281 boekt
V!
Roemeense wegwerpkinderen Een ontmenselijkingsmachine
BOEKEN KORT
woensdag 31 oktober 2012
SSSSS!®KS®Saï»^SS®a®}iS!BaSSRS}8«5iSB8®SSa
Meer dan een
halve eeuw gold Willem Kloos
(1859-1938) als de belichaming
van de literaire vernieuwing.
Bart Slijper brengt in het mee
slepende 'In dit gevreesd ge
mis' zijn tragische leven in
beeld. De 20-jarige Kloos is een
sombere eenzaat als hij Jacques
Perk ontmoet. De twee gaan he
lemaal op in hun vriendschap
tot Perk er genoeg van krijgt
Na de vroege dood van Perk be
zorgt Kloos diens dichtwerk en
wordt voortrekker van tijd
schrift De Nieuwe Gids dat de
gevestigde literaire orde omver
wil werpen. Maar door wan
trouwen, ruzies en drankmis
bruik is Kloos al voor zijn hu
welijk met Jeanne Reyneke van
Stuwe in 1900 opgebrand.
O Bart Slijper - In dit gevreesd ge
mis. Het leven van Willem Kloos.
Bert Bakker, 24,95 euro
De Vlaamse schrijf
ster Kristien Hemmerechts
(1955) heeft de leeftijd om terug
te blikken op het verleden. Dat
doet zij ook in 'Kronkelpaden
van het geheugen', maar op een
andere manier dan schrijvers
van memoires doorgaans doen.
Hemmerechts geeft zich reken
schap van de listen en lagen
van haar geheugen en vraagt
zich af, waarom sommige herin
neringen zo hardnekkig zijn. 'Is
ons geheugen iets wat we 'heb
ben' of wat we zijn?'
Kristien Hemmerechts - Kronkel
paden van het geheugen. De
Geus, 17,99 euro
Raken we ooit uit
geschreven over de Tweede We
reldoorlog? Nog altijd blijkt
stof voorhanden voor romans.
De Vlaamse Simone Lenaerts
beschrijft in 'De onvervangba
re' hoe een oorlog drie genera
ties in zijn greep heeft. De moe
der van Robbie Raveschot wil
niets horen over de oorlog, ge
tergd als zij is door de ellende
die haar moeder in haar jeugd
vertelde. Als Robbie volwassen
is, hoort hij eindelijk over die
zware jaren van zijn oma.
O Simone Lenaerts - De onvervang
bare. De Geus, 22,50 euro
J. K. Rowling bij de presentatie van The Casual Vacancy in Engeland.
foto lan West/EPA
door Maarten Moll
Waarom zou J.K. Rowling, nadat ze
in 2007 met Harry Potter and the
deathly hallows de uiterst succes
volle reeks over de tovenaarsleer
ling had voltooid, nog een boek schrijven?
Rowling is één van de rijkste vrouwen op aar
de en de eerste vrouw die met schrijven miljar
dair werd.
Voor de lol? Omdat ze misschien voor vol wil
worden aangezien door ook een roman voor
volwassenen te schrijven? Want dat deed ze,
een grotemensenroman schrijven. De Neder
landse vertaling van haar roman The casual va
cancy heet Een goede raad.
Het is een roman waarvan het vertelplezier af
spat Het verhaal draait om het gevecht om een
vrijgekomen raadszetel in het (fictieve) Engelse
dorp Pagford, nadat een geliefd gemeenteraads
lid onverwacht is overleden. De dood van deze
Barry Fairbrother zet een soms helse machine
rie in werking die liefst vijfhonderd bladzijden
doordendert
Met die zetel kan wellicht worden besloten de
problemen die de achterstandswijk the Fields
(met een afkickkliniek) veroorzaakt, af te schui
ven op een andere gemeente zodat Pagford, ver
lost van the Fields, weer een 'keurig' dorp
wordt.
Waar Barry Fairbrother, geboren in the Fields,
zich inzette om de kansarmen te laten integre
ren met de andere dorpsbewoners, willen ande
ren, zeg maar de 'gewone' inwoners, deze
groep uit hun dorp verbannen.
Rowling neemt vanuit veel verschillende per
spectieven alle tijd om de kansarmen tegen
over de dorpelingen te zetten, de voorstanders
van sluiting van de afkickkliniek tegenover de
tegenstanders. Ze is goed op dreef om de tegen
stellingen te verscherpen en alle vooroordelen
over kleinburgerlijkheid nog eens op tafel te
gooien - soms vet en satirisch aangezet Men
doet vriendelijk tegen elkaar, maar ondertus
sen. Haat, afgunst, roddel en achterklap vieren
hoogtij in deze zedenschets, die een goed
beeld geeft van de klassenverschillen in Enge
land.
Rowling doorspekt dat verhaal met veel vuil
bekkerij, maar dat de roman niet geschikt zou
zijn voor jonge lezers vanwege de seksscènes is
overdreven. Daarvoor kan de lezer beter te
recht bij de Vijftig tinten-reeks van E.L. James.
We ontmoeten conservatieve middenstanders,
een arts van Indiase komaf, een zich prostitue
rende junkiemoeder met haar kinderen (ster
rol voor dochter Krystal!), maatschappelijk
werksters, losgeslagen tieners, docenten. Alles
krioelt door elkaar en allemaal voeren ze ver
borgen agenda's. Het drama barst los als ie
mand onder de naam 'De geest van Barry Fair
brother' onthullende en belastende e-mails op
internet zet die de strijd om de vrijgekomen ze
tel alleen maar verbetener maken.
