Een spinne nest
de bestie
800
Dieren tegen
de overlast
zeeland 127
Park Oosterschelde wil
duikers laten hetafe
iakker Spelt naar finale
Smaak van Nederland
'Rammekensschor
moet beschermd
gebied worden'
zaterdag 15 september 2012
Ml Wl%il I vl I
insecten per nacht kan één
vleermuis vangen, waarbij
muggen het hoofdmenu vormen.
door Engel Reinhoudt
A el de kapper es", zei
Arjaen tegen z'n
buurjongen toen a
t'n op 't lapje an 't
werk was. Gerard, zö
gedwee at 'n was, vloog in plekke
van naè 't schuurtje naè den diek,
gieng de scheerwienkel van Tho
mas de kapper binnen en zei a
Thomas direct naè Arjaen most
komme. „Waerom dan?", zei Tho-
omdat er ook te veel dieren zou
den verdwijnen. Doordat Traas
maatregelen trof om dieren in het
gebied te houden, kwam de ver
gunning toch.
0 Fruittelers zetten al langer toren
valken in om ongewenste knaag
dieren uit de boomgaarden te hou
den en schade aan de fruitbomen
te voorkomen.
mas." 'k Gloave at'n
mie z'n annen in z'n
aer zit", zei Gerard je.
't Is een oud verhaaltje
en het gaè over woor
den mie dubbele
beteêkenissen. Daè kun
ne misverstanden over
ontstae. Eêle leuke
soms. Scheerwienkel ei
door Edith Ramakers
ZIERIKZEE - Het bestuur van het
Nationaal Park Oosterschelde wil
duikers laten betalen voor een
duik in de Oosterschelde. „Dat
idee komt van de duikers zelf Die
zeggen vaker dat ze 'best iets zou
den willen betalen voor duiken'.
Dat moeten ze ook in het Mid
den-Oosten of het Caribische ge
bied", zegt Siebe Kramer, voorzit
ter van het Nationaal Park Ooster
schelde.
In 2002 werd de sportduikvergun-
ning in de Oosterschelde afge
schaft. De Nederlandse Onderwa
tersport Bond (NOB) reageerde
door René Schrier
'S:GRAVENPOLDER - Hinderlijke en
schadelijke dieren bestrijden met
behulp van andere dieren. Daar
legt Traas Nature Care uit 's-Gra-
venpolder, neventak van Traas On-
gediertebestrijding, zich meer en
meer op toe.
„Vroeger werden we vooral als gif-
spuiters gezien, maar dat gaat
meer en meer verdwijnen", vertelt
Peter Traas.
Dinsdag pakt zijn bedrijf in die
sfeer een klus aan bij Landal
Strand Resort te Nieuwvliet-Bad.
Op dat vrij nieuwe park hebben
de mensen last van muggen. In de
nieuwe waterpartij gaat Traas
blauw-, zilver- en goudwindes uit
zetten. Dat zijn vissen die graag
muggenlarven eten. Op land
wordt, geprobeerd zodanige voor
zieningen te plaatsen dat het aan
trekkelijk wordt voor gierzwalu
wen om zich er te nestelen. Die
kunnen overdag een bijdrage leve
ren aan het wegvangen van de
muggen. En voor 's nachts wordt
de troef ingezet; de vleermuis.
Traas: „Mensen weten er te weinig
van. Dat is het gevolg van het
schrappen van biologielessen op
de basisscholen. We worden wel
gebeld door mensen die zeggen
we hebben last van vleermuizen.
Dan is ons antwoord; maar dan
hebt u geen last van muggen. Men
sen zijn bang van vleermuizen,
maar die beesten doen niets. Het
is gewoon onwetendheid."
In de waterpartij van Landal kun
nen ook welop een natuurlijke
manier windes en stekelbaarsjes
komen, bijvoorbeeld met het
kroos dat eenden aan hun poten
hebben, maar dat duurt wel erg
lang. Dan is het beter de natuur
een handje te helpen.
Traas heeft geen garantie dat er
zich inderdaad gierzwaluwen en
vleermuizen vestigen (die laatste
daar toen verheugd op. Waarom
zou' dat nu anders zijn? „Ik ga 25
september met de NOB praten.
