Schatkist moet
op orde zijn
'Hij blijft kalm onder druk. Dat is een gouden eigenschap voor een
minister-president'
II
oud-VVD-leider Frits Bolkestein
vrijdag 7 september 2012
stand op en dat kon wel eens heel nuttig
zijn in tijden waarin de houdbaarheid van
politici tot een minimum is gedaald. Toch
moet hij oppassen dat zijn gezelligheid niet
hinderlijk wordt, zijn neiging om alles een
beetje weg te lachen werd vorig jaar al in
tv-spotjes tegen hem ingezet. Hij lijkt het
zelf ook te beseffen, want in de lijsttrekkers
debatten heeft hij voor zijn doen erg weinig
gelachen.
De ontluikende ergernis is de keerzijde van
zijn levenshouding. Die maakt Mark Rutte
tot een pragmaticus, een opportunist vol
gens sommigen. De zaak, de klus klaren, is
zijn passie, niet de visie die daaronder ligt.
Heel diep lijkt het bij hem allemaal niet te
gaan, in tegenstelling tot Bolkestein. Die
schreef boeken en probeerde het liberalisme
zelfs internationaal van ideologische veren
te voorzien. Bolkenstein heeft visie.
Mark Rutte blijft weg van de visie, hij wil
juist heel flexibel zijn. Hij wil de fitte bokser
zijn, die moeiteloos van tactiek kan verande
ren als de tegenstander of de omstandighe
den daarom vragen. Toen zijn partij en ach
terban niets wilden hebben van zijn gedach-
tenspinsels over GroenRechts en libertaire
waarden, en de adem van Rita Verdonk en
Geert Wilders in zijn nek te heet werd, tap
te hij moeiteloos uit een ander vaatje. Mark
Rutte vertolkte ineens een conservatief-libe-
raal geluid, want in die hoek zaten de kie
zers. En zie, de WD werd de grootste partij
en Mark Rutte werd minister-president.
Sindsdien grossiert hij in platitudes die bij
deze achterban goed vallen. „Windmolens
draaien niet op wind, maar op subsidies",
dat soort werk. Zijn visie op Europa? 'Sa
men lekker veel geld verdienen.'
Degenen die hem nog hadden meegemaakt
als een redelijk progressief sociaal-liberaal,
verraste hij met de uitspraak dat er in Neder
land geen echte armoede bestaat. Het riep
de vraag op hoe empathisch Mark Rutte ei
genlijk is.
Terwijl prins Johan Friso na een lawine
ongeluk vocht voor zijn leven, liet Rutte
zijn wekelijkse persconferentie na afloop
van de ministerraad gewoon doorgaan. En
vervolgens ging hij, net als altijd, nog even
in Nieuwspoort een kopje koffie drinken
met journalisten. Waarom sloeg hij dit ri
tueel niet een keertje over? Leefde hij wel
mee met de prins? Dat Mark Rutte weinig
ruimte laat aan gevoelens, kan verklaren
waarom hij een verstokte vrijgezel is: in een
relatie moet je wel iets laten binnenkomen.
Rutte wil zich graag met passie inzetten
voor het land, maar emotioneel wil hij onaf
hankelijk blijven. Mark Rutte wil van ieder
een zijn. En daarom is hij van niemand.
zie onze website:uitgelicht
Mark Rutte speecht tijdens
het WD congres in juni
Dit is de laatste aflevering in
onze serie van zes portretten
van lijsttrekkers.
HET STOKPAARDJE
VVD wil zich op twee
punten echt van andere
partijen onderscheiden:
de rijksfinanciën wor
den het best op orde gebracht en
de economie wordt versterkt. Uit
de doorrekening van de verkie
zingsprogramma's door het Cen
traal Planbureau (CPB) blijkt dat
de liberalen op het gebied van de
overheidsfinanciën niet heel erg
uniek meer zijn: alle partijen
brengen het begrotingstekort in
2017 flink omlaag.
Van alle partijen wil de WD wel
het meest bezuinigen: ruim 22
miljard euro, waarvan na aftrek
van extra uitgaven, lastenverlich
ting en weglek-effecten ongeveer
8,5 miljard euro overblijft. Vol
gens het CPB leidt het WD-ver
kiezingsprogramma tot een heel
klein verlies aan economische
groei en levert het de meeste ba
nen op van alle partijen die hun
programma hebben laten doorre
kenen.
Toch krijgt het WD-programma
kritiek. Zoals van de internatio
naal vermaarde econoom Johan
nes Witteveen, die tweemaal mi
nister van Financiën was voor de
VVD. Witteveen vindt dat de
overheid in een periode met wei
nig groei of krimp juist meer
geld moet uitgeven. De Neder
landse economie is daar sterk ge
noeg voor en Europa kan ervan
profiteren, is zijn overtuiging.
Witteveens kritiek raakt overi
gens ook de andere partijen,
want ze boeken allemaal bezuini
gingen in.
Hoogleraar economie en over-,
heidsfïnanciën Bas Jacobs van de
Erasmus School of Economics is
het met Witteveen eens. Achter
de 'mooie' cijfers van de WD zit
een verhaal, zegt Jacobs. „De
WD creëert banen door de AOW
geleidelijk tot bijna zeventig jaar
te verhogen, door de ongelijk
heid tussen werkenden en niet-
werkenden te vergroten en te de
nivelleren. Daardoor gaan meer
mensen werken en als ze werken
ook meer uren maken."
Bovendien, zegt hij, wordt de re
kening deels in het buitenland ge
legd door drie miljard te bezuini
gen op ontwikkelingssamenwer
king. In de CPB-berekeningen
pakt dat gunstig uit, omdat het
de nationale economie niet remt.
De relatief gunstige cijfers op de
korte termijn (tot 2017) zijn vol
gens Jacobs voor een deel te dan
ken aan het feit dat de WD wei
nig doet om de woningmarkt te
hervormen. In de CPB-berekenin
gen hebben ingrepen in de hypo
theekrenteaftrek een negatief ef
fect op de economie, omdat de
huizenprijzen dalen. „Op de lan
gere termijn helpt de WD de wo
ningmarkt echter verder in het
slop", zegt Jacobs. „De WD ver
hoogt weer de subsidies op het
eigen huis ze maakt de wachtlijs
ten voor huurwoningen langer
door corporaties zwaarder te be
lasten."
