Beroemdste
spectrum 6
ZLTO-voorzitter: 'Waanbeelden over natuur
Zaterdag 3 november 2012
Moe zijn ze van alle
aandacht, van al het
politieke gejojo rond
hun polder, de
Hedwigepolder,
„Officieel hebben we
nog nooit iets
gehoord."
door Harmen van der Werf
De Hedwigepolder ligt er
woensdag, de mooiste dag
van de afgelopen week,
vreedzaam bij. Een lekker
herfstzonnetje schijnt De
populieren die de polder tekenen, zijn al
bijna kaal. De bladeren liggen in de slag
schaduw van de bomen over het land. Al
leen het maïs moet nog worden geoogst.
Twee boeren zijn aan het ploegen. De ver
se vette klei schittert in het licht.
Een wielrenner snelt over de Engelbert-
straat, in wat wel de bekendste polder van
Nederland wordt genoemd. Het is niet iets
om trots op te zijn, maar welke andere pol
der is er ooit in geslaagd tot twee regeerak
koorden door te dringen?
Het eerste kabinet-Rutte van WD en
CDA met de PW als gedoogpartner stel
de:
Nu de verdieping van de Westerschelde is af
gerond, wordt er in overleg met Vlaanderen
een alternatief ontwikkeld voor de ontpolde-
ring van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaan-
deren. Daarbij wordt ook gedacht aan de
plannen die eerder door de Zeeuwse water
schappen zijn ontwikkeld.
Hoe anders luidt de tekst in het nieuwe
ontwerp-regeerakkoord van WD en PvdA
dat maandag is vrijgegeven:
Alle alternatieven voor natuurcompensatie
rond de verdieping van de Westerschelde zijn
zorgvuldig gewogen op kosten en effecten.
Op grond daarvan besluiten we de volledige
ontpoldering van de Hedwigepolder zo spoe
dig mogelijk ter hand te nemen.
Het NOS Journaal probeerde Ewald
Baecke zondag om tien uur 's avonds al
een reactie te ontlokken op dit nieuws. Te
lefonisch. De rijzige akkerbouwer uit
Nieuw Namen, gekend tegenstander van
ontpoldering van de Hedwigepolder, ont
hield zich van commentaar. Woensdag is
hij in de polder te vinden. Hij vertelt over
het telefoontje van het NOS Journaal. „En
als je me het niet kwalijk neemt, zeg ik nu
ook niets", meldt hij bescheiden, maar vast
besloten. En hij zwijgt.
Baecke heeft duidelijk zijn buik vol van al
le aandacht. Hij kiest zelf zijn momenten
waarop hij iets wil zeggen, zoals bij een re
cent bezoek van het kersverse Middelburg
se PvdA-Kamerlid Albert de Vries aan de
polder. Hij vertelde een reportage te heb
ben gezien over een uienboer bij Ritthem
die zei al een jaar in onzekerheid te verke
ren in verband met de mogelijke komst
van de marinierskazerne. Baecke: „Wij zit
ten zeventien jaar in onzekerheid." En dan
liet hij nog onweersproken dat er voor
dien jarenlang is gediscussieerd over de
aanleg van het Baalhoekkanaal dat dwars
door zijn boerderij zou komen. Dat kanaal
is uiteindelijk afgeschoten.
Vlaamse akkerbouwer aan het werk langs de Engelbertstraat, de centrale weg in de Hedwigepolder.
foto's Camile Schelstraete
Of het ook zo zal gaan met de Hedwigepol
der? Een Vlaamse boer die langs de Engel
bertstraat aan het werk is, haalt ook de ge
schiedenis van het Baalhoekkanaal aan.
„Hoe lang zijn ze daar niet over bezig ge
weest? Veertig jaar?" En wat nu? De akker
bouwer haalt zijn schouders op. „Er zit
niks anders op dan af te wachten. Je hebt
er toch geen grip op."
Een wielrenner stopt. „Nee, nee, ik ben
geen ramptoerist." Hij komt uit Middel
burg, is met de bus door de tunnel naar
Zeeuws-Vlaanderen gekomen en is van
plan met de veerboot vanuit Breskens te
rug te gaan. De fietser verwoordt de me
ning van waarschijnlijk iedere willekeurige
buitenstaander. „Dit is gewoon goede land
bouwgrond, maar ja, het is nu eenmaal af
gesproken met Vlaanderen. En wellicht
wordt het er veiliger door voor Antwer
pen, als hier waterberging komt. Maar of
de natuur er veel mee zal opschieten? Ik
betwijfel het"
Aan het einde van de Engelbert
straat, tegen de Scheldedijk aan,
staat het buitenverblijf van de
Vlaamse poldereigenaar Gery de Cloedt.
Hij heeft er kennelijk vertrouwen in dat
hij nog lang van zijn polder kan genieten,
want iemand is het houtwerk aan het te
ren. Nederlands of Vlaams spreekt hij niet,
wel gebroken Engels. De man blijkt uit Ar
gentinië te komen.
„Ik ben hier voor de paarden", vertelt hij,
„de paarden waarmee polo wordt ge
speeld. Ik ben één van de trainers." De
Cloedt is een goede polospeler, geeft hij
nog aan. De Argentijn heeft geen weet van
de verwikkelingen rond de polder. Het zal
zijn tijd ook wel duren. Hij meldt eind dit
jaar terug te gaan.