Nog even terugkomen op het woord vertelple
zier. Dat wekt de indruk dat Rowling een ko
medie schreef Dat deed ze ook, al moet het-ad
jectief duister voor het woord komedie worden
geplaatst.
Daarnaast is Een goede raad ook een sociaal be
wogen verhaal, bezien vanuit de inwoners van
the Fields, en daarmee bedient Rowling zich
ook van een maatschappijkritische pen. Waar
mee ze nog weet te ontroeren ook.
Al kun je ook zeggen dat Rowling de tegenstel
lingen wat al te zwart-wit neerzet, en tegen het
einde te duidelijk een punt wil maken dat het
wel erg is gesteld met de kansarmen in de maat
schappij. Misschien omdat ze ooit als geschei
den, uitkering trekkende, kansarme moeder
door het leven ging. (Tot ze Harry Potter be
dacht) Rowling heeft dus veel hooi op de vork
genomen. En dat is, tezamen met de lengte,
jammer genoeg de zwakte van de roman. Voor
al omdat het niet echt spannend wordt wie de
plaats van Barry Fairbrother zal innemen. De
strijd om een gemeenteraadszetel is iets anders
dan de strijd tegen Voldemort.
Hoewel ze beter schrijft dan in de plotgestuur-
de Harry Potterboeken, is juist de drijvende
kracht van die boeken in Een goede raad afwe
zig. Het verhaal kabbelt te vaak maar wat door,
hoe treffend en vilein Rowling ook schrijft.
Q J.K. Rowling - Een goede raad. Vertaling Carolien Me
taal en Sabine Mutsaers. De Boekerij, 19,95 euro.
De kansarmen
tegenover de
gearriveerden, de
vrije geesten
tegenover de
kleinburgerlijke
types. J. K.
Rowling houdt de
vaart in Een goede
raad er vaardig in.
Maar niet de
spanning.
door Mieske van Eek
I Linda jansma -
Houvast
De Crime Compag
nie, 14,95 euro
J erwende krengetjes
zijn het, de nichtjes
Amy en Katja. Alles
hebben ze: de liefde van hun
ouders, dure computers, goe
de scholen, vrijheid en veilig
heid.
Het contrast met de wegwerp
kinderen in Roemenië kon
niet groter zijn. Die worden
misbruikt en daarna haast
achteloos vermoord.
Het is deze tegenstelling die
Linda Jansma met succes uit
buit in haar derde thriller
Houvast.
Jansma, die met haar eerste
thriller Caleidoscoop (2010)
over loverboys de Schaduw-
prijs won, snijdt in haar der
de boek opnieuw een zwaar
maatschappelijk en actueel
thema aan, dat is geïnspireerd
op krantenberichten over mis
bruikte Roemeense kinderen.
Anouk van Merwede, de moe
der van Amy, heeft: haar man
Thijs verloren door een ver
keersongeluk. Met moeite
pakt ze haar leven en haar
werk als dierenarts weer op.
Maar dan wordt een vriend
van Thijs doodgestoken en
verdwijnt haar broer Ruben.
Tegen wil en dank moet An
ouk ook nog Rubens dochter
Katja opvangen, met wie haar
dochter helemaal niet kan op
schieten. En dan zijn er nog
de inbraken in haar huis.
De kibbelende meisjes die
hun moeder terloops inwij
den in de hogere computer-
kunde zorgen voor de lucht
in het verhaal. Daartegenover
staan de nietsontziende on
derwereldfiguren, die in Roe
menië maar ook in Neder
land terreur zaaien.
Houvast is een meeslepend
en betrokken boek over kin
dermisbruik en over onvoor
waardelijke ouderliefde en
een veilig gezinsleven.
Kevin C. Powers -
De gele vogels
Prometheus, 16,90
door Addie Schulte
KEVIN C.
POWERS
Eén ding willen de solda
ten Bartle en Murphy in
ieder geval voorkomen:
als duizendste Amerikaanse
militair omkomen in Irak. Ob
sessief volgen ze de berichten
over gesneuvelde soldaten: tel
len die wel of niet mee in de
ranglijst? Bij iedere dode zijn
ze blij, omdat zij het niet wa
ren. Voorbij het getal duizend
denken ze niet.
De Gele Vogels is een minia
tuurdrama over een grote oor
log. Het is een kort verhaal
met weinig hoofdpersonen:
de soldaten Bartle en Murphy
en sergeant Sterling. Het
speelt afwisselend in Irak en
de Verenigde Staten. Murph
is een beetje de kneus, de jon
gen die niet echt mee kan ko
men. Bartle is de doorsnee
soldaat, niet bijzonder krijgs
haftig, maar ook geen zwakke
schakel. Sterling is de geharde
veteraan, die alles al een keer
gezien heeft. Hij is de mentor
van de twee jonge soldaten.
Ze komen terecht in Al Tafar
in de provincie Ninive, waar
de gevechten met een groten
deels onzichtbare vijand net
als de seizoenen komen en
gaan. Af en toe komt een ko
lonel een praatje houden
over de oorlog, een embed
ded verslaggever in zijn kiel
zog. De oorlog verschijnt hier
als een ontmenselijkingsma
chine die zijn slachtoffers een
voor een uitzoekt. Het nood
lot is onafwendbaar.
Bartle komt er in zekere zin
genadig van af
Uit het boek spreekt verba
zing, verbijstering zelfs, hoe
kan je zo worden? Aan de an
dere kant is het onvermijde
lijk, de individuen stromen
mee op de gebeurtenissen.
Het is een kwestie van aanpas
sen, wie dat niet doet gaat ten
onder.
