4l
Wmenktrke
Ocrvtervteüi
dinsdag 13 november 2012
tientallen jaren eenzaam op de schorren
bij de Oosterschelde. Pas na de inpolde
ring in 1652 kreeg het dorp zijn huidige
plek en het bijna Amerikaans aandoend
haakse stratenplan.
Wissenkerke op Noord-Beveland lijkt het
eindelijk te hebben gewonnen van het
water. Sinds 1242, toen het al bekend was
als parochie, werd het talloze keren ver
zwolgen door de golven en verplaatst. Zo
stond de oude kerktoren van Wissenkerke
1. Opstandingskerk ust 1970 em
de monumentale pomp.
2. Oostvoorstraat.
3. Praathuis aan de Dorpsdijk.
4. Molen De Onderneming uit
1860.
5. Uitzicht op de inlaag.
We beginnen hoog en
W droog op de Dorpsdijk.
Daarvandaan heb je een
mooi zicht op de brede
Voorstraat met haar bonte
verzameling gevels en
bouwstijlen. Beneden twee bankjes die de in
woners cadeau deden aan burgemeester Wisse
toen die in 1995 na maar liefst 33 jaar trouwe
dienst afscheid nam.
Links vooraan in de Voorstraat bewonderen
we de galerie van beeldend kunstenaar Marion
Kamper, rechts op nummer 10 een pand in de
stijl van de Amsterdamse School met art deco
glas-in-loodramen.
Vóór de frivole trapgevel van galerie De
Praktijk aan de overkant, ontmoeten we de
goedlachse meneer Abdoun. Hij werd geboren
in Algerije en woont al 54 jaar op Noord-Be-
veland: „In 1958 ontmoette ik mijn vrouw in
Zuid-Frankrijk. Op de Solex kwamen we naar
Kortgene, waar zij woonde. Noord-Beveland
is voor mij het beloofde land. De mensen
zijn gemoedelijk en accepteren me als een
echte Noord-Bevelander, ze noemen me zelfs
'Bobje'."
We steken over naar de Opstandingskerk uit
1970 met zijn spitse toren. Ervoor staat een
monumentale pomp die de dorpsbewoners
van drinkwater voorzag tot ze in 1955 wa
terleiding kregen. Een bord ernaast verhaalt
over de herinrichting van de dorpskern door
5 november 1530, St. Felix
5quade Saterdag. De ellende
van toen is met geen pen
te beschrijven. Op die
-zaterdagmiddag liep half
Noord-Beveland onder
water. Op zondag bezweek de sluis bij Ter Loe
en liep ook de andere helft van het eiland on
der. In no time en met geweldig geraas. 'Stallen
en huizen spoelen weg, 't vee met de boeren.
Herder en schapen saam en moeders met hun
kroost'. Een heel eiland dat al eeuwen bestond,
werd in twee dagen weggespoeld en terugge
bracht tot een ondiepe woelige zee. En het was
niet alleen Noord-Beveland, ook van Zuid-Be
veland en Schouwen verdwenen flinke delen.
Er was grote schade in heel Zeeland, Holland
en Vlaanderen. Meer dan 400 parochies zou
den er volgens de oude kronieken verzwolgen
zijn. De grootste ramp die ons gewest ooit
getroffen heeft. Tot vandaag toe zijn de zuid
kant van Schouwen en de Oostwatering van
Zuid Beveland deel van de Oosterschelde. Tot
1532 bleven er wat mensen wonen op Noord
Beveland. Met name in Kats en Kortgene. Daar
hadden ze in allerijl nooddijkjes rond de kern
van de dorpen gelegd. Maar in de loop van
1532 kwamen er nieuwe stormen en spoelden
ook de laatste resten van die dorpen weg. De
meeste mensen verdronken jammerlijk. Een
handjevol overlevenden trok naar elders; Rey-
gersberch, de meest vooraanstaande Noord-
Bevelander voorop. Hij ging naar Veere en zijn
geslacht werd uiteindelijk één van de be
roemdste regenten, families van de Republiek
der zeven Verenigde Nederlanden. Tot 1595
heeft het eiland Noord Beveland 'gedreven',
doorsneden met steeds diepere geulen en
kreken, maar ook met plekken waar er land
aanslibde en schorren naar boven kwamen.
Hoe dan ook, er werd besloten tot 'beversing'
van het eiland. 'Beversen' is de oude Zeeuwse
term voor bedijken. Een mooi woord: het land
onder het zoute water ligt er vers en nieuw bij.
Het moet alleen bedijkt worden. Nou ja, alleen
bedijken; dat betekende het begin van een
reusachtig riskant pioniers-karwei. Waarom
juist Noord-Beveland, en niet Reijmerswaal
ofSchouwen? De heren van Reijmerswaal,
koppig, dwars en zelfzuchtig tot op het bot,
hadden de wijk genomen naar het zuiden. En
aan de zuidkant van Schouwen waren geen
heren met grootkapitaal. In Noord-Beveland
wel. Het Huis van Oranje kon er zijn recht
doen gelden op 6000 gemeten grond. Via één
van de huwelijken van Willem van Oranje
(met Anna van Egmond, die uit de familie
van Borssele kwam, die de grootste heren van
Zeeland waren) waren de Oranjes, i.e. Maria
vari Nassau, grootgrondbezitters op het eiland.
In hun kielzog kwamen er graag andere rijke
notabelen bijJohan van Oldebarneveld, Phi
lips Doublet (schatrijke Hagenaar, die o.a. Heer
van St. Annaland was) en nog vele anderen.
In 1598 begon het bedijkingswerk. Een kleine
2000 ha. was de eerste polder. Op de schorren,
