De grens tussen zin
en waanzin oversteken
uil; 5
Een eerbetoon aan bandoneonspeler Alfredo Marcucci
donderdag 20 september 2012
podium
Willem Nijssen blikt elke
week vooruit - en terug -
op bijzondere
toneelvoorstellingen in
Zeeuwse podiumaanbod.
Het theaterseizoen is
weer begonnen. Het
leek me wel leuk om
het voor mezelf feeste
lijk te openen met een 'experimen
tele' voorstelling. Iets eenmaligs.
Dus trok ik afgelopen weekend
naar 'de Montyhet Antwerpse
Montytheater dus. Een platform
voor toneel in de marge. Een kale
zaal met weinig luxe en basale
techniek, waar je - net als in De
Werf in Brugge en 't Beest in Goes
- staande moet samendrommen
voor een deur die altijd te laat
wordt geopend. Maar waar het
bijna altijd de moeité van dat
Spartaanse wachten waard is.
Daar in de Monty werd geoogst,
de vrucht van het 'Schrijversge
vang'. Voor de vijfde keer alweer.
Het schrijversgevang, een term
van Hugo Claus. Drie auteurs ver
blijven een week binnen de mu
ren van Monty en moeten in die
éne week met een nieuwe theater
tekst op de proppen komen. Die
tekst wordt dan op zondag met
een, vers van de pers, opgevoerd
door enkele meer of minder erva
ren acteurs. Het doel is om aan
stormend toneelschrijftalent te
steunen, en het schrijven van to
neelteksten te bevorderen.
Tekst en toneel kunnen niet zon
der elkaar. Het is een haat-liefdere-
latie. Maar als het erop aankomt, is
de tekst toch de baas. Dat bleek
ook zondag weer. Een slappe tekst
kan nog wel opgelapt worden tot
een amusante vertoning (de fami
lie Sneuvelt - met klemtoon op de
laatste lettergreep - die een avond
verzorgt over de grote prairie
hond). Maar wat een vluchtig ge
Wim HeJsem speelt in Rilland de try-out van Spijtig spijtig spijtig.
beuren is dat eigenlijk, amuse
ment.
Dat merk je pas echt goed als er
een andere tekst naast komt te
staan. Het verhaal van een oude
rockzanger die na dertig jaar zwoer
gen niet meer interessant genoeg
is voor een tournee. Bij wie de
veer gebroken is. En van wie je in
stukken en brokken begint te zien
foto Roger Cremers
hoe een voorval van lang geleden
toen al die veer heeft doen breken.
En hoe lang het doorvechten dus
duurde en hoe dat al het andere
bepaalde en inperkte.
Niet bijzonder van taal, hier en
daar had de tekst zelfs nog iets
meer 'naturel' mogen zijn. (Voor
mij luistert dat altijd heel nauw.)
Maar wel een verhaal dat heel
mooi van opbouw is. Waardoor
de ontroering langzaam en des te
doeltreffender aankomt. En daar
gaat het bij toneel uiteindelijk toch
om.
Schrijven onder druk lijkt beden
kelijk, inspiratie laat zich immers
niet afdwingen. Maar die dwang
kan bij het juiste soort schrijver
ook voor het tegendeel zorgen en
dus bijzondere vondsten genere
ren. Een interessant initiatief, dat
'Schrijversgevang' (volgend jaar
weer...). Zoiets zou in Zeeland mis
schien ook eens uitgeprobeerd
moeten worden.
Druk als inspiratiebron, zo
werkt dat ook bij Wim
Helsen. Laatst nog vertel
de hij daarover op de Belgische Ra
dio Eén. Hoe hij met bijna niets
aan een nieuw programma begint,
en dat het vooral de try-outs zijn,
de grote verwachtingen van het
publiek, die hem aanzetten tot het
creëren.
Zelf begreep hij, de beste Belgische
cabaretier van dit moment, niet
dat mensen daar getuige van wil
len zijn. Maar ik kan u verzekeren,
dat het in het geval van Wim Hel
sen bijzonder 'spannend' is om
een nieuwe voorstelling te zien
ontstaan. Omdat hij niet bang is
om voor het oog van een volle
zaal de grenzen op te zoeken en
daar dan expres en onbevangen
over heen stappen.