We willen het nu anders regelen.
Het geld dat we binnenkrijgen, ge
bruiken we voor betere voorzienin
gen van de duiksport. Als wij als
Nationaal Park geld geven, zijn an
dere overheden misschien ook
sneller geneigd om dat te doen."
Siebe Kramer zegt dat door de be
zuinigingen op de Nationale Par
ken de parken meer dan vroeger
moeten proberen hun eigen broek
op te houden. „Maar die bezuini
gingsmaatregel is niet de hoofdre
den om geld aan duikers te willen
vragen. Het is voor de duiksport."
zijn wel in het gebied aanwezig),
maar je kunt ze wel een handje
helpen en vestiging aantrekkelijk
maken.
Particulieren, maar ook woning
bouwcorporaties of projectontwik
kelaars zouden veel meer kunnen
doen om nuttige dieren in de
buurt van huizen te krijgen. Vroe
ger gebeurde dat ook veel meer,
met speciale dakpannen voor zwa
luwen en andere dieren. Onder in
vloed van natuurbeschermingsor
ganisaties komt dat nu weer op be
scheiden schaal terug. Traas heeft
tientallen hulpmiddelen te koop
die gemakkelijk in, op of aan een
woning aangebracht kunnen wor
den.
„Bedrijven gaan er toch graag prat
op dat ze duurzaam bezig zijn en
aan het milieu denken. Dan zou
den energiebedrijven toch in al
hun transformatorhuisjes en ande
re gebouwen van die voorzienin
gen aan kunnen brengen. Voor de
kosten hoeven ze het niet te laten.
Maar ook andere bouwers zouden
best wat actiever kunnen zijn." Hij
heeft op zijn website www.traas.nl
enkele voorbeelden staan van on
der meer vleermuistorens en is nu
in gesprek met een- camping in
Zeeland om zoiets daadwerkelijk-
te realiseren. Daar wordt dan - als
het doorgaat - ook een educatief
aspect aan gekoppeld. Verder is
het bedrijf in gesprek met de Stich
ting Landschapsverzorging Zee
land om te kijken of bij boerderij
en ook weer voorzieningen aange
bracht kunnen worden.
Een voorbeeld van zo'n natuur
vriendelijke bestrijding heeft Traas
in Duitsland uitgevoerd. In het
gras van een golfbaan was erg veel
last zogenaamde emelten, de larve
van de langpootmug. Toevallig
zijn spreeuwen daar erg dol op.
Dus hij bedacht iets om spreeu
wen te lokken en de golfers waren
van hun emelten af
DEN HAAG - Het Rammekensschor
bij Ritthem is ten onrechte geen
beschermd Natura 2000 gebied.
De Staat moet het er alsnog aan
toevoegen, anders volgt een
dwangsom van 100 euro per dag
(maximum 15.000 euro). Dat heeft
de Raad van State bepaald. Op 28
december 2011 besliste de Raad -
in een door Vogelbescherming aan
gespannen procedure- dat de
Staat de natuur in de Westerschel-
de onvoldoende beschermt. In de
Natura 2000-aanwijzing gaat hij
uit van een te laag aantal grote
sterns. Bleker gaat het Ramme
kensschor toevoegen, bevestigde
het ministerie vrijdagavond.
mae eên beteêkenis, mae dat
woord wor eigenlijk nie mï ge-
bruukt. Het is verdwene omdat de
zaak d T nie mï is. Het eêt noe kap
salon en ok dat is wee a achter'ae-
ld. Bie oans op 't durp gae je naè
de hairstyling. Ze zette j'n aer daè
net zö steil as a je zelf wil. Ze kun
ne t ok laète krulle, mae dan nog
bluuft het hairstyling eête. Aer is
haar, haar wor hair. De klank is
vrom, mae het is wè Engels. Voe
ouwere is dat opmerkelijk, voe
guus nie. Op de basisschole leêre
ze a Engels en in het voortgezet on
derwies kunne ze zelfs les kriege
in 't Engels. Nog even en je krieg
Nederlandse taal in 't Engels.
