ii spectrum
Zaterdag 22 september 2012 jr
Binnen een paar jaar tijd raakte ze haar baan
kwijt, liep haar relatie op de klippen en over
leed haar vader. „Dat was zo'n kaalslag. Daar
heb ik wel een gevoel van kwetsbaarheid aan
overgehouden. Eerder voelde ik die niet. Nu zit
het in me, ja."
Ze leeft een beetje overal, maar wel alleen. „De
kwaliteit van alleen-zijn wordt onderschat. Als
je alleen bent, heb je meer contacten met ande
ren. Ik wilde alleen naar Amerika. Als je met
een ander gaat, gaat daar een deel van je energie
naar toe. Ik voel me een rijk mens met het le
ven dat ik heb. De wetenschap, carrière in Ame
rika."
Betekent het dat ze haar hele leven alleen zal
blijven? „Dat weet je niet. Ik sluit niets uit, alles
kan gebeuren. Maar ik heb niet het gevoel dat
samenwonen mijn leven af zou maken. Het zou
mijn leven wel veranderen."
Een grote liefde had ze wel, maar die verbrak
de relatie. Ze was te aanwezig, gaf hem te wei
nig ruimte. Jaren deed ze erover daar overheen
te komen. Inmiddels is er een nieuwe geliefde.
„We stemmen onze reisschema's op elkaar af."
Wat hij toevoegt aan haar leven? „Seks", zegt
ze.
In de tijd dat ze furore maakte met haar verzet
tegen het Nederlandse 'deeltijdfeminisme', wier
pen vrouwen haar vaak voor de voeten dat ze
makkelijk praten had als vrouw zonder kinde
ren. „Toen ik eind 30 was, had ik nog een po
ging kunnen doen kinderen te krijgen. Maar ik
heb het niet gedaan, ik heb die drang niet ge
voeld. Dat zal wel iets over me zeggen. Ik kan
me nu niet voorstellen dat het leven met een
kind beter was geweest. Maar je kunt niet het
een en het ander doen en dan uitzoeken wat je
het beste bevalt." De persoonlijke aanvallen
trok ze zich niet echt aan. „Ik benader onder
werpen als een econoom."
Haar aversie tegen het gebrek aan ambitie bij
Nederlandse vrouwen was ingegeven door de
gevolgen die dat heeft voor hun economische
positie en zelfvoorzienéndheid, zegt ze. Niet te
gen hun individuele keuze. Inmiddels is ze in
de vrouwenzaak uitgestreden. „Ik heb de Neder
landse vrouw opgegeven. Die is niet meer te hel
pen. Het is eindeloos dezelfde discussie. Als ze
vinden dat ze vanwege hun biologie een andere
positie hebben dan mannen, kan ik hen toch
niet overtuigen."
Er is inmiddels een streefcijfer van 30 procent
voor vrouwen in de top van het Nederlandse
bedrijfsleven, iets waarvoor ze zich hard maak
te. „Ik ben er nog steeds heel trots op dat dat is
bereikt. Maar ik ben geen Don Quichote."
In Amerika ziet ze een totaal andere houding
van vrouwen, maar ook van mannen, zegt ze.
„Daar bestaat een heel duidelijk besef dat je bij
gelijke kansen ook rekening houdt met ande
ren."
Dat is in Nederland een stuk minder het geval.
„Ik heb vrouwen op hun kop gegeven, maar er
moet ook iets veranderen aan de houding van
mannen."
Een voorbeeld. „Er zijn vijf mannen die met me
hebben gewed dat ik er niet in zou slagen in
2012 te promoveren. Vijf mannen die ieder af
zonderlijk dachten dat ik het niet zou kunnen."
Dat is deels vrouwvijandigheid, deels Neder
landse cultuur, denkt ze. „Nederlanders moeten
zich beter realiseren dat dat geen manier is om
elkaar te benaderen. Dat dat geen plek schept
waar een vrouw voelt dat ze dezelfde kansen
- heeft. Ik kan er tegen, maar ik vind het een
slechte zaak. Het zegt dat ze je niet voor vol aan
zien. Het is puur seksisme."
De oogst van de weddenschappen, onder meer
een magnum fles champagne, heeft ze inmid
dels geïncasseerd.
De ongevoeligheid voor anderen, die ze in Ne
derland waarneemt bij de gelijke behandeling
van vrouwen, ziet ze ook terug in het migratie
debat. „Dat het hier niet goed gaat met de mi
gratie, verbaast me niets." Weer een voorbeeld:
„Ik kreeg als docent een mailtje van de New
York University waarin de decaan benadrukte
dat studenten een vrijstelling van de presentie
plicht kunnen krijgen voor religieuze festivals
en zich niet gehinderd moesten voelen dat te
vragen. Wat een weelde! Dat je zelf bedenkt dat
studenten zich gehinderd kunnen voelen hier
om te vragen. Dat je rekening houdt met el
kaar."
Want dat is wel zoals ze de ideale samenleving
ziet. „Wil je creativiteit, dan moet je verwelko
mend zijn, open staan." Haar pleidooi voor de
kansenmaatschappij is nog steeds actueel, zegt
ze. „Ik zie het nog te weinig verwezenlijkt."
Maar daar wordt ze niet somber van. „Door
gaans ben ik een blij mens. Ik ga uit van het po
tentieel van mensen. Maar het is wel lastig te
zien dat ze er een potje van maken."
Dat geldt ook voor Europa. „Primair ben ik een
optimist. Als econome in crisistijden misschien
geen goede eigenschap, maar ik ben het wel.
Hoewel er fouten zijn gemaakt, zie ik een sterke
wil de Eurozone te laten overleven, met of zon
der Griekenland."
Haar toekomst heeft ze in haar hoofd een beet
je uitgetekend: les geven aan de Universiteit
van New York, onderzoek doen, hoogleraar
worden, meer schrijven, ook internationaal. Tel
kens een stap verder in de wetenschap. „Je hebt
de neiging te denken: als ik dat heb bereikt, ver
andert mijn wereld. Maar dat is niet zo. Als iets
lukt, moet je iets nieuws verzinnen."
reageren?
spectrum@wegener.nl
Heieen Mees
Geboren in 1968 in Henge
lo als Heieen Nijkamp.
Studeerde economie en
rechten in Groningen.
Lid van de PvdA, werkte als
stagiaire bij de PvdA-fractie.
In jaren negentig woordvoer
der van ministerie van Finan
ciën, vertrok na een baan in
Brussel in 2000 naar New
York, ging daar werken bij
adviesbureau Ernst Young.
Keerde paar jaar later terug
in Nederland als opiniema
ker, met columns in NRC.
Schrijft wekelijks in Het Fi-
nancieele Dagblad en maan
delijks in Foreign Policy.
Promoveerde eind augustus
aan Erasmus Universiteit in
Rotterdam. Sinds een maand
adjunct universitair hoofd
docent NYU Wagner Gradua
te School of Public Service,
waar ze Managing Global
Economie Crises doceert.
