io| oorlog syrië
'Niemand wil oorlog,
Turkije en Syrië staan op de rand van een oorlog. Wat zou
het betekenen als het conflict daadwerkelijk compleet
escaleert? Voor de Navo, waarvan Turkije al decennia lang
lid is, voor de Verenigde Staten, voor Nederland?
vrijdag 5 oktober 2012
Turkij e hoopt op
door Joost Bosman
Gisteren heeft Tur
kije opnieuw het
vuur geopend op
doelen in de
noord-Syrische re
gio Tal Abyad, na
dat artillerievuur vanaf Syrische zij
de woensdag aan vijf Turken (in
Turkije zelf) het leven kostte. An
kara is des duivels. Het is niet het
eerste incident, maar wel het ern
stigste tot nu toe. Afgelopen zo
mer haalden de Syrische strijd
krachten nog een Turkse straalja
ger uit de lucht, volgens Damascus
boven 'Syrische territoriale wate
ren'. Nu het zoveelste nare voorval
zich voordoet, is Turkije het zat en
bijt het voor het eerst in de al acht-
tien maanden durende burgeroor
log in Syrië van zich af Gisteren
stemde het Turkse parlement in
met een wet die het leger toestaat
Syrië binnen te vallen 'als dat
noodzakelijk wordt geacht'.
Waarom laat Syrië artilleriegrana
ten bij tijd en wijle neerkomen op
Turks grondgebied?
Niet zeker is of dat met opzet ge
beurt. Volgens de BBC proberen
Syrische regeringstroepen, trouw
aan president Bashar al-Assad, mo
menteel bevoorradingsroutes af te
snijden door de grenspost bij Tal
Abyad (op zo'n 10 kilometer van
Turkije) terug te veroveren op de
rebellen, die de plaats vorige
maand innamen. Mogelijk zijn er
daarbij 'afzwaaiers' geweest, die
een Turks dorp hebben getroffen.
Niet uit te sluiten valt echter dat
Syrische rebellen schuldig zijn aan
het incident: door een raket op
Turkije af te schieten, zou het Syri
sche verzet Ankara misschien wil
len provoceren Syrië binnen te val
len om zo hulp te krijgen in de
strijd tegen Assad.
Ook is er het verhaal dat de troe
pen van Assad Turkije (een voor-
mallige bondgenoot) willen straf
fen voor het 'verraad' aan Damas
cus en het opvangen van rebellen.
Die bestrijden vanaf Turks grond
gebied het Syrische regime.
Mocht het op een totale oorlog uit
draaien, wat houdt dat dan in voor
de Navo? Turkije is immers al decen
nia lang een trouw lid van het bond
genootschap?
Artikel 5 van het handvest van de
In het geval Syrië-Turkije is
er een vage situatie rond
artikel 5 van de Navo
Navo zegt dat een aanval op één
van de Navo-leden een aanval op
allen is. Dat betekent: het aangeval
len slachtoffer moet militair wor
den gesteund door de andere lid
staten. Artikel 5 trad bijvoorbeeld
in werking na de aanslagen van 11
september 2001 in New York en
Washington. Het probleem was
toen echter, dat er geen concrete
vijand was in de vorm van een
land. Wel hielpen Navo-bondgeno-
ten de VS bij het binnenvallen van
Afghanistan in oktober 2001.
Conflictgebieden Syrië
l Conflictgebieden Grensposten in handen rebellen
TURKIJE Al Qamishli
Jarabulus
AlSalama m. Tal Abyad
JORDANIË 50 km
infographic CN I bron U.S. Department of State
Geldt artikel 5 ook in het geval van
Turkije en Syrië?
Dat hangt er vanaf Artikel 5 doet
alleen dan opgeld, wanneer een
Navo-lidstaat wordt aangevallen.
Als het zelf de aanval kiest, geldt
het niet.
Maar in het conflict tussen Turkije
en Syrië bestaat er een schimmige
situatie. Mocht Turkije uiteindelijk
Syrië binnenvallen, dan lijkt arti
kel 5 dus niet van kracht Maar mo
gelijk redeneren Ankara en de
Navo dat Syrië al zoveel provoca
ties aan het adres van Turkije
heeft uitgevoerd, dat het gewoon
om zelfverdediging gaat.
De Navo is gisteren op verzoek
van Turkije al voor een spoedzit
ting in Brussel bijeengekomen. De
alliantie liet daarna in een verkla
ring weten Turkije te steunen en
ze 'eist een onmiddellijk einde aan
de agressieve daden tegen een
bondgenoot'.
En hoewel Navo-baas Anders
Fogh Rasmussen herhaaldelijk
heeft gezegd dat het bondgenoot
schap geen intentie heeft om in Sy
rië te interveniëren, staat de Navo
wel klaar om Turkije te verdedi
gen als het nodig is.
Wat betekent een eventuele oorlog
voor de Verenigde Staten, eveneens
lid van de Navo?
Het lijkt beslist niet waarschijnlijk
dat Amerika zich in het Syrische
conflict zal mengen, ook niet als
Turkije ten strijde trekt tegen de
zuiderbuur. Vorig jaar hebben de
laatste Amerikaanse troepen Irak
verlaten en volgend jaar trekken
ze zich terug uit Afghanistan. Bo
vendien zijn er in november presi
dentsverkiezingen in de Verenigde
Staten. President Barack Obama,
noch zijn tegenstander Mitt Rom-
ney zal zich opnieuw in een wes
pennest willen steken in het Mid
den-Oosten. Electoraal niet aan
trekkelijk. Washington staat wel
achter Turkije, zo liet minister Hil
lary Clinton van Buitenlandse Za
ken gisteren met zoveel woorden
weten. Dus achter de schermen, fi
nancieel en met militair materieel,
zullen de VS Turkije in geval van
oorlog wel steunen. Al was het
maar om van Assad "af te komen.
Wat zou oorlog tussen Turkije en Sy
rië betekenen voor Nederland, ook
een Navo-lid?
Wordt artikel 5 van het Na-
vo-handvest in stelling gebracht,
dan is Nederland formeel in oor
log met Syrië. Maar dan moet de
Navo uitdrukkelijk bepalen dat Sy
rië Turkije heeft aangevallen en
Turkije handelt uit zelfverdedi
ging. En die situatie is (zie boven)
nu juist behoorlijk vaag.
Turkije bombardeert over
de Syrische grens, maar
niemand zit op een echte
oorlog te wachten.
Ankara niet, Europa niet
en de VS al helemaal niet.
„Turkije redt zijn gezicht
en daar blijft het bij."
door Jessica Maas
Savasahayir, twittert Tur
kije. Ofwel: 'Nee tegen
Oorlog'. Voor het parle
mentsgebouw in Ankara
staan demonstranten met span
doeken die dezelfde tekst tonen.
Ze zijn ook te zien in het centrum
van Istanbul. De demonstranten
staan niet alleen. Ook Ibrahim Ka-
lin, adviseur van premier Recep
Tayyip Erdogan, tweet dat Ankara
niet uit is op een oorlog met de bu
ren.
Maar de verhoudingen tussen An
kara en Damascus staan op
scherp. Turkije kan de Syrische
