Eiland van wildernis,
weelde en weemoed
fei2en@wegem1er.1n1i 2. "j reizen
Het Zuid-Hollandse eilandje Tiengemeten is ideaal voor een ontspannen
dagtrip. Maar je kunt er ook een educatieve excursie in een prachtig
natuurgebied maken. Sophia Geuze deed beide.
Zaterdag 8 september 2012
Kinderen met regenlaars
jes, schepnetten en
picknicktassen wach
ten ongeduldig tot de
deuren van de pont
opengaan. Ze zijn onderweg naar
Speelnatuur op Tiengemeten, een
mooi eilandje in het Haringvliet.
Op Tiengemeten kun je genieten
van de natuur en rust, je kunt te
rug in de tijd naar het 'oude' ei
land, waar boeren en rietsnijders
lange zware dagen maakten en de
kinderen kunnen zich uitleven in
Speelnatuur.
Mijn zoon en ik hoppen vandaag
tussen vroeger en nu en combine
ren ontspanning met educatie en
verwonderen ons over de geva
rieerdheid van het landschap. We
hopen de zwarte ibis of de bever
te ontmoeten, die eerder op het ei
land zijn gespot. Onze eerste halte
plaats is het Landbouwmuseum,
vanaf de pont een kippeneindje.
Wij rijden mee in de elektrische
auto van Hugo Schortinghuis, ooit
de smid en rattenvanger van het ei
land.
We laten ons in het Landbouwmu
seum begeleiden door een van de
vrijwilligers. De voormalige aardap-
pelschuur staat van onder tot bo
ven vol met landbouwwerktuigen.
Bij de machines hangen summiere
bordjes, maar door de mondelinge
uitleg van de gids komen de werk
tuigen tot leven. Zo verandert een
klein kacheltje in ingenieus kam-
peergerei. Rietsnijders namen het
mee om zich erbij te warmen in
hun zelfgebouwde riettentjes waar
in ze bivakkeerden. Ze konden er
ook op koken. En in het deksel zit
een wafelijzer in de vorm van een
klavertjevier. Het recept voor de
koeken staat in het deksel afge
drukt.
We mogen proberen een stuk vlas
doormidden te trekken. Het lukt
niet en je snapt meteen waarom
er van dit gewas onder andere
touw gemaakt werd. Een grote
weegschaal daagt de bezoekers uit
zichzelf in balans te brengen met
het eigen lichaamsgewicht.
De nadruk in het museum ligt op
de overgang van handwerk naar
mechanische arbeid bij het verbou
wen van de eilandgewassen:
Op Wildernis leven zo'n honderd Schotse Hooglanders in een gebied waar het water vrij spel heeft. foto PR
W. Reageren?
redactie.reizen@wegener.nl
graan, bieten en aardappelen.
Het museum is inmiddels uit de
schuur gegroeid. Om meer plek te
creëren, wordt gewerkt aan een
nieuwe schuur. Het museum
droomt nog van een bietenlichter.
Even verderop ligt het Rien Poort
vliet Museum. De collectie van
schrijver/illustrator/schilder Rien
Poortvliet was voorheen te zien in
het oude raadhuis van Middelhar-
nis op het Zuid-Hollandse Goe-
ree-Overflakkee. Poortvliet, overle
den in 1995, illustreerde boeken
van Jaap ter Haar en Godfried Bo-
mans, maar werd vooral bekend
met zijn boeken en kalenders over
het boerenlandleven en kabouters.
Na het museumbezoek is het tijd
om het eiland op eigen houtje te
verkennen. We willen naar ho
tel-restaurant De Herberg op het
oudste puntje van het eiland en
halen bij het Informatiecentrum
een routekaart.
Tiengemeten viel rond 1750 droog
en was een halve hectare, een
'gemet', groot. Waarschijnlijk
dankt het eiland daar zijn naam
aan. Vroeger was alles hier akker
bouwgebied, maar de meeste boe
ren zijn verdwenen.
Een kwart eeuw geleden bedreig
den wilde plannen het eiland:
grootschalige recreatie, een stort
plaats voor verontreinigd slib en
zelfs een vliegveld en een kerncen
trale kwamen voor in de toekomst
visioenen van projectontwikke
laars. In 1990 kreeg het eiland ech
ter een natuurbestemming, waar
na Natuurmonumenten Tiengeme
ten opnieuw indeelde.
Alleen op de oostelijke kop is alles
nog zoals het was, met koeien en
gewassen. Het gebied heeft de
naam Weemoed gekregen. Er zijn
nog twee andere gedeelten: Wil
dernis en Weelde. Op Wildernis,
met ongeveer honderd Schotse
Hooglanders als bewoners, heeft
het water weer vrij spel door het
ontbreken van een dijk. We willen
naar Weemoed. Daarvoor moeten
we eerst langs Weelde. Een moe-
rasrijlc gebied waar bijna honderd
verschillende vogelsoorten broe
den. De zwarte ibis zien we helaas
niet, maar wel lepelaars en zilver
reigers. En op het pad vinden we
een bruine veer, mogelijk van een
kiekendief of een torenvalk. Intus
sen hebben we gezelschap gekre
gen van een groep paarden. Ze lo
pen in optocht een stuk met ons
mee over de dijk.
Bij de Idahoeve - een zorgboerde
rij - kunnen de paarden niet ver
der. Wij kijken onze ogen uit.
Naar de bloemen, de vogels en het
wolkendek dat steeds een ander
patroon op het blauwe uitspansel
tovert. We gluren door een schut
ting, uitgedaagd door de kijkgaten
die erin gemaakt zijn. Aan de an
der kant liggen lome koeien hun
lunch te herkauwen.
Uiteindelijk bereiken we De Her
berg. De serveerster bekijkt onze
veer. „Ik denk dat die van een fa
zant is", is haar verrassende veron
derstelling. Een collega bevestigt
haar vermoeden. In het restaurant
hangen mooie zwart-witfoto's uit
i§JS Tiengemeten is een eilandje in
het Haringvliet, gelegen tussen
Voorne-Putten en Goeree-Over-
flakkee. Er is een veerpontverbin
ding met Nieuwendijk, ten wes
ten van Zuid-Beijerland. Auto's
zijn verboden op het eiland.
Bij het Informatiecentrum zijn
audiotours verkrijgbaar om op
expeditie te gaan met een vogel-
zoekkaart.
Het natuurgebied halverwege
het eiland is speciaal voor kinde
ren ingericht. In Speelnatuur
kunnen ze aan allerlei activitei-
ten meedoen.
a www.natuurmonumenten.nl
www.rienpoortvlietmusem.nl
www.landbouwmuseumtienge-
meten.nl, www.idahoeve.com
www.ti e nge m ete n .co m
www.tiengemeten.info
www.herbergtiengemeten.nl
vroeger tijden. Hoewel we dezelf
de route terugnemen, lijkt alles an
ders vanaf de deze kant bezien.
Als we Rien Poortvliet waren, had
den we duizend plaatjes in ons ge
heugen om later schitterende pren
ten van te maken. Die tekeningen
gaan ér niet komen, maar we heb
ben wel herinneringen, foto's én
een fazantenveer.
Op de heenweg keken we op de
pont vooruit, nu blikken we terug.
Tiengemeten is mooi. Soms is het
goed dat er een stokje voor plan
nen wordt gestoken. Op Tiengeme
ten hoort geen vervuild slib, een
luchthaven of een kerncentrale.
In het Rien
Poortvliet
Museum zie
je hoe het er
vroeger op het
eiland uitzag.
foto GPD
