Nazomeren Sn
wild Zweden
mm
Het hart van Zweden
staat bekend om zijn
1 festivals, folklore en
j het Dala-paard. Maar
ook leven er tal van
wilde dieren. John
May zag zelfs beren
in zomerse sneeuw.
nog spannender te maken, kun je er
ook Siberische tijgers, sneeuwluipaar
den en zelfs ijsberen bewonderen. Be
ter dan in het Orsa Berenpark kun
nen de dieren het niet krijgen. Want
van november tot april ligt hier de
O RW I
We zijn aan het ka
noën op het Runn
Meer in de centraal
in Zweden gelegen
regio Dalarna. Hoe
wel Falun, de hoofdstad van Dalarna,
op nauwelijks 4 kilometer afstand
ligt, is de stilte op het meer bijna tast
baar, slechts onderbroken door tjil
pende zangvogels en ruisend, riet.
Met een zachte plons verdwijnt een
uit de kluiten gewassen vis onder wa
ter. „Dat was een snoekbaars", onder
wijst gids David Allanson die in zijn
kano voor ons uit vaart. „Snoekbaar
zen kunnen hier echt groot worden."
We peddelen rustig verder. „Zie je
dat lage rietveld", wijst Allanson,
„daar moeten we door om aan de an
dere kant van het eiland te komen,
daar zien we misschien elanden."
Langzaam slalommend door het lage
riet volg ik mijn gids.
Allanson is de zoon van de uitbater
van het Framby Udde Resort, mooi
gelegen aan het eind van een schier
eiland in het Runn Meer, even bui
ten Falun. Het resort bestaat uit een
camping en veertig van alle gemak
ken voorziene stug a's (bungalowhuis
jes) waarvan sommige pal aan het
meer liggen. Gezichtsbepalend voor
het resort is het voormalige, op een
heuvel gelegen, privélandhuis
Framby Udde, nu een restaurant met
ruim terras en onwerkelijk mooi uit
zicht over het meer en de eilandjes.
Falun is een Werelderfgoed dankzij
de enorme Falun-kopermijn, waar
vanaf de negende eeuw koper werd
gewonnen. De opbrengsten van de
Falu Gruva stelden Zweden in staat
om zich in de 17e eeuw te ontwikke
len tot een macht van betekenis.
Sinds 1969 worden door de krochten
en spelonken van de 208 meter die
pe, sinds 1992 gesloten mijn, rondlei
dingen gegeven. Een soms huivering
wekkende ervaring (vanwege de kilte
onder de grond) en zeker niet be
doeld voor mensen met claustrofo
bie. Een bijproduct van de koperwin-
ning was de verf waarmee in Zwe
den veel huizen beschilderd zijn: Fa-
lun-rood. In het nabijgelegen mu
seum wordt de historie en betekenis
van de mijn uit de doeken gedaan.
Zo'n 60 kilometer ten noorden van
Falun ligt het uitgestrekte Siljan
Meer. Ruim 350 miljoen jaar geleden
sloeg hier een reusachtige meteoriet,
met een doorsnede van 5 kilometer,
in. De kracht die vrijkwam, was ge
lijk aan die van vijfhonderd miljoen
Hiroshima atoombommen en veroor
zaakte een krater van 10 kilometer
diep. Het resultaat is het huidige Sil
jan Meer. Rond het meer ontstonden
1 toeristische plaatsen als Leksand, Mo-
ra en Rattvik. Stuk voor stuk hebben j
ze ruim opgezette campings die veel-
al aan het meer liggen,
i Rattvik staat vooral bekend om zijn
muzikale folklore. De net buiten
I Rattvik gelegen Dalhalla Arena is een sneeuw metershoog. En als de ijsbe-
voormalige mergelgroeve (ook al een
overblijfsel van de meteorietinslag),
waar concerten worden gegeven.
Niet in de laatste plaats vanwege de
fraaie, natuurlijke akoestiek.
Iets verder naar het noorden ligt het
dorp Nusnas, waar alles draait om
hét symbool bij uitstek van Zweden:
het Dala-paard. Rond 1600 doken de
ze houten paardjes voor het eerst op.
Houthakkers die maandenlang in de
wildernis verbleven, sneden de speel-
goedpaardjes uit hout voor hun kin
deren. Aanvankelijk blank, later ge
verfd in Falun-rood. In Nusnas wor
den nog altijd de enige echte Dala-
paarden met de hand gefabriceerd en
beschilderd. Tegenwoordig ook in an
dere kleuren dan rood. Toen de
Zweedse kroonprinses Victoria zich
verloofde, kreeg ze uit Nusnas zo'n
Dala-paard cadeau.
We gaan verder en komen in het
plaatsje Orsa, het Latijnse woord
voor beer. Buiten Orsa bevindt zich
het Grönklitt Orsa Berenpark. Aan
vankelijk waren in het park alleen lo
kale bruine beren te aanschouwen.
Maar beren houden er een winter
slaap op na en de bezoekers konden
in de wintermaanden dus niet van
deze dieren genieten. In de loop der
jaren is de populatie in het park daar
om ook uitgebreid met andere roof
dieren uit koude klimaatzones. Er ver
blijven nu ook wolven, lynxen en
veelvraten die allemaal ook elders in
het wild voorkomen. Om het bezoek
ren er 's zomers behoefte aan heb-
ben, dan gaan de sneeuwkanonnen
5 aan.
I& Liefhebbers van rust en ruimte heb-
■j" ben vanaf half augustus - na de
Zweedse vakantietijd - in Dalarna
Pl het rijk zo goed als alleen. Begin ok
tober doet de herfst zijn intrede,
wat een eigen charme heeft.
www.visitsweden.com
www.dalarna.se
www.frambyudde.com
www.falugruva.se
www.orsagronklitt.se
Reageren?
V' redactie.reizen®
wegener.nl
reizen@wegener.n8 I C) reizen
Zaterdag 22 september 2012
