Discussie over
Hedwigepolder
moet opnieuw
Sasput moet oudste
travalje in ere houden
241 zeeland
Bordjes bij alle Zeeuwse travaljes
'Drieklank heeft altijd meegewerkt
aan plannen voor brede school'
Wiet in oud visfabriekje Sas
Oud
Antiekmarkt
regio
woensdag 3 oktober 2012
door Harmen van der Werf
TERNEUZEN - De discussie over de
toekomst van Hedwigepolder en
het natuurherstel in de Wester-
schelde moet opnieuw worden ge
voerd. Volgens hoogleraar vegeta-
tiekunde Joop Schaminée aan de
Wageningen Universiteit en Rad
boud Universiteit Nijmegen is dat
de enige mogelijkheid om de hui
dige impasse te doorbreken.
Schaminée is vandaag, woensdag,
één van de sprekers op het sympo
sium Biodiversitijd, tijd voor biodi
versiteit in Zeeland in Terneuzen.
Stichting Landschapsbeheer Zee
land, de drie Zeeuws-Vlaamse ge
meenten en de provincie Zeeland
tekenen voor de organisatie. Scha
minée herinnert eraan dat in 2005
sprake was van een brede overeen
komst over onder meer de verdie
ping van de Westerschelde en de
ontpoldering van de Hedwigepol
der én in het Zwingebied.
„Er was geen sprake van overeen
stemming, maar van een besluit",
stelt Schaminée. „De mensen in
de omgeving zijn er nooit direct
bij betrokken. Dat had wel moeten
gebeuren. In een heel vroeg sta
dium zijn er grote fouten gemaakt.
Vervolgens is een situatie ontstaan
waarin je nooit terecht moet wil
len komen, waarin niet meer naar
elkaar wordt geluisterd."
Schaminée ziet nu nog twee oplos
singen. „Ontpolderen of alle moed
bij elkaar verzamelen en op een
fatsoenlijke manier praten over na
tuurcompensatie." Het is volgens
hem ook mogelijk daarbij naar an
dere gebieden te kijken, zoals de
Oosterschelde, of actie te onderne
men tegen de verlanding van het
Verdronken Land van Saeftinghe.
„De regelgeving is niet zo dicht ge
spijkerd. Je moet het dan wel wil
len aankaarten in Brussel." Scha
minée hecht eraan dat de angel uit
de discussie wordt gehaald. „Uit
eindelijk wil iedereen mooie na
tuur. De discussie over de Hedwi
gepolder heeft al veel te veel nega
tieve energie losgemaakt."
SAS VAN GENT - In een bedrijfspand aan de Vier Ambachtenstraat in Sas
van Cent is dinsdagochtend een hennepkwekerij ontdekt.
In het voormalige 'visfabriekje van Meuleman' zijn ruim vierhonderd hen
nepplanten aangetroffen. Het politiehondenteam en een gespecialiseerd rui-
mingsbedrijf kwamen ter plaatse. Er werden geen aanhoudingen verricht.
De kwekerij is ontmanteld. foto Roland de Jong
B Oudste
van Zeeter,
De travalje in Sasput is de oudste, die in Zee
land is te vinden. De hoefstal dateert uit 1740
en is daarmee anderhalve eeuw ouder dan de
overige 'paardengarages' in de provincie. Een
opknapbeurt maakt een pronkstuk van de stal.
De oudste travalje van Zeeland
is al het tweede hoefstalletje dat
Tonnie Luteijn redt. Het stalletje
van de voormalige smederij Steij-
aert staat nu, gerenoveerd en
wel, in Cadzand-Dorp. De traval
je van smid Rookus moet een
mooi plekje in Sasput krijgen.
door René Hoonhorst
Geld speelt geen rol. Al
thans niet om oude
hoefstalletjes van de
vergankelijkheid te red
den. Maar driehonderd euro beta
len aan gemeentelijke leges; dat
doet Tonnie Luteijn nooit. „Dat is
tegen mijn principes."
