W
wonen
D
3
ST
tD
6
Gember
Tegeltjeswijsheid
vrijdag 2 november 2012
Cautleya spicata Robusta. foto RvdK
Soms is het zelf op
kweken van plan
ten kinderlijk een
voudig. Neem gember. Je
gaat naar een groenteman
of een oosterse winkel, je
koopt een paar wortelstok
ken van gember, je neemt
een bloempot, stopt de
wortels erin en voila: je
kunt gaan putten uit je ei
gen voorraad van zelfge
kweekte gember.
Gember is niet honderd procent winterhard, 's Zomers kun
je de plant op warme dagen buiten zetten, maar het blijft
een kamerplant. Neem een ruime pot, liever nog een
schaal, en leg de wortelstokken plat op de potgrond. Druk
ze aan, zodat ze voor de helft onder de grond verdwijnen.
Zet gember op een warme plaats, maar niet in de volle zon.-
Gember behoort tot de gemberftunilie, de Zingiberaceae,_
net als andere specerijen die in de oosterse keuken worden
gebruikt, zoals kurkuma en kardemom. Er zijn veel vaste
planten uit de gemberfamilie die bij ons net wel/net niet
winterhard zijn. Het hangt er vanaf waar je woont; Vlissin-
gen-biedt meer mogelijkheden dan Winterswijk.
Wie met planten uit de gemberfamilie in de tuin
wil experimenteren, kan beginnen met Cautleya
spicata Robusta; een forse, vaste plant, met blad dat
aan dat van een canna doet denken en met orchi-
dee-achtige bloemen in de zomer.
De cautleya is een plant die je niet gauw over het
hoofd ziet: aan stengels van bijna meter lang ver
schijnen in de zomer langgerekte bloemspitsen vol
amberkleurige bloemen, gevat in een rode kelk. De
meest gekweekte vorm 'Robusta' is robuust en ste
vig, zodat je de plant niet hoeft te stutten.
Er zijn meerdere soorten cautleya's. Vooral de laat
ste tien jaar zijn er nieuwe soorten geïntroduceerd,
waaronder een met gele bloemen die erg winter
hard schijnt te zijn. Cautleya's groeien in China,
maar de meeste komen uit de Himalaya. In de tuin
doen ze het goed in de halfschaduw, in humusrijke
grond. Maar als je foto's ziet van cautleya's in het wild, zie
je ze vooral op rotsen en zelfs op boomtakken groeien.
Cautleya's hebben een bijzonder lange bloeitijd; ze begin
nen in juni en gaan door tot eind september. Cautleya cath-
cartii, een zeldzame soort met rood aangelopen blad, bloeit
zelfs door tot in november. Wife deze soort zoekt, kan hem
ook tegenkomen onder een andere naam: Cautleya gracilis.
In de tuin plant je Cautleya's het best onder bomen of strui
ken, in vochtige, voedzame grond. Plant ze diep, minstens
ïo centimeter grond bovenop hun wortelstokken, zodat ze
niet al bij het eerste nachtvorstje in moeilijkheden komen.
De plant heeft er een handje van zichzelf in de grond naar
boven te werken, omdat hij nieuwe wortelstokken bovenop
oude vormt Graaf hem daarom om de vijfjaar op en plant
hem dieper terug. Dan moet hij het eerst wel vijf jaar uit
houden. Zeker als je hem 's winters afdekt met een flinke
hoop blad, moet dat lukken. Zelfs in Winterswijk.
De info op het scherm van je
smartphone op een 'tegeltje' aan
je muur in huis; dat is - simpel
gezegd - het idee achter tiLumi.
Op de tiLumi Tile (399 euro),
een tegel van 40 bij 40 centime
ter aan je huiskamermuur, kun
je persoonlijke berichtjes ontvan
gen. Bijvoorbeeld een hartje, af
komstig van je partner. Of een
weergave van Tower Bridge, ge
stuurd door een vriendin die laat
weten dat ze in Londen is. Maar
ook andere meldingen zijn moge
lijk. Zoals file-info, de AEX-aan-
delenJkoers of een zandloper die
de kinderen vertelt hoe lang ze
mogen opblijven. Alle berichten
kunnen worden verstuurd of op
geroepen via de website van tiLu
mi, per sms of gratis via een app.
