Luchtwachttorens als
thuisbasis voor bijen
zeeland19
Biënnale Venetië
Toren in
Eede open
Klitten ontwarren na plons in het zwembad
Als een nest in een boom
dinsdag 4 september 2012
Dankzij een tweede plaats op de Open Architecture Challenge mogen de
architecten hun ontwerp nu laten zien op de prestigieuze kunstmanifestatie
Biënnale Venetië. Die is vorige week begonnen en duurt tot eind november.
De bijenkasten in de torens worden beschermd door
honingkleurige, doorzichtige 'trechters'. Die vormen
tevens de ingang van die kastenSomen zien ze eruit
als een bijennest die in een boom hangt.
Waar eens de luchtwacht de he
mel afspeurde naar vliegtuigen
die nooit kwamen, moeten in
de toekomst andere 'vliegeniers'
hun thuisbasis krijgen. De archi
tecten Gerrit Schilder en Hill
Scholte bedachten een plan
voor bijenonderkomens in lucht
wachttorens.
door Mairtijn de Koning
Eigenlijk stonden ze er
voor niets, de lucht
wachttorens die in de ja
ren vijftig van de vorige
eeuw kriskras door Ne
derland zijn gebouwd. Want de ge
vreesde aanvallen-van de Russen
kwamen nooit. Nu, zestig jaar la
ter, hebben architecten Gerrit
Schilder en Hill Scholte een plan
gemaakt dat de torens alsnog een
functie geeft: als 'huis' voor bijen-
volleen.
Het Rotterdamse architectenduo
deed onlangs mee aan de Open Ar
chitecture Challenge; een interna
tionale prijsvraag met honderden
deelnemers. De opdracht: het 'te
ruggeven' van oude militaire objec
ten aan de samenleving. „Je komt
dan al gauw uit bij overblijfselen
uit de Tweede Wereldoorlog, zoals
bunkers", vertelt Hill Scholte. „Wij
wilden iets anders."
Bij een zoektocht op internet stuit
ten ze op de luchtwachttorens.
Die zijn aan het begin van de ja
ren vijftig, tijdens de Koude Oor
log, gebouwd. De luchtwacht
hield vanaf de torens in de gaten
of de Russen in aantocht waren.
Hun vliegtuigen zouden wel eens
te laag kunnen vliegen voor de ra
dar. Verspreid over Nederland ver
rezen 138 luchtwachttorens. Min
der dan 20 exemplaren staan nog
overeind. Daarbij is Zeeuws-
msn «83888S58B8! SS3 vst^SaÊsssaesmmi -s jWTOJ
Vlaanderen met drie torens
(Nieuw Namen, Koewacht en Ee
de) opvallend goed vertegenwoor
digd. „We waren daar erg verbaasd
over", vertelt Scholte. „De torens
zijn authentiek, maar er is weinig
over bekend. Ze dienen ook bijna
nergens meer voor. Het leek ons
een uitdaging er een functie voor
te zoeken." Toen het duo de bouw
werken van dichtbij bekeek, viel
hun oog meteen op de betonstruc-
tuur. „Die deed ons denken aan
honingraten." Als liefhebbers van
duurzame en ecologische ontwer
pen konden Scholte en Schilder
daar wel wat mee. „En dan bleek
het ook nog eens het Jaar van de
Bij te zijn", geeft Scholte aan.
Die combinatie leidde tot
het ontwerp B-tower: de
torens als onderkomen
voor bijenvolken. In de toren wor
den 21 bijenkasten gehangen.
Doorzichtige trechters aan de bui
tenzijde zorgen ervoor dat de bij
en naar binnen kunnen en be
schermd zijn tegen weer en wind.
Op het dak kan een imker een ber
ging maken en is ruimte voor een
(bloemen)tuin. Scholte: „We den
ken dat we de torens er niet teveel
mee aantasten, terwijl er toch aller
lei functies samenkomen". De
bouwwerken worden er immers
mee behouden en het is goed voor
de bijenstand. Bij de torens zou
cultuurhistorische informatie en
educatie over bijen gegeven kun
nen worden. En het plan heeft
een wetenschappelijk doel. Dé bij
en kunnen een chip krijgen voor
onderzoek naar hun gedrag.
Schilder en Scholte hebben nog
geen concrete afspraken gemaakt
met de (particuliere) eigenaren
van de torens. Daarmee willen ze
snel in gesprek. Wel hebben iet-
bedrijf Nspyre en de Fontys Hoge
school in Eindhoven interesse in
het onderzoek naar bijengedrag.
Het duo hoopt sponsors en overhe
den zo ver te krijgen een steentje
bij te dragen aan de realisatie van
hun plannen.
Het is toeval, maar voor de
publiciteit is het niet ver
keerd: het plan van archi
tecten Scholte en Schilder voor
'bijenstations' in luchtwachttorens
valt bijna samen met de herope
ning van de toren bij Eede. Die
vindt vrijdag plaats.
De plaatselijke dorpsraad 'adop
teerde' de toren vorig jaar van de
eigenaar de Stichting Militair Erf
goed. Doel was het opknappen
van het steeds verder in verval ra
kende bouwwerk uit 1953.
De dorpsraad is daar inmiddels
een heel eind mee. Leerlingen van
scholengemeenschap De Rede uit
Temeuzen maakten nieuwe hou
ten trappen. Die hangen inmid
dels op hun plek. „Verder is de toe
gangsdeur opgeknapt en zijn de be-
tonpanelen tegen het onderste
deel van de toren hersteld", vertelt
dorpsraadvoorzitter Johan Root-
saert. Daarmee is de toren veilig,
maar nog niet al het werk is ge
daan. „Hier en daar is sprake van
enige betonrot", zegt Rootsaert.