Luteijn (63) woont al zijn hele le
ven in Sasput. Zijn vader was de
laatste molenaar van Sasput. Sa
men met pa Piet, die twee jaar ge
leden op 101-jarige leeftijd over
leed, maakte hij drie decennia te
rug een replica van de in 1944 ka
potgeschoten molen. De molen,
die dit jaar zijn tweede eeuwfeest
zou hebben gevierd, blijft zo een
beetje leven in de buurtschap. En
daar is het Tonnie om te doen.
Want Sasput mag een prutsplaats
je zijn in de ogen van velen, het ge
hucht heeft een rijke historie.
Luteijn betaalde eind vorige eeuw
al eens 1200 gulden voor een
hoefstal. De nieuwe eigenaar van
het huis waar de travalje bij hoor
de, wilde er vanaf. En hoewel het
stalletje zo goed als vergaan was,
wilde Tonnie het cultureel erfgoed
niet verloren laten gaan. „Leerlin
gen van een school in Goes heb
ben de travalje helemaal opge
knapt. Het hout is nieuw, maar
het ijzerbeslag is hergebruikt. De
hoefstal prijkt nu midden in Cad-
zand-Dorp."
Sasput had vroeger meerdere sme
derijen. De oudste, vorige eeuw
onder anderen in gebruik bij smid
Rookus, dateert uit 1740. De stich
ting Vrienden van de Travalje pro
beerde de gemeente Sluis 3,5 jaar
geleden al te verleiden om hét
kroonjuweel van de Zeeuwse
hoefstallen te beschermen. Maar
Sluis liet weten dat ze particuliere
eigenaren niet tot de orde kon roe
pen. Tonnie Luteijn was er dan
ook als de kippen bij toen bleek
dat nieuwe bewoners de hoefstal
maar een sta-in-de-weg vonden.
„De travalje staat nu al twee jaar
op mijn erf Ik wil hem naast de
miniatuur-molen, die ik overigens
ook nodig moet opknappen, zet
ten. Ik heb al toestemming van het
waterschap om de hoefstal op hun
grond te zetten. Ik wil een kraan
tje huren om de travalje op de goe
de plek te zetten en ik heb al een
partijtje kasseien op het oog om
het helemaal af te maken. Daar
hoef ik geen vergoeding voor,
maar ik vertik het om de geemen-
te 300 euro leges te betalen."
Luteijn legt uit dat hij de hoefstal
aan Sluis schenkt, omdat hij hem
voor de gemeenschap van Sasput
wil behouden. Wethouder Jan
Schaalje belooft dat er een oplos
sing wordt gezocht „Met zo'n ge
schenk van een inwoner kunnen
we natuurlijk alleen blij zijn."
'Ook in Sasput is veel
veranderd. Maar het is
mooi om ook wat uit het
verleden te behouden...'
Stichting Vrienden van de
Travalje inventariseerde ja
ren geleden al de nog be
waarde travaljes in Zeeland. Mede
door de activiteiten van de 'Vrien
den' groeit het aantal hoefstalletjes
nu langzaam, maar gestaag.
Momenteel zijn er ruim veertig
'paardengarages', waarvan negen
in Zeeuws-Vlaanderen, in de pro
vincie te vinden, meldt woordvoer
der John van Haver. De Noord-Be-
velandse archivaris is blij dat de be
langstelling voor het culturele erf
goed nog steeds stijgt. Zo werken
mensen in onder meer Oudelande
en Oud-Vossemeer aan nieuw
bouw en renovatie van oude traval
jes.
De Sasputse travalje dateert uit
1740 en is daarmee zo'n anderhal
ve eeuw ouder dan alle overige
stalletjes, weet Van Haver. „Die
van Sasput is nog voornamelijk
van hout. Vanaf het eind van de
negentiende eeuw zijn er veel
hoefstallen van staal gemaakt,
meestal Kruppst-ahl." Van Haver
meldt ook dat de Zeeuws-Vlaamse
travaljes vorige eeuw vaak breder
waren dan die elders in het land.