Zo gemakkelijk is het niet voor - waar
schijnlijk - de enige vaste bewoonster van
de Hedwigepolder, helemaal aan het be
gin, aan de westkant van de Engelbert
straat „Spijtig", heeft ze aan één woord ge
noeg om de tekst in het regeerakkoord van
WD en PvdA te becommentariëren.
„Waar vind je zo'n mooi, rustig plekje als
hier?" Ze woont er twaalf, dertien jaar. Ze
kwam uit Antwerpen. En nu moet 'haar'
polder onder water voor de haven van dat
zelfde Antwerpen. „Ja, dat is de ironie,
maar officieel hebben we nog nooit iets ge
hoord." Ze haast zich naar binnen. „Ik ben
aan het koken."
Paul Bauwens was jarenlang poldergids.
De Vlaming, van beroep gerechtsdeurwaar
der, hield toertochten door onder meer de
Hedwigepolder. Hij woont aan de Lange-
straat, in een polder onder Nieuw Namen.
„Ik heb me altijd neutraal opgesteld",
houdt hij zich eerst op de vlakte. Om ver
volgens ongezouten zijn mening te geven.
„De Hedwigepolder is tussen 1904 en 1907
om economische redenen ingepolderd en
dreigt nu ook om economische redenen
ontpolderd te worden, in het belang van
de Antwerpse haven om natuurorganisa
ties op afstand te houden." Het heftige ver
zet in Nederland tegen ontpoldering van
de Hedwigepolder verklaart Bauwens als
volgt: „Het gaat de tegenstanders niet zo
zeer om deze polder, als wel om polders
langs de Westerschelde die mogelijk vol
gen." Hij noemt de Eendragt- en Hellegat
polder tussen Ossenisse en Temeuzen.
Praktisch alle Vlaamse Scheldepolders tus
sen het 'spookdorp' Doel en de Nederland
se grens staan al op de nominatie in na
tuurgebied veranderd te worden. Alleen
Prosperdorp blijft bestaan, in de plannen
van de Vlaamse regering.
Prosperdorp ligt op een steenworp af
stand van de Hedwigepolder. Het is
er woensdag tussen de middag dood
stil. Café Den Angeluus vlakbij de imposan
te kerk - een ware polderkathedraal - is
open. „Omdat de brouwerij kwam", ver
klaart eigenaresse Hilde Weemaes.
Hilde is negen jaar geleden 'gevlucht' uit
Doel. Ze had er met haar gezin weinig
meer te zoeken, al blijft ze zich afvragen
waarom Doel zo nodig weg moet. Ze
plaatst ook grote vraagtekens bij de nood- -
zaak van de natuurplannen. „Wat mij be
treft zijn de polders al natuur." Hilde heeft
zich verbaasd over het jongste regeerak
koord in Nederland. „De Belgische autori
teiten kijken naar niks, ze gaan maar door,
maar van Nederland had ik anders ver
wacht. Nederlanders zijn toch ook strijd
baarder dan wij."
Prosperdorp krijgt als polderenclave te
midden van de natuur een aparte status.
Daarop wordt al vooruitgelopen. Een
groot gebouw in het dorp, een oude
school annex klooster, wordt omgebouwd
tot jeugdcentrum. Vlaamse jongerenvereni
gingen kunnen er straks kamp houden. Hil-
de's café kan er profijt van hebben dat
Prosperdorp een soort openluchtmuseum
wordt. De eigenaresse zit er niet op te
wachten. „Straks lopen we hier nog in
kant en op klompen."
Terug naar 2005. Zelfs landbouwor
ganisatie ZLTO zit aan tafel om
mee te praten over de Wester
schelde. Het poldermodel in ultima for
ma. Achteraf heeft de Zeeuwse ZLTO-
voorzitter Peter de Koeijer er spijt van.
Hij tekende niet voor de ontpoldering
van de Hedwigepolder, maar wel voor
de besteding van geld dat in het kader
van het Westerschelde-akkoord vrij zou
komen voor vernieuwingen in de land
bouw.
De grootste fout is volgens De Koeijer
dat het jaar 1900 als uitgangspunt is geno
men voor natuurontwikkeling in de Wes
terschelde. „Je kunt dan ook de Grote
Peel in Brabant wel helemaal in oude
staat willen terugbrengen." En wie heeft
ontpoldering van de Hedwigepolder in
gebracht? De Koeijer: „Dat was de wens
van de natuurbeweging, die wilde een
Groot Verdronken Land van Saeftin-
ghe."
De ZLTO-voorzitter heeft in de discussie
ingebracht dat een terugkeer naar 1900
'een waanbeeld' is. „Maar dat landde
niet" De Koeijer constateert zeven jaar
na ondertekening van de Scheldeverdra-
gen dat er alleen verliezers zijn. „Stich
ting Het Zeeuwse Landschap en de
Zeeuwse Milieufederatie hebben er im
mers ook al hun handen vanaf getrok
ken. De Hedwigepolder-discussie heeft
veel kapot gemaakt."
Het nieuwe kabinet-Rutte wil 'zo snel
mogelijk ontpolderen', dus doorgaan op
de ingeslagen weg. Dat is een heilloze,
vindt De Koeijer, want nog meer akker
land dreigt dan prijsgegeven te moeten
worden. Ooit is zelfs sprake geweest van
drieduizend hectare. En het jaartal 1900
staat nog overeind. „De ambities zijn te
