Teer niet op oude successen
M
33inedia
TERUGGESPOELD
One flew over the cuckoo's nest
media@wegener.nl
024-3650570
Zaterdag 8 september 2012
Hans van Willigenbrug, 1982.
foto ANP
Hij oogt fit en bruin, zoals vroe
ger. Hans van Willigenburg
werd deze zomer 70, maar de
jaren zijn hem niet aan te
zien. Zijn dagelijks leven
speelt zich ook allerminst af
achter de geraniums: zijn eerste liefde, de ra
dio, bepaalt zijn dagen. Wekelijks is de om-
roepveteraan op Radio 5 te beluisteren met
RKK's De zondag van Van Willigenburg.
Ook presenteert hij op Radio Noord-Hol
land het programma: Hans van Willigenburg
en zijn muziek.
De vaste stek van De zondag van Van Willi
genburg is het Noord-Zuid Hollands Koffie
huis, pal tegenover het Centraal Station van
Amsterdam, met zicht op de toren van de
Sint Nicolaaskerk. Die toren ligt aan de ba
sis van wat nu een verkiezing van de mooi
ste kerktoren van Nederland is. „Een mede
werker vroeg: 'Vind je het eigenlijk een
mooie toren?' We raakten aan de praat en
hij opperde een verkiezing te houden. Toen
hebben we dat een keer aangekondigd. Ik
dacht: bij vijftig reacties houdt het wel op."
Inmiddels kwamen er duizenden stemmen,
verhalen, brieven, mails en kaarten binnen
en is via www.rkk.nl al voor 156 verschillen
de torens gestemd. In de uitzending van
Het begon als mijmering
over de schoonheid van
een nabijgelegen toren,
maar stilletjesaan is de
zoektocht naar de mooiste
kerktoren van Nederland
een massaal evenement aan
het worden. Hans van
Willigenburg: „Ik dacht: bij
vijftig reacties houdt het
wel op. Nee dus."
door Monique Brandt
14 oktober wordt de winnaar bekend. Uit
heel Nederland komen reacties over hoe ver
knocht mensen aan hun toren zijn en waar
om. „Vanuit de regio wordt enorm gerea
geerd, met mooie verhalen. Maar sommige
mensen zijn ook boos, omdat hun kerk
geen prominente plek op de lijst heeft."
Van Willigenburg begon ooit bij de KRO als
omroeper in een tijd dat medewerkers ge
acht werden te geloven. Nu maakt hij radio
voor de RKK, de katholieke zendgemachtig
de zonder leden. Zelf is hij opmerkelijk ge
noeg niet kerkelijk. „Mijn vader was van
christelijke huize, mijn moeder was Joods,
maar zij leefde niet orthodox. Ik ben in de
oorlog geboren, mijn oudere zusje werd in
die tijd uit veiligheid naar een pleeggezin ge
bracht, dat heel erg katholiek was. Een paar
jaar lang ging ze op zondag tweemaal daags
met hen naar de kerk. Toen ze weer thuis
kwam, wilde ze katholiek worden. Dat
mocht, als ze oud genoeg was om het zeker
te weten. Ze moest daarvoor lessen volgen
en ik ging mee. Zo kreeg ik er veel van
mee."
In zijn tijd als omroeper bij zowel radio als
televisie moest hij vaak kerkdiensten aan-
en afkondigen. „Het is nu volstrekt ondenk
baar, maar zo'n afkondiging kon wel vier mi
door Ray Simoen
nuten duren. Ik vond dat ik daarin geen en
kele fout mocht maken. Ik nam een draai
boek van die uitzending mee naar huis,
ging naar katholieke vrienden en nam alle
lastige woorden en uitdrukkingen door: uit
spraak, klemtoon. Die dingen zitten beter
in mijn hoofd dan bij menig katholiek."
Van Willigenburg, die in zijn lange televisie
loopbaan onder meer Klassewerk, Koffietijd
en Zondagavond met Van Willigenburg pre
senteerde, was altijd van de grondige voor
bereiding. Nog steeds leest hij elk boek dat
hij op de radio behandelt. „Ik haat het on
voorbereid te zijn. Daarmee ging ik ook wei
eens de fout in, bereidde me zo goed voor,
dat ik meer vertelde dan de gast. Vulde ik
het antwoord aan als ik dacht dat het niet in
formatief genoeg was."
Hij wordt nog veel gevraagd voor program
ma's, maar dat wil hij niet meer. Afgezien
van de bijzondere RKK/Joodse Omroep-
documentaire oVer het leven van de 102-jari-
ge Joodse Tine Jessurun Cardozo, die op
4 mei op de buis werd gebracht. „Ik stel het
op prijs dat men mij niet vergeet. Er is keu
ze uit honderd anderen, als ze dan bij mij
uitkomen, doet me dat wel wat. Maar men
wil dat je oud succes herhaalt, waarbij je je
in bochten moet wringen om het iets eigen
In de serie Teruggespoeld staat
wekelijks de spot gericht op
een filmklassieker die op veel
mensen een onuitwisbare
indruk heeft gemaakt.
