Weer betekenen peilingen niets
verkiezingen 17
'Deze twee partijen zullen
het samen moeten doen
Enorme zege met gevaar
voor Zoetemelk-complex
tweede1'kamer 'Mensen kijken snel nog op
2012 Kieskompas voor ze stemmen
'Onze campagne ging veel meer
uit van eigen kracht'
donderdag 13 september 2012
André Krouwel van Kieskompas
Bert Otten, PvdA
De laatste weken veel bekri
tiseerd, maar niettemin da
gelijks belicht: de peilingen.
De zin en onzin ervan blijkt
ook weer na deze verkie
zingsronde.
door Koos van Wees
En opnieuw zaten de peilin
gen voor de Tweede-Ka
merverkiezingen er giste
ren ver naast. Waar de
WD maximaal 37 zetels zou ha
len, werden het er volgens enquê
tes nadat de stemmen waren uitge
bracht 41. De PvdA, gepeild op
maximaal 36 zetels, kreeg er 40 in
de exitpolls. Het totale verschil tus
sen de werkelijke uitslag en die
van de peilingen lag tussen de 24
en 28 zetels.
Wat de peilers wel allemaal goed
hadden voorspeld, was de twee
strijd tussen WD en PvdA. Maar
het aantal zetels, daar lag het ver
schil. Ook bij de SP, in de peilin
gen toch zeker goed voor 20 zetels,
sloegen ze de plank mis. Het wer
den er 15. Zoals PW-leider Wil-
ders geen zeven, maar elf zetels
verloor. Bij de kleinere partijen ble
ken Ipsos Synovate, Maurice de
Hond, TNS Nipo en Een Vandaag
wat beter in hun voorspellingen.
Allen voorspelden ze dat Groen-
Links niet meer dan 4 zetels zou
halen. En ook bij CDA en D66 za
ten ze er niet meer dan een zetel
naast.
Maar de peilers hadden het dit
keer misschien wel moeilijker dan
ooit. Nog nooit bleven kiezers zo
lang twijfelen over hun stem. Gis
teren bezochten elk uur nog zo'n
45.000 mensen de Stemwijzer en
tussen de 10.000 en 30.000 men
sen het Kieskompas. „Het is een
beetje electorale paniek. We zijn
er niet zo blij mee dat mensen op
het laatste moment nog gaan kij
ken en dan halsoverkop gaan stem
men", aldus André Krouwel van
Kieskompas.
De verliezende partijen zochten
de verklaring voor het verschil tus
sen de peilingen en de daadwerke
lijke uitslag vooral in het strategi
sche stemmen. „Mensen volgen
niet hun hart maar kiezen om par
tijen de grootste te maken", zei
GroenLinks-Kamerlid Tofik Dibi.
En Maurice de Hond verwees naar
een peiling van 7 september, waar
uit bleek dat door strategisch stem
men PvdA en WD 40 zetels zou
den kunnen halen.
Mark Rutte brengt in Den Haag zijn stem uit op zijn oude basisschool Wolters.
VVD
Lang is het chillen aan
zee met de WD, com
pleet met een deejay
in pak. Maar op het mo
ment dat de tv 41 zetels
meldt voor de partij van de
premier, stort de grote tent
aan het Scheveningse strand
bijna in.
Prominent Ed Nijpels heeft
ook meteen oog voor de
veertig zetels van de PvdA.
„Nou dat is dan voor el
kaar", lacht hij. „Je kunt het
best regeren met zo weinig
mogelijk partijen en dat is
nu mogelijk." Fred Teeven
gaat helemaal uit zijn dak.
„We zijn er in geslaagd kie
zers van de rechterkant te
rug te halen naar de WD
en dat is een geweldige pres
tatie", juicht de demissio
nair staatssecretaris van Jus
titie. „De zetelwinst komt
niet uit het midden", is zijn
analyse, wijzend op het ver
lies van elf zetels bij de
PW. „Deze uitslag maakt
duidelijk dat kiezers onder
andere het stevige veilig
heidsbeleid van minister Op
stelten en mij waarderen en
ermee door willen."
Op de vraag of hij als 'crime-
fighter' op de rechtervleugel
van de WD wel door één
deur kan met de PvdA,
moet hij lachen. „Andere
mogelijkheden zijn er niet,
hé? Nederland heeft overdui
delijk voor deze twee par
tijen gekozen, dus zullen we
het samen moeten doen."