En dat blijkt vaak een zotte aange
legenheid te zijn. Zijn handels
merk zelfs: met zijn publiek sa
men de grens tussen zin en waan
zin telkens weer oversteken, in bei
de richtingen. Dan ontstaat wat
kranten een 'magistrale gekte' noe
men.
Zijn vierde programma, Spijtig spij
tig spijtig, is (in try-out dus) te
zien op zaterdag 29 september, in
dorpshuis Luctor et Emergo te Ril
land.
door Marius Roeting
In 2010 overleed op 80-jarige
leeftijd de Argentijnse bando
neonspeler Alfredo Marcucci.
Zijn laatste plaatopnamen maakte
hij, reeds doodziek, in dat jaar met
een deel van de muzikanten die
nu Adios Maestro Alfredo! op de
planken brengen. Een waardig eer
betoon aan de muzikant, maar
eveneens aan de mens Alfredo
Marcucci en zijn carrière met hoog
te- maar ook dieptepunten.
Zondagmiddag treedt deze Jopie
Jonkers Groep op in De Wegwij
zer in Nieuw- en Sint Joosland,
Koen de Cauter (gitaar, sopraan
sax en zang), Dick van der Harst
(bandoneon), Juan Masondo (gi
taar, zang) en Jopie Jonkers (harp
en zang), aangevuld met verteller
Alejandro Strange.
Marcucci, geboren in 1930 in Bue
nos Aires, ontmoette in de jaren
zestig de toen razend populaire
folkloregroep Los Paraguayos,
waarmee hij een tiental jaren zou
rondreizen. Moe van dat toeren
koos de inmiddels in Vlaanderen
gehuisveste Marcucci voor het be
staan als fabrieksarbeider in een
lampenfabriek.
Hij raakte in de vergetelheid. Tot
Vlaming Dirk van Esbroeck en
Juan Masondo, landgenoot van
Marcucci, de ooit wereldberoemde
bandoneonspeler in 1982 heront
dekten. Ze sleepten hem uit de fa
briek en Alfredo begon weer te
spelen.
In 2008 namen Jopie Jonkers,
Alfredo Marcucci
Koen de Cauter en Juan Masondo
de cd El Charco op. „Bij een aantal
nummers zou heel mooi een ban
doneon passen", vertelt Jonkers
over die periode. „Juan zei onmid
dellijk: ik benader Alfredo. Hij had
meer dan 25 jaar met hem ge
speeld. Marcucci was heel enthou
siast. Bij mijn eerste kennismaking
speelde ik een tango met echt knik
kende knieën. Maar zo'n man tilt
je op naar hogere prestaties. Ook
op onze laatste cd Palomita Viajera
heeft hij nog meegespeeld. Het
ging al stukken slechter met hem,
maar spelen deed hij nog als een
trein."
In de hommage wordt materiaal
uitgevoerd dat Marcucci met diver
se ensembles heeft vertolkt. Naast
bekende stukken komt tevens on
bekend werk aan de orde. Het
kwartet, gepokt en gemazeld in im
provisatie, bewerkt die composi
ties nauwgezet. „Ons uitgangspunt
is redelijk stijlvast. Een zemba
wordt gebracht zoals hij traditio
neel hoort te zijn. Hetzelfde geldt
voor de milonga, de tango. De vrij
heid zit hem in de harmonisering.
Maar we spelen zeker geen folklo
ristisch repertoire."
Een niet alledaags verschijnsel is
de harp in deze muziek. Jonkers:
„In de ontstaansperiode van de
tango werd de harp juist wel vaak
gebruikt. En nog steeds, met name
in het noorden. Daar geldt: als er
een instrument voorhanden is,
wordt erop gespeeld."
Vooralsnog blijft Adios Maestro Alf
redo! een livegebeuren. „Het opne
men met de grote bezetting - inclu
sief pianist Christian Mendoze en
bassist Carlos Diaz - is een kostba
re zaak. Zeker in deze onzekere pe
riode. Maar wellicht is een live
registratie een alternatief"
Zondag, De Wegwijzer, Nieuw- en St
Joosland, 15.00 uur.
