Eerherstel voor een vrije vogel
221 zeeland
MIPS
jgÉiy
'Zou het dan misschien toch nog
wat wezen, met mijn kunst'
Vrouwenpolder
Gapinge
£jjx
dm x 3ë X
Twee leerlingen
Calvijn winnen
prijs in Brazilië
Schaatsen in Machinefabriek
F^ IVIIv—I
zaterdag 3 november 2012
W
Devote non. Eén van Maatje Kesteloo's favoriete
houtsnijwerken uit de nalatenschap van Vrouwenpolders
onbegrepen kunstenaar Adriaan Jongepier.
Tot de vele doeken die Adriaan Jongepier maakte, behoort
een serie schilderijen van karakteristieke plekjes in Gapinge,
zoals deze impressie van Maatje Kesteloo's ouderlijk huis.
Y,-, L l
Het dorp zette hem de kerk uit. Want de kunstenaar uit
hangen, dat was taboe in naoorlogs Vrouwenpolder. Laat
staan dat je er als getrouwd man ook nog een muze op na
houdt. Dankzij die hartsvriendin krijgt Adriaan Jongepiers
kunstenaarsleven nu toch nog erkenning. Op 23 november
begint in het dorp een overzichtstentoonstelling.
door Henk Postma
Toen Adriaan Jongepier
in 2006 op hoge leeftijd
was overleden, lag op
zijn kist zijn bruine ba
ret met daarop een pa
relmoeren speld. Die had de vorm
van een vogel, de vleugels wijd als
in volle vlucht gespreid.
Zelf zei hij ooit: 'Ik ben een vrije
vogel, van alle leer bevrijd.' Daar
bij klonk enige trots door in zijn
stem. Maar in Vrouwenpolder
dachten ze daar anders over: de
kunstenaar uithangen; wat dacht
hij wel? Zo iemand verdient met
de nek te worden aangekeken.
Adriaan Jongepier kwam in 1913
ter wereld als zoon van een 'keuter
boertje', dat juttend de armoe pro
beerde te verdrijven. Dat diens
zoon Adriaan zijn leven aan de
kunst kon wijden, dankte hij aan
twee vrouwen: Hendrika Bakker,
met wie hij in 1936 te Vrouwenpol
der in het huwelijk trad, en aan
Maatje Kesteloo, die hij als geest
verwante, of liever 'muze' aan zijn
zijde vond. „Samen vormden we
een drieluik. Maar zoiets werd in
het dorp niet begrepen", zegt
Maatje (85), de enige van het drie
tal die nog in leven is.
Toen uitbater Klaashenk Blonk'
van de plaatselijke galerie Kunst 8c
Vorm onlangs bij Maatje aanbelde,
viel zijn mond open van verba
zing. „Het was alsof ik een mu
seum binnen kwam." Hij trof er
een 'enorme diversiteit' aan kunst
zinnige producten aan: schilde
rijen, pastels, tekeningen, beelden
en houtsnijwerk, zelfs muziekin
strumenten en antieke klokken.
„Allemaal van de hand van
Adriaan Jongepier; met daarbij
een schat aan persoonlijke bezittin
gen, notitieboekjes enzo."
Maatje vertelde hem hoe zij, af
komstig uit Gapinge, op haar 17e
jaar, bij de Jongepiers terecht
kwam, op de vlucht voor het wa
ter na het bombardement van
1944 op de dijk, en hoe ze meteen
door Adriaans kunst werd gegre
pen. Hij had een spinnewiel ge
maakt, en zat wol te spinnen. Hij
speelde ook mandoline. Met mijn
zussen zijn we gaan zingen."
Toen Jongepiers vrouw Hendrika
in 1948 een pension begon in de
Zeven Sterren, een complex van
oude woninkjes aan de Dorpsdijk,
kwam Maatje bij haar in dienst als
vaste zomerhulp. Het begon met
twee logiesbedden. Door de jaren
heen breidden ze het pension uit
tot logement voor 22 gasten.
Adriaan Jongepier was toen
al aangestoken door de
kunst, het verbod van zijn
vader trotserend. De vonk sloeg
over toen hij de Rotterdamse kun
stenaar Hendrik Chabot ontmoet
te, die begin jaren dertig in Vrou
wenpolder was neergestreken. „Be
gin maar te hakken, joh", spoorde
hij Jongepier aan om beelden te
houwen uit steen. Chabot was één
van Nederlands belangrijkste ex
pressionisten. Wat later zou hij be
kend worden als de maker van het
betonnen beeld De Voetballer in
het Feijenoordstadion. Zijn ver
blijf in Vrouwenpolder had grote
invloed op zijn werk. Maar na een
jaar verdween hij weer, omdat zijn
vrouw er niet kon aarden. Wel
kwam hij er soms nog logeren. Hij
was het ook die Jongepier op het
idee bracht om met hout te gaan
werken. „Want dat gehak in steen,
is gevaarlijk voor je longen."
Ook Adriaans echtgenote Hendri
ka begreep al snel dat haar man
was geboren voor de kunst. Toen
hij uit de kerk werd verbannen,
spoorde ze hem aan niet bij de
pakken neer te zitten. „Al moeten
we er droog brood voor eten, jij
moet je eigen gang gaan." Wat
niet betekende dat hij zich geheel
en al afzijdig hield van het werk in
het pension. Integendeel, hij tim
merde nieuwe logieskamers, en als
het druk was hielp ook hij even
goed een handje mee.
