke
instantie ze een cursus doen.
Maar volgens advocaat Tom Bark-
huysen kunnen de scholen niet
concurreren met de andere private
aanbieders. „Zij zijn flexibeler en
hebben lagere (loon)kosten." De
roc's Albeda en Zadkine (Rotter
dam), roe Amsterdam en roe
Mondriaan (Den Haag) beroepen
zich op een afspraak van vijf jaar
geleden. In die overeenkomst staat
volgens de scholen dat 'het niet de
bedoeling is dat roc's onevenredig
getroffen worden door de effecten
van de stelselwijziging'.
Vooral de scholen in de Randstad
zijn zwaar getroffen, legt Barkhuy-
sen uit. „Daar was het aanbod het
grootst." Naast minder inkomsten
geven de regionale opleidingscen
tra ook aan te maken te hebben ge
had met dure ontslagregelingen en
overtollige gebouwen.
Volgens Asscher wisten de oplei
dingscentra al in 2005 dat er meer
dere aanbieders zouden komen
voor de inburgeringscursussen en
zijn ze gecompenseerd voor moge
lijke aanloopverliezen. „Ik begrijp
dat de roc's in financieel zwaar
weer zitten, maar wat mij betreft
is het afgehandeld."
De roc's willen al een aantal jaren
schadevergoeding, maar maakten
nog niet de stap naar de rechter.
DEN HAAG - De president van het
Internationaal Strafhof Sang-
Hyun Song, ontvangt de Flag of
Compassion tijdens de viering van
het tienjarig bestaan van het Straf
hof in Den Haag.
In aanwezigheid van koningin Bea
trix werd gisteren in de Ridderzaal
bij dit jubileum stilgestaan. Inmid
dels zijn 212 landen aangesloten bij
dit eerste permanente hof voor
oorlogsmisdaden, genocide (vol-
kenmoord) en misdaden tegen de
mensheid.
Minister van Buitenlandse Zaken
Frans Timmermans herinnerde er
in een toespraak aan dat het
kwaad in de mens niet is uit te
roeien. Het ICC moet ertoe bijdra
gen dat slechte in de mens te on
derdrukken.
foto Bas Czerwinski/ANP
AMSTERDAM
Politie schiet beter
door 'paintballtraining'
Als agenten trainen met een realis
tische dreiging, schieten ze nauw
keuriger. Angst heeft na een derge
lijke training niet meer zo'n nega
tief effect op precisie. Dat zegt
Arne Nieuwenhuys die gisteren
aan de Vrije Universiteit promo
veerde. Hij ontwikkelde een 'realis
tische' training waarbij agenten
worden beschoten met verfpatro-
nen.
AMERSFOORT
Joodse familie krijgt
potje sieraden terug
Bert Manasse uit Amersfoort heeft
gistermiddag van burgemeester Lu
cas Bolsius van die stad een potje
met sieraden teruggekregen. Het
glazen potje is in de Tweede We
reldoorlog door zijn Joodse familie
leden verstopt in hun woning. Het
potje met sieraden kwam onlangs
tevoorschijn bij archeologisch on
derzoek op die plek.
DEN HAAG
'Trombosezorg
wordt veel duurder'
De nieuwe anti-stollingsmedicij-
nen waarvoor geen bloedcontrole
nodig is, maken trombosezorg 80
tot 90 miljoen euro per jaar duur
der. Minister Schippers (Volksge
zondheid) wist de kostenstijging
slechts met zo'n 20 miljoen te be
perken. Volgens de Nationale Trom-
bosedienst zijn de oude medicij
nen, in combinatie met zelf prik
ken, de goedkoopste zorg.
ARNHEM
Man moet naar PBC
na vergiftigen vrouw
De 54-jarige Wageninger die vast
zit op verdenking van vergiftiging
van zijn vrouw door azine in haar
Berenburg te doen, moet van de
rechter naar het Pieter Baan Cen
trum (PBC). De man werd aan
gehouden nadat zijn 60-jarige echt
genote half mei overleed. Een ande
re vrouw heeft verklaard dat zij azi
ne aan de man heeft geleverd.