„In Zeeuws-Vlaanderen gebruik
ten boeren, omdat ze gewassen op
klei verbouwden, vaak stoere Bel
gische trekpaarden en die pasten
niet in de smallere stalletjes. Op
zandgrond konden ook smallere
paarden nog wel uit de voeten."
Om dat soort details aan belang
stellenden over te dragen, wil de
Stichting Vrienden bij elke travalje
een informatiebordje plaatsen. De
teksten zijn klaar, de stichting
zoekt nu sponsors voor het ver
vaardigen van passende paneeltjes.
HULST - In de sporthal van het ge
meenschapscentrum Den Dullaert
in Hulst wordt zondag 7 oktober
een antiekmarkt gehouden. Het
aanbod bestaat uit antiek, curiosa
en boeken. De markt duurt van
11.00 tot 18.00 uur. De toegang is
gratis.
Dé Sch&na Tuimsche
Steunbötgspwog 6
466 R J Halatoiftn
To! -0164--336 4 IS
t: C«64 - 537 546
door René Hoonhorst
OOSTBURG - Christelijke basis
school De Drieklank heeft in het
verleden steeds meegewerkt aan
ontwikkeling van een brede
school in Oostburg. Pas nadat de
bouw van die school in 2010 vast
liep, de gemeente Sluis had geen
geld toen corporatie Woongoed
zich terugtrok, is De Drieklank
gaan onderzoeken welk achterstal
lig onderhoud aan de school
moest plaatsvinden.
Algemeen directeur Henk Verweg
van scholenkoepel Scoba heeft er
behoefte aan misverstanden, die
bij een aantal Sluise raadsleden le
ven, weg te nemen. De fracties
van Nieuw Gemeentebelang en
PvdA lieten tijdens de laatste raads
vergadering weten dat De Drie
klank werd 'beloond' voor gebrek
aan medewerking. Maar Verweg
wijst er op dat de gemeente enkele
maanden terug zelf met het aan
bod is gekomen een nieuwe
school te bouwen.
De afgelopen twee jaar verdween
de brede school in Oostburg bo
vendien al uit beeld, omdat de bi
bliotheek, de muziekschool en de
Stichting Kunstzinnige Vorming
hun eigen weg gingen. „Door het
vertrek van verschillende partici
panten is inmiddels geen sprake
meer van een brede school. We
spreken in Oostburg van een mul
tifunctioneel centrum, net als in
Breskens."
De gemeente kan nu, 'in alle rede
lijkheid', niet van De Drieklank
verlangen weer een extra jaar ver
traging op te lopen, benadrukt Ver
weg. Ook de twee andere basis
scholen, de openbare Berenburcht
en de katholieke Sint Bavo (die
overigens ook onder de paraplu
van Scoba schuilt) willen voort
met de plannen. Verweg is blij dat
wethouder Jan Schaalje duidelijk
inzet op opening van een nieuwe
Drieklank in 2013 en het nieuwe
mfc Oostburg in 2014.
Meer agendanieuws staat op
de website van deze krant.
WOENSDAG 3 OKTOBER 2012
AXEL - Gregoriuscentrum, 13.30 uur: Kaar
ten, biljarten, koersbal;
De Halle, 13.30 uur: Kaarten, biljarten en
spelletjes, sjoelen,
De Boemerang, 19.00 uur: Line dansen;
Het Trefpunt, 13.00 uur: Biljarten, hand
werken;
BRESKENS - De Uitkomst13.30 uur:
Crea middag, soos en kaarten;
Gebouw van Zuijenstraat 102,13.00 uur:
Biljarten;
CLINGE - Malpertuus, 13.30 uur: KBO
kaarten, biljarten en sjoelen, ANBO koers
bal;
EMMAHAVEN - Bezoekerscentrum, 10.00
uur: Excursie Verdronken Land van Saef-