Solidariteit. Misschien wel het meest
misbruikte woord in het begin van
de jaren zeventig. Iedereen was soli
dair met van alles, vooral met de
zwakkeren en onderdrukten. En wie was
dat niet? Indianen, Vietcong, Zuid-Ameri
kaanse koffieboeren, Oostblok-dissidenten,
havenarbeiders, dienstweigeraars en patiën
ten in psychiatrische klinieken. Ze werden
geholpen met betogingen, handtekeningen
acties, sitdowns, bezettingen.
Rebels en anti-autoritair was iedereen ook.
Of meende dat te zijn. Alles bediscussiëren,
alles blootgeven. Jezelf, je relatie met je on
derdrukkende ouders en het verstikkende
en repressieve systeem.
Niet gek dat in 1975 de film 'One flew over
the cuckoo's nest' insloeg als een bom.
Oscarnominaties, volle bioscopen. Ook in
Nederland. Het verhaal is even simpel als
ontroerend, een tranentrekker. En niet al
leen voor verzetshelden met geitenwollen
sokken en John Lennon-brilletjes - de
dienstfietsjes. De kleine crimineel Randle
P. McMurphy (Jack Nicholson) belandt in
een psychiatrische kliniek. Door zich voor
te doen als geesteszieke probeert hij op een
makkelijke manier een gevangenisstraf te
ontlopen. Maar hij komt erachter dat je in
een dergelijke kliniek niet zomaar kunt
weggaan als je tijd erop zit, zoals in de nor.
Tussen de rebelse, vrije vogel McMurphy
en de rigide, kille en hyperautoritaire zus
ter Ratched ontbrandt een machtsstrijd.
McMurphy haalt door zijn tegendraadse,
gekke, komische gedrag de andere patiën-
JACK NICHOUOH
ONEFUWOMER
1HECUCKC3XNEST
Randle P. McMurphy is Jack Nicholson en
andersom in One flew over the cuckoo's nest.
ten uit hun lethargie, waar ze door zuster
Ratched doelbewust en op vernederende
wijze in worden gehouden. Een van de ve
le hilarische hoogtepunten uit dit melo
drama is het clandestiene boottripje dat
tijds te geven. Programma's die ooit waren,
moet je niet terugbrengen. Voorbeeld: Strict
ly come dancing is niet zo heel lang geleden
op tv gebracht als Dancing with the stars. Je
valt erbij in slaap als kijker, gewoon omdat
je het allemaal al hebt gezien. Niet doen."
Van Willigenburg: „Ik stam uit de tijd dat tv
een ambacht was, wérk! Voor jonge men
sen van nu is het anders: tv is glamour, ze
hebben een visagist, een redactie die het
werk doet. Maar tv heeft persoonlijkheden
nodig. Die kweek je niet als je niet jezelf
bent en je eigen ding doet. Als ik een docu
mentaire moest aankondigen, bekeek ik die
eerst, om er iets zinnigs over te kunnen ver
tellen." Als hij jonge presentatoren mocht
coachen, wist hij het wel: „Mijn eerste regel
zou zijn: weg met die autocue!"
Tussenstand top-5 van verkiezing mooiste
toren van Nederland:
1Breda, Grote of O.L.V. kerk
2. Nijmegen, Sint Stevenstoren
3. Amersfoort, O.L.V.-toren
4. Utrecht, Domtoren
5. Uithoorn, Sint Jan de Doper
IW Reageren?
media@wegener.nl
McMurphy organiseert met de andere pa
tiënten. Die komen als herboren terug van
dit uitstapje buiten de ijzeren greep van
Ratched. Die neemt vervolgens wraak door
McMurphy een elektroshock te laten onder
gaan en door de labiele Billy, die met een
via McMurphy binnengesmokkeld meisje
in bed wordt aangetroffen, finaal af te bre
ken. Wanneer Billy zelfmoord pleegt, slaan
de stoppen bij McMurphy door en probeert
hij Ratched vergeefs te wurgen. Een loboto-
mie breekt McMurphy voorgoed. De grote
Indiaan Chief Bromden verlost de tot kas
plantje verworden McMurphy vervolgens
uit zijn lijden en ontsnapt uit de kliniek,
na de kracht daartoe gevonden te hebben
in zijn vrolijk recalcitrante vriend.
Dat de film anno 2012 nog altijd zo wordt
geprezen, komt voornamelijk door Jack
Nicholson. McMurphy is Jack Nicholson en
andersom: tegendraads, komisch, sinister,
ontroerend, uitdagend.
Hans van Willigenburg wil anno 2012 niet meer op televisie.