„Fase twee van het plan is om die -
weg te werken. Daarnaast willen
we de directe omgeving van de to
ren opknappen."
De eerste stappen in de vernieuw
de toren worden vrijdag gezet. Na
een gedeelte voor genodigden,
waarin onder meer Eugène Wijf
fels en Hans Sakkers een woordje
spreken, is vanaf 15.30 uur ieder
een welkom om bij het dorpshuis
Hof van Eede: Vanaf daar gaat het
in een stoet naar de toren. Die
wordt door burgemeester Jacques
Suurmond officieel geopend. Ver
der krijgt de dorpsraad een che
que van het stimuleringsfonds van
de Rabobank voor verdere, restau
ratie van het gebouw, en kan ieder
een de toren bekijken.
Het bouwwerk is ook komende za
terdag en zondag open in het ka
der van monumentendag. Leden
van de dorpsraad geven uitleg.
Daarna is de toren, die daarmee
een educatieve functie krijgt, op af
spraak open voor onder meer
clubs en scholen.
AXEL
Audio-apparatuur weg
uit huis Marijkestraat
Inbrekers hebben afgelopen week
einde, tussen zaterdagmiddag één
uur en zondagmiddag drie uur, in
gebroken in een woning aan de Ma
rijkestraat in Axel. Ze hebben het
hele huis doorzocht en een televi
sie, een dvd-speler en een laptop
meegenomen. De dieven kwamen
binnen door een ruit in te gooien.
CADZAND
Poëziewandeling door
inspirerende polders
Stichting Cadzand Cultureel houdt
vandaag een poëziewandeling en
rond Cadzand. Deelnemers wande
len door het polderlandschap. Het
is de bedoeling dat ze onderweg el-
kaars favoriete gedichten vertellen.
Vertrek is om 9.30 uur bij de dorps
kerk. De tocht duurt ruim twee
uur en wordt afgesloten met een
lunch. Deelname kost 11 euro.
OOSTBURG
Gespreksmiddag
voor mantelzorgers
Steunpunt Mantelzorg in Oostburg
houdt vandaag in het Porthosge-
bouw aan de Nieuwstraat 2 een ge
spreksmiddag voor mantelzorgers.
Mensen die zorgen voor een zieke
partner of bekende, kunnen er te
recht om met elkaar van gedachten
te wisselen. Thema is 'helpende ge
dachten'. Noor Janssen is gespreks
leider. Aanvang 14.00 uur.
TERNEUZEN
Dansmiddag voor
vijftigplussers bij Kiel
Dansschool Kiel aan de Mr F. J.
Haarmanweg in Temeuzen houdt
morgen, woensdag, een dansmid
dag voor vijftigplussers. Er staat zo
wel stijldansen als solodansen op
het programma. De dansmiddag be
gint om 13.45 uur. De toegangsprijs
is twee euro.
TERNEUZEN
Balletjes rollen weer
voor ouderen
Ouderen kunnen woensdag weer
een potje bingo spelen in diensten
centrum De Veste aan het Oostelijk
Bolwerk in Temeuzen. De balletjes
rollen vanaf 14.00 uur. Voor koffie
en thee wordt gezorgd. Meedoen
kost 1,50 euro.
Zet uw foto in een album op
www.pzc.nl/foto
door PascaMe Cappetto
AXEL - Voor bobtails Zorro, Elske
en Belle is het geen alledaags uitje.
Niet vaak mogen ze zomaar het
water in. Het kost bazinnetje Rosi-
ta Guerand uit Koewacht namelijk
enkele uren om 's avonds de klit
ten uit de haren te kammen. Maar
dit keer heeft ze het er graag voor
over, net als de krassen op haar be
nen van de enthousiast springen
de honden.
Voor zo'n 150 honden en baasjes
is het feest Voor het eerst is het
Axelse zwembad 't Plaatje ge
opend voor viervoeters. Badmees
ter Robin Nagelkerke heeft spe
ciaal voor deze dag de chloor-
pomp al een dag eerder uitgezet,
zodat de honden zo min mogelijk
chloor inslikken. Het zwembad
wordt na maandag leeggepompt
en schoongemaakt, dus de extra
haren in het afvoerputje maken
niet uit. Golden retriever Luca van
Marjan Kornelis en André de
Boeck uit Philippine krijgt er geen
genoeg van achter een tennisbal
aan te gaan. Jip, Noah, Aysha, Om
ar en Luc krijgen na hun duik een
worstje toegestopt. De honden
van de Axelse vriendinnen vieren
samen de vijftigste verjaardag van
bazinnetje Jacqueline. Marleen
van de Velde van Dierenasiel
Zeeuws-Vlaanderen loopt de hele
middag rond met een big smile, zo
in haar nopjes is ze met het succes
van de door haar georganiseerde
plonsdag. In Aardenburg sloten de
honden zondag het seizoen al af
Honden en baasjes genoten van de eerste hondenplonsdag in het Axelse
zwembad, georganiseerd door het Dierenasiel. foto Peter Nicolai
1Tanker stuurloos op Schelde
2. Gewonden bij wildwest in Zelzate
3. Tandarts vertrekt met noorderzon
VIDEO
Er zijn bijzondere ideeën voor de
luchtwachttorens in Zeeuws-Vlaande-
ren. Bekijk de video op www.pzc.nl
TIPS NAAR redtern@pzc.nl
MEEST GELEZEN
