II
'Heb je geen middelen, dan ligt je beweging binnen de kortste keren
op z'n kont'
Richard Singelenberg, cultureel antropoloog
Moon-kerk
wegvalt
dinsdag 4 september 2012
De Moon-kerk (Verenigingskerk in het Neder
lands) is in 1953 opgericht door de gisteren overle
den Sun Myung Moon (foto) en zijn vrouw Hak Ja
Han Moon. Binnen de Moon-beweging wordt het
huwelijk van het echtpaar Moon ais de volmaakte
vereniging gezien.
Moon stelde dat hij het werk van Christus moest
voltooien omdat 'Jezus als gevolg van zijn voortijdi
ge kruisiging geen tijd meer zou hebben gehad
een gezin te stichten'. De aanhangers beschouwen
het echtpaar Moon als de 'Ware Ouders'. Die eer
valt Adam en Eva niet langer ten deel, omdat zij
door van de verboden vrucht te eten tegen de wil
van God zijn ingegaan. Het echtpaar Moon advi
seerde hun volgelingen in de partnerkeuze voor
het huwelijk.
Bhagwan
Beweging rond Indiase goeroe Bhagwan Sri Raj-
neesh (Osho). Ze ontleent haar boodschap aan on
der meer het hindoeïsme, soefisme, zen, christen
dom en boeddhisme. Volgens de mysticus Bhag
wan (foto) diende de zoektocht naar zichzelf te ge
schieden door meditatie, therapie en liefde.
Bhagwan zette zich af tegen andere religies in
soms uitgesproken beledigende taal. Zo uitte hij
geregeld kritiek op moeder Theresa. Bhagwans
boodschap: radicale individuele bevrijding via het
lichaam (seks en vrije gevoelsuiting) en via de spiri
tualiteit (streven naar verlichting).
Kritiek bestond er op zijn weelderige levensstijl
(hij had tientallen Rolls Royces). Na het overlijden
van Bhagwan (1990) is de beweging grotendeels
opgedoekt.
Falun Gong
Een in China ontstane beweging van spirituele zelf
discipline die in 1992 werd gesticht door Li Hong
zhi (foto). Falun Gong wil lichaam en geest verfij
nen of cultiveren en beschouwt waarachtigheid,
mededogen en verdraagzaamheid als hoogste lei
dende principes.
De beweging was erg populair in China totdat Pe
king haar in 1999 verbood en collectief begon te
vervolgen. Falun Gong wordt beoefend in zo'n
tachtig landen. De Chinese overheid hielp Falun
Gong aan een slecht imago door verhalen te ver
spreiden over moord, zelfmoord en het gerucht
dat 1400 aanhangers overleden omdat ze medi
sche behandeling weigerden. De beweging zegt
dat ze ooit 100 miljoen volgelingen had. De Chine
se overheid houdt het op twee miljoen.
Hare Krishna
Een beweging binnen het hindoeïsme, die in 1966
in New York werd gesticht door A.C. Bhaktivedan-
ta Swami Praphupada (1896-1977) (foto). Voluit
heet de beweging de Internationale Gemeenschap
voor Krishna Bewustzijn (Iskcon).
Iskcon wil onevenwichtigheden in de waarden van
het bestaan zoveel mogelijk tegenaan en daarmee
werkelijke saamhorigheid en vrede in de wereld be
werkstelligen. In 1990 publiceerde een afgezwaaid
sektelid zijn autobiografie, waarin hij de beweging
beschuldigt van kindermishandeling. Drie jaar later
volgenden soortgelijke aantijgingen in een ander
boek.
In 1998 geeft Iskcon opdracht voor een onderzoek
naar kindermishandeling. De kwestie heeft als ge
volg grote interne verdeeldheid binnen de Hare
Krishna.
Scientology
De beweging is gebaseerd op een boek van de
Amerikaan L. Ron Hubbard (foto). Ze beweert we
reldwijd een aanhang van 10 miljoen zielen te tel
len. Onafhankelijke bronnen spreken van een half
miljoen leden, vooral in het Westen.
In veel landen wordt Scientology als een sekte ge
zien en in Duitsland gaan stemmen op om de orga
nisatie te verbieden. Scientology is rond 1952 ont
staan. Het geloof is dat een persoon een onsterfe
lijk, spiritueel wezen is en dat de mens fundamen
teel goed is. Het leven moet in het teken staan van
voortdurend geestelijk en ethisch onderwijs, voor
lichting en verbetering. Zo kan de mens gelukkig
zijn en uiteindelijke redding bereiken. Ook streeft
de beweging naar meer efficiëntie in het verbete
ren van de wereld.
De dood van Sun Myung Moon
zal voor zijn kerk geenszins het
einde betekenen, verwacht Koet
sier. Hij wijst erop dat Moon al
twee jaar geleden zijn jongste
zoon heeft aangesteld als opvolger.
Maar ook zijn vrouw en andere
kinderen hebben taken gekregen
om de organisatie overeind te hou
den. „Natuurlijk wist ook Moon
dat hij niet het eeuwige leven had.
Hij heeft de beweging goed voor
bereid op zijn heengaan. Ook gees
telijk: de laatste jaren hield hij nog
geregeld toespraken van negen tot
dertien uur en laat hij miljoenen
pagina's aan geschriften na. Ik
denk dat het gewoon verdergaat."
Singelenberg ziet iets opvallends
wat de Moon-kerk betreft. „Naar
mate zo'n beweging ouder wordt,
dwingt ze ook steeds respect af en
wordt ze zelfs salonfahig. In Ber
gen aan Zee houdt de Moon-kerk
ieder jaar een conferentie. In de
cember 2010 waren er twee gasten
die je er misschien niet zo snel
zou verwachten: oud-premier
Dries van Agt en oud-staatssecreta
ris Wim van Eekelen. Zo verliest
een sekte zijn wilde haren en
wordt ze langzaamaan maatschap
pelijk geaccepteerd."
een rode draad in het verleden
van sekten. „Jehova's getuigen be
gonnen vlak voor en na de Twee
de Wereldoorlog in Nederland
veel kritiek te spuien op de tradi
tionele, gevestigde kerken. Het is
een manier om jezelf als beweging
een positie te verwerven in de
markt. Onder het motto: vergeet
het oude, wij bieden iets nieuws."
Wim Koetsier, voorman van de
Moon-beweging in Nederland,
ziet de toekomst redelijk zonnig
in. Ook hij wil niet weten van het
woord sekte. „Een sekte is door
gaans een afscheidingsbeweging,
op zoek naar zichzelf De Moon-
beweging is autonoom ontstaan.
En bovendien: wij staan in contact
met andere godsdiensten als de is
lam, het boeddhisme en confucia
nisme."