Jammer a ze thuus gin Zeêuws mï
eleêrd wan daè zoue ze dan noe
gemak van kunnen bie 't leêren
van de Engelse taal. Het Zeêuws is
t'r een bitje mie verwant. Bie het
tv-programma 'Dat is andere taal'
kwam het de eêste keêr a eêl dude-
lijk an de orde. Wie a dialect
eleêrd eit, is daè mie voor bie het
leêren van vremde talen. Eindelijk
wee'es een stikje erkenning van de
waerde van dialect.
„Wil je soms de griep riep
Wullem naè de buurman die a pe-
taoten an het uutdoen was mie
een spaè. „Nee hoor, ik ben net be-
door Edith Ramakers
BRUINISSE - Bakker Spelt uit Brui-
nisse heeft zich met zijn Pain de
Mer geplaatst voor de finale van
de Smaak van Nederland, die 13
november in Baarn wordt gehou
den.
Charcuterie Mer Terre uit Krab-
bendijke en Roem a la Minute,
mosselen van Roem van Yerseke,
slaagden er niet in door te dringen
tot de eindstrijd. In de finale doen
negen smaakmakers mee.
Van de regio Zuid gingen ook Van
der Kroon food uit Dinteloord,
met Dutch Tapas, en Scelta Mush
rooms uit Venlo door naar de fina
le. De producten moeten lekker
zijn, van eigen bodem komen en
er mooi en smakelijk uitzien. Het
brood van Spelt Bakkerij is ge
maakt van natuurdesem en bevat
ter", riep 'n vrom en die tobbel
den vadder. Misschien ao Wullem
een riek an motte bieë, dan aot'n
het wè begrepe. Het Nederlandse
woord voe griep is greep of riek.
„Wil jie d'n taefel es anzette?", zei
oma tegen Chardayne (ze is naè
oma vernoemd, die a Katrien eêt).
„Ik kan het knopje niet vinden
oma", riep het meisje even laeter.
Anzette is dudelijk voe oans, mae
een kind dienkt het eêste an appa
ratuur en nie an het dekken van
d'n taefel. Andersom
zou het ok fout kunne
gae. „Pier wil jie d'n tae
fel es dekke?" Pier:"Ik-
ke? 'k Bin gin stier or."
Een oud voorbeeld is
natuurlijk ook het
woord neuken, dat a
stoate of vaole
beteêkent en daènest
ok meêr en meêr de betêekenis
ekregen eit van het bedrieven van
seks. Daè bin leuke misverstanden
over te bedienken.
„Tussen de besties zat er een spin
ne", zei moe Moatje op een verjae-
rdag."Wat, een spin?", zei nichtje.
"En durfde je dan naar bed?" De
spinne is de provisiekast. Het
woord kom van het Latijnse spen-
da dat uitdeêling beteêkent. Me
kenne het ok van spenderen, uut-
geve.
„Lei dat geld mae op de fooie", zei
opa tegen Jayden. "Ik heb nog hele
maal geen fooi gehad", zei het na
geslacht en begreep nie da opa de
schouwmantel bedoeld'n. Trou
wens schouwmantel aod 'n wel
licht ok nie begrepe.
Eigenaardig bin ok woorden die a
je wè hetzelfde schrieft, mae in
het dialect net iets anders uut-
spreekt. Lief (kort uut'esproke) is
lijf en je lief (mie een lange ie) is je
geliefde. Zö is t'r ok een groat ver
schil tussen schiete (kort) en schie-
te (lang). Het eêste doe je op de
plee en het twidde mie een ge
weer.
Reacties: Werrilaan 21, 4453 CA 's-Hee-
renhoek. Per e-mail naar
cn.zeeuws@zeelandnet.nl. Het stukje is
na te lezen op www.zeeuwsezanger.nl
Natuurdesembrood van Spelt.
gezuiverd Oosterscheldewater.
Pain de Mer is uitgevonden door
Marcel Spelt. Het brood bevat wei
nig zout en is erg mals. Spelt: „We
gaan nu ons best doen om de fina
le te winnen." De winnaars vorig
jaar waren Annette Hermans van
Kwekerij Hermans-Waker uit Seve-
num en meester-ijsbereider Theo
Clevers uit Grubbenvorst.
