moment
Deze Vredesprijs verandert helemaal niets
'Een prijs voor elk van de vijfhonderd miljoen Europese burgers'
II
Herman Van Rompuy, voorzitter van de Europese Raad
zaterdag 13 oktober 2012
door onze correspondent
Windy Kester
De leider van het Noorse
Nobelcomité had meer
tijd.nodig dan normaal
om de keuze voor de
Europese Unie als winnaar van de
Nobelprijs voor de Vrede 2012 te
motiveren. Normaal volstaan een
paar zinnen, nu lijkt het comité er
behoefte aan te hebben zich uitge
breider te verklaren en verdedigen.
„De EU heeft meer dan zes decen
nia bijgedragen aan vrede, ontwa
pening en democratie en mensen
rechten in Europa", herhaalt
Thorbjorn Jagland keer op keer.
In dit licht kan de toekenning ge
zien worden als een beloning voor
historische verdiensten. In de ja
ren dertig van de vorige eeuw
werd de prijs enkele keren toege
kend aan mensen die zich inzet
ten voor Frans-Duitse verzoening.
Iedereen weet hoe dat afliep. An
no 2012 lijkt dankzij de EU oorlog
tussen Frankrijk en Duitsland on
denkbaar. Daar heeft het comité
een punt.
Maar waarom juist nu na jaren
waarin de Europese Unie vooral
bezig is geweest met zichzelf en
geld? Volgens Jagland wil het comi
té onderstrepen dat de Unie een
nieuwe stap maakt door ook Kroa
tië en straks Servië en Montene
gro op te nemen. „Het is niet lang
geleden dat daar oorlog was en de
EU draagt nu bij aan vrede."
De prijs is controversieel in
niet-EU-lid Noorwegen. De Noren
zeiden in referenda in 1972 en 1994
'nee' tegen het lidmaatschap. Vol
gens de laatste peilingen is mo
menteel slechts 16 procent van de
Noren voor aansluiting bij de EU.
De reacties op de Nobelvredesprijs
variëren van 'absurd' en 'verkeerd'
tot 'waardig'.
Waarschijnlijk wil het comité on
derstrepen onafhankelijk te zijn
en zich niets aan te trekken van de
Noorse politiek of de mening van
de burgers. Jagland is ook gene-
raal-secretaris van de Raad van Eu
ropa en vaak bekritiseerd een dub^-
bele pet op te hebben.
De keuze past- bovendien in het rij
tje van 'wonderlijke' toewijzingen
van de prijs de afgelopen jaren.
Drie jaar geleden won Barack Oba-
ma terwijl hij nog geen jaar presi
dent van de VS was en alleen in
verbale zin aan de weg had getim
merd. Vorig jaar ging de Nobel
prijs naar drie vrouwen. Twee van
hen waren volslagen onbekend en
de derde, de Liberiaanse Ellen Jo
hnson Sirleaf bleek nauwe ban
den te hebben met oorlogsmisda
diger Charles Taylor.
Veel is te verklaren door Jaglands
leiderschap sinds 2009. De sociaal
democraat en voormalig premier
en minister van Buitenlandse za
ken staat bekend als niet bepaald
conflictschuw. Hij houdt ervart in
de schijnwerpers te staan en hij
houdt van discussie. Hij is een fer
vent aanhanger van de EU en
heeft de Unie meerdere malen ge
nomineerd. Nobelprijsexperts stel
len nu vragen rond zijn persoon
en of hij wel geschikt is als leider
van een zo prestigieuze prijs.
Hoe Europa er zonder de EU uitge
zien zou hebben, blijft gissen.
Maar een Europa mét EU is nog
steeds niet vrij van conflicten. Bo
vendien: deze Nobelprijs veran
dert niets. De Vredesprijs redt de
euro niet, geeft geen Griekse kinde
ren te eten en lost de werkloos
heid in Spanje niet op. Er zijn we
reldwijd mensenrechtenactivisten
die de beschermende schijnwer
pers van de Vredesprijs harder no
dig hebben. En als die niet meteen
in de gedachten springen: volgens
de statuten is het Nobelcomité
niet verplicht een winnaar aan te
wijzen. Waarom zou ze, bij gebrek
aan goede kandidaten, het circus
niet eens een jaartje overslaan?