Hij vond in Maatje Kesteloo, die
zich later in het vak van edelsmid
zou gaan bekwamen, een onaf
scheidelijke vriendin. „Als je sa
men kunstneigingen hebt, en an
dere inzichten dan je omgeving,
ontstaat een band. Maar in het
Vrouwenpolder van toen werd dat
niet gewaardeerd", kijkt ze terug.
„Drie dingen zijn belangrijk in je
leven: liefde, geborgenheid en er
kenning. Dat laatste is iets waar
aan het lang heeft ontbroken." Pas
op Adriaans crematie kreeg ze een
warme blijk van herkenning, toen
één van Jongepiers neven haar
waarderend toesprak: „Jij was voor
Adriaan de schakel tussen de reli-
gié en zijn kunst."
Adriaan zelf liet haar zijn
hele artistieke erfgoed na.
Nog nooit is daar iets van
tentoongesteld. „Ik heb het vaak
geprobeerd, maar hij wilde niet op
de voorgrond treden. Eén keer had
ik hem zo ver. Maar dat is toen af
geketst op tegenwerking uit het
dorp.
Nu, zes jaar na Adriaans dood,
gaat het er dan toch eindelijk van
komen. Klaashenk Blonk aarzelde
geen moment toen Maatje hem
diens artistieke nalatenschap liet
zien. Hij gaat er een overzichtsten
toonstelling aan wijden in zijn ga
lerie KunstScVorm aan de Fort
den Haakweg. De opening is vrij
dag 23 november.
Scooters Fietsen Onderdelen Reparatie
www.remijntweewielers.nl
len, in hoofdzaak autodidact, schil
dert, aquarelleert en tekent (ook pas
tel); landschap, figuur. Verschillende
richtingen - Beeldhouwkunst o.m. in
hout een kop van een Westkapelse
dijkwerker.
Bij leven verkocht Jongepier voor
al aan pensiongasten, in hoofd
zaak pastels en houtsnijwerk. Zijn
eigen omgeving nam hem minder
serieus. Maar sommige hoogwaar
digheidsbekleders hadden daar lak
aan. Zo kochten Zeeuwse burge
meesters bij hem een houtsnij
werk als verlovingsgeschenk voor
«sssseess^/ivxasss/igBsss^siV'^xss^^s^ssi
prinses Beatrix. Zijn 'Westkapelse
dijkwerker', stond in de raadszaal
van de voormalige gemeente West-
kapelle. Het verhuisde naar het Pol
derhuis. Niemand die toen nog
wist wie dat beeld gemaakt had.
Tot in de nalatenschap van Jonge
pier een boekje werd gevonden,
waarin hij nauwgezet noteerde
wat hij zoal verkocht. Daaruit
blijkt dat jonkheer De Casem-
broot, commissaris der koningin,
dat beeld in 1962 bij hem was we
zen kopen, en wel voor de prijs
van 250 gulden.
Voorbeeld van het gebouwtje zoals dat in het Meiveld in Middelburg-Zuid
komt te staan.
In haar tuintje in Vrouwenpolder bewaart Maatje Kesteloo nog het resul
taat van Jongepiers eerste poging een beeld te maken, foto Lex de Meester
Hij was - naar eigen zeggen
- geen Van Gogh. Hooguit
liet Adriaan Jongepier
zich soms aarzelend ontvallen:
„Zou 't dan misschien toch nog
wat wezen, met mijn kunst?" Pas
onlangs kwam een kopietje boven
drijven uit het Lexicon Nederland
se Beeldende Kunstenaars, in 1969
uitgegeven door een Haagse kunst
handel. En jawel, daar staat het
zwart op wit: Jongepier, Adriaan; ge
boren 21 mei 1913, woonde en werkte
in Vrouwenpolder. Had contacten
met H. Chabot, Jos But en L. Engst-
GOES - Coriena de Heer en Suzan
ne Maljaars uit Middelburg, leerlin
gen van atheneum-4 van het Cal
vijn College in Goes, hebben in
Brazilië een prijs gewonnen met
hun uit paprika's gewonnen rode
inkt. De scholieren deden mee
met de olympiade Mostratec om
hun werk daar te presenteren. Ze
werden onderscheiden met de
prijs 'Beste van Holland'. In Brazi
lië hebben ze gedemonstreerd hoe
men de duurzame, milieuvriende
lijke inkt kan maken. Eerder dit
jaar waren Coriena en Suzanne in
de prijzen gevallen tijdens de mi
lieu- en duurzaamheidsolympiade
Inespo.
VLISSINGEN - Op 6 december gaat
de 400 vierkante meter grote ijs
baan in de Machinefabriek in Vlis-
singen open. In de fabriekshal
richt Vita Events een Hollands
winterdorp in. Daarnaast zal er, in
samenwerking met CIOS Goes,
een parcours gemaakt worden met
touwbruggen, tokkels, 'the leap of
faith', Oud-Hollandse spelen, een
sledebaan en een springkussen
voor de allerkleinsten.
De baan is tot en met 20 januari
dagelijks geopend van 9.00 tot
18.00 uur en op vrijdag en zater
dag tot 22.00 uur.