Henk Kamp, geen grote
vriend van links, is een stuk
voorzichtiger. „Prachtige
overwinning, maar ik ben
voorzichtig, ook al lijken er
op dit moment geen andere
mogelijkheden voor een coa
litie. Ik loop al sinds .1974
mee en ik weet dat er onver
wachte dingen kunnen ge
beuren." De aftredend mi
nister van Sociale Zaken laat
overigens weten wel beschik
baar te zijn voor een tweede
termijn. Zowel bewindslie
den als Kamerleden vinden
het hoe dan ook belangrijk
om de grootste partij te zijn.
„Het geeft aan dat je steun
van de kiezer hebt om ver
der te gaan", zegt Kamerlid
Helma Népperus. „Je zit ach
ter het stuur en dan heb je
toch een paar streepjes voor
op de PvdA. Het kabinet
draagt tenslotte niet voor
niets de naam van de lijst
trekker. Het wordt Rutte-II
en dat zegt veel over inhoud
en stijl van het nieuwe kabi
net." Of het inderdaad een
stabiel kabinet wordt dat
vier jaar blijft zitten, daar
durft ze zich niet over uit te
laten. „Paars-I is het laatste
kabinet dat daarin is ge
slaagd. Dat was in 1994. Het
is dus in achttien jaar niet
meer gelukt en dat geeft wel
aan hoe moeilijk het is."
Diederik Samsom heeft in Leiden zijn kinderen meegenomen naar de stembus. foto ANP
PVDA
Vertwijfeling en blijd
schap vechten om
voorrang in het
Amsterdamse Paradiso.
Daar gaan we weer, hoor je
de PvdA denken als de
exitpoll bekend wordt Enor
me winst. Maar weer ligt de
WD nipt voor, net als in
2010. De PvdA weet nog als
de dag van gisteren hoe het
die nacht afliep. Mark Rutte
werd premier, Job Cohen be
landde in de oppositie.
Jeroen Dijsselbloem, rechter
hand van partijleider Die
derik Samsom, gelooft aan
het begin van de avond nog
dat het dubbeltje dit keer
wel de goede kant op valt.
Zijn oog blijft hangen bij
het resultaat van de PW dat
enorm zakt. „Dat is ook een
feestje waard", stelt hij.
„Daar wind ik geen doekjes
om." De zenuwen waren bij
binnenkomst in de zaal al
goed merkbaar. Financieel
woordvoerder Ronald Plas-
terk, toch niet vaak om een
praatje verlegen, durft
niet te speculeren. „Straks
misschien." Oud-partijleider
Wouter Bos duikt gauw weg
als hij de camera's ziet op
doemen. Hij weet hoe span
nend het kan zijn, zo'n ver
kiezingsavond. In 2003 voer
de hij eveneens een nek-
aan-nek-race, toen met het
CDA. En ook toen trok de
PvdA al aan het kortste
eind. Het Joop Zoete
melk-complex doemt op: de
PvdA als eeuwige tweede.
„Onzin", stelt Marleen
Barth, aanvoerder van de so
ciaaldemocraten in de Eer
ste Kamer. De PvdA heeft
sowieso gewonnen, stelt
Barth. De partij is van ver ge
komen. „Ik heb zo'n goed ge
voel over de campagne. In
2003 merkte ik ook die
saamhorigheid. Van: dat
gaat ons toch
niet gebeuren! Geweldig om
te zien dat de partij zó terug
is." De rol van lijsttrekker
Diederik Samsom in de cam
pagne lijkt doorslaggevend
te zijn geweest. Maar ook de
rol van de vrijwilligers moet
niet worden onderschat,
stelt vicevoorzitter Bert Ot
ten uit Hengelo. Meer dan
een miljoen mensen heb
ben gesproken met PvdA-
vrijwilligers. „Onze campag
ne ging veel meer dan die
van de WD uit van eigen
kracht." De campagne-coör
dinator van Hellevoetsluis is
trots dat hij zijn steentje
heeft kunnen bijdragen.
Zelfs in de trein vanuit
Amersfoort op weg naar
Amsterdam heeft hij nog pa
piertjes uitgedeeld. „Dat
mag eigenlijk helemaal niet
hè, weet ik ook wel. Maar ik
dacht: als ik toch onderweg
ben, waarom niet? Elke
stem telt."