TiLumi biedt ook een tablet aan
(649 euro), die hetzelfde doet als
de Tile, maar 'magisch oplicht'
als er een bericht op verschijnt.
S www.tilumi.nl
ie de vroegste
ontwerpen
van Dirk Van
der Kooij be
kijkt, vraagt
zich ongetwijfeld af waar de
Eindhovenaar zijn succes aan te
danken heeft. Zijn stoel Endless
Pulse is hoekig en gemaakt van
hard plastic, wat het de kijker
niet makkelijk maakt deze
mooi te vinden. Het is dan ook
vooral de zelf ontwikkelde tech
niek waarmee Vander Kooij in
eerste instantie de aandacht
wist te trekken.
Voor zijn afstudeerproject aan
de Design Academy Eindhoven
liet Vander Kooij zich in 2010
inspireren door het fenomeen
3D-printen. Een techniek die
op dat moment, met dank aan
bedrijven als Shapeways en
Freedom of Creation, aan een
stevige opmars bezig was. Het
grootste nadeel van die printers
is dat het nagenoeg onmogelijk
is er grote objecten als meubel
stukken mee te maken. De col
lecties bestaan dus vooral uit
lampenkappen en accessoires
als hoesjes voor de mobiele tele
foon.
Het lukte Dirk Vander Kooij
echter wél grotere spullen te
printen. Hij liet zich voor zijn
werk juist niet inspireren door
de allernieuwste generatie prin
ters, maar door een oude tech
niek. „Dit principe bestaat al
dertig jaar. Oudere machines
waren minder precies. Hierdoor
kon je, door goed te kijken, zien
hoe de vorm werd opgebouwd
met een heel dun lijntje, dat
zorgvuldig heen en weer bewo
gen werd om zo efficiënt moge
lijk en zonder verspilling de
vorm op te bouwen", legt Dirk
Vander Kooij uit.
Dat wilde hij ook en de Eindho
venaar ging op zoek naar een ro
bot die dat precies voor hem
zou kunnen dóen. In China
vond hij een tweedehands ro
botarm, die jarenlang was inge
zet om pallets te verplaatsen.
Vander Kooij paste de software
van de robotarm aan en mon
teerde op de punt een spuitsys-
teem, dat het mogelijk maakte
een draad gerecycled plastic te
verwerken. Vander Kooij had
nu zijn eigen 3D-printer, waar
mee hij zijn eigen meubels kon
maken.
Het eerste model - dat nu nog
steeds is te zien in het atelier
van Dirk Vander Kooij bij de
Piet Hein Eek-fabriek in Eindho
ven - was een stoel die gemaakt
is van gesmolten druppels plas
tic, die door de robotarm aan el
kaar waren geplakt. Toch heeft
ook die stoel al in zich wat Van
der Kooij de 'oervorm' van zijn
ontwerpen noemt Voorname
lijk nog bepaald door technolo
gische beperkingen. „In het be
gin was het kleine robotgeheu
gen een beperking, de geometri
sche en hoekige vormen zijn
daar het gevolg van. De pulse-
structuur was destijds een gege
ven, we konden niet anders",
vertelt Vander Kooij.
Na zijn afstuderen ging het ont
werp direct de wereld over. In
2010, toen de stoel nog onder
deel van de Design Academy-ex-
positie was, trok het ontwerp
veel aandacht. Met name in het
designmekka van de wereld -
de jaarlijkse Salone del Mobile
die in april in Milaan wordt ge
houden - kreeg Vander Kooij di-
Ontwerper Dirk Vander Kooij (1983) is een schoolvoorbeeld van hoever je
kunt komen met een goed idee. Zo won de Eindhovenaar al een Dutch Design
Award en werd zijn werk door diverse toonaangevende musea aangekocht.
En dat allemaal dankzij een tweedehands robotarm en een goed idee.
door Cor-Peter Pasma
De tweedehands robotarm die
Dirk Vander Kooij in China kocht.
