Wijnwandelen
reizen 4
Geur
SSti
m
Zaterdag 1 september 2012
reizen@wegener.nl
024-3650360
Laatst hoorde ik een presentator op de radio een vraag
stellen over geur. De geïnterviewde persoon, een ar
tiest, zou daar eens iets over moeten zeggen. Liefst
iets literairs of opzienbarends. De man had, ook na lang na
denken, geen idee waar hij het vandaan moest halen. Hij
stamelde wat. Die aarzeling begreep ik niet. Je kunt toch
wel iets over geur vertellen? Ik bedoel, je ruikt toch eigen
lijk altijd? Zeg dat een vers pak koffie zo fijn ruikt, of de va-
cuümverpakte haring zo smerig wanneer je het plastic los
trekt.
Mijn gedachten over geur kwamen ineens op gang. Er zijn,
zo bedacht ik, in mijn leven universeel smerige luchtjes. De
geür in een vliegtuig bijvoorbeeld. Veel passagiers krijgen,
na verloop van tijd last van een fenomeen dat ooit door Ge
rard Reve werd omschreven als 'verzamelwinden'. Het gaat
daarbij om de luchtopbouw in de darmen onder invloed
van de drukveranderingen in een vliegtuig cabine. Die
lucht moet er uit en over het algemeen laat de passagier de
darmgassen met een neutraal gezicht al zittend ontsnap
pen. Dit leidt tot een bedorven atmosfeer die nauwelijks uit
de neus te krijgen is.
Ook de geur die aan sommige plaatsen kleeft is kenmer
kend. Bij het verlaten van het vliegveld van Jakarta is er
geen ontkomen aan. Je haalt diep adem, kijkt elkaar aan en
knikt veelbetekenend. Ja hoor, we zijn er weer. De weeë
lucht van afval, ontlasting en ontbinding hangt over het
land als een dikke laag pindakaas op een witte boterham.
Smerig? Ja, heel smerig, maar je bent eraan gewend. Sterker
nog, op zo'n plek is het zelfs een geruststellende gewaarwor
ding. Het is vertrouwd, hoe goor ook de geur.
Maar soms ruiken dingen natuurlijk ook lekker.
Een groentemarkt in Thailand, waar je het citroen
gras boven alles uit snuift Of een Aziatische krui
denwinkel, vers brood, pas gewassen lakens. Heer
lijk. En soms heeft een geur een verbazingwekkend
effect op de herinnering.
Onverwacht komt iets via de neus binnen om er
gens in de hersenen te verdwalen, waar in een flits
associaties worden gelegd. In Duitsland loop ik een
oude zolder op, haal diep adem en sta plotseling in
het huis van mijn al lang overleden grootouders.
Het is precies dezelfde geur. Een mengeling van
hout, oud papier en verpulverd bakeliet. Het stof
van vergeten meubels en kolengruis uit vervlogen
tijden.
Natuurlijk weet ik wel waar ik echt ben, maar het
kost me weinig moeite om de stem van mijn opa te
horen en het krakerige zingen van oma.
De kinderen zijn voor een weekje alleen op vakan
tie, hun slaapkamers onbarmhartig leeg. Maar met m'n
ogen dicht herken ik de vertrekken aan de geur. Ik ken de
lucht die ze bij zich hebben net zo goed als hun gezicht.
Een paar weken geleden, de laatste dagen van de vakantie,
sta ik naast een zonnig korenveld tussen Lyon en Valence.
Een stroompje water slingert langzaam uit het zicht. Even
diep ademhalen. En met de ogen dicht ben ik ineens weer
12 jaar jong. Ik ruik Achterberg, de klaprozen en de koren
bloemen. Het visnetje waarin salamanders en kikkerdril
kronkelen ruikt naar sloot. Een sterke lucht op een warme
dag. Goh, wat had ik dat allang niet meer geroken. Ik sta er
echt van te genieten. Bijzonder, dat je zo ver terug in de tijd
kunt met een keer fors inhaleren door de neus.
Vorig weekend zat de vakantie er weer op. Traditiegetrouw
evalueren we de voorbije avonturen bij mijn ouders die nog
steeds wonen waar ik ben upgegroeid. Voor de grap stop ik
bij die plek in Achterberg. Even ruiken. Een teleurstelling,
uiteraard. Het land naast de spoorlijn is omgeploegd. De ko
renvelden verdwenen, geen klaprozen meer. Het slootje is
gedempt. Salamanders en kikkervisjes liggen diep in de klei
als fossielen begraven.
Ook de geur is weg, jammer. In het echt verdwenen maar
blijkbaar goed opgeslagen in de databank van mijn herinne
ringen. Een plek in mijn brein waar het langzaamaan steeds
prettiger toeven is.
Maar nu gaan we eerst weer aan de slag. De plicht roept,
het werk wacht. Wat ruik ik nu? Natuurlijk, de natte geur
van een naderende herfst Heerlijk!
Eindredactie:
Johan Bosveld
redactie.reizen@wegener.nl
Vormgeving: Birgitta Hermans Gem
ma van Kessel
Advertentieverkoop:
Wegener Media Nationale Verkoop
verkoop.dagbladen@wegener.nl
De wijnpers van iepenhout uit 1814 is de trots van het wijnmuseum in Salgesch.
foto's Lutske Bonsma
ZWITSERLAND
o°
Sierre
Salgesch
Het droge en zonnige kli
maat, de kalkrijke bo
dem en grote verschil
len in dag- en nacht-
temperatuur maken
Wallis tot een ideaal gebied voor
druiventeelt.
In Wallis wordt bijna de helft van
de Zwitserse wijn geproduceerd.
Daarom besloot de bevolking dat
er een wijnmuseum moest ko
men. De regio's Sierre en Salgesch
bundelden hun krachten en het re
sultaat bestaat uit twee musea in
beide dorpen. Verbonden door
een wijnwandelpad.
Van oudsher is Salgesch een land
bouwgebied, maar de afgelopen
vijftig jaar is de overstap naar wijn
bouw gemaakt, leren we in het
wijnmuseum. Niet alleen boeren
verbouwen druiven; iedereen doet
dat. Naast vrijwel elke woning is
een wijngaardje en het stikt hier
van de wijnkelders.
Tijdens de Marche des Cépages (de
wijnstokwandeling) in september
openen de kelders hun deuren en
kun je overal wijn proeven.
Zodra we het museum verlaten, lo
pen we langs hellingen vol wijn
ranken. De wijngaarden worden af
geschermd door muurtjes van ge
stapelde stenen. Ze laten water
door en voorkomen tegelijkertijd
erosie op de steile hellingen. Langs
de wijngaarden staan muurtjes
met een gezamenlijke lengte van
meer dan 3.000 kilometer.
We steken de Raspille over. Het ri
viertje vormt de grens tussen
Duits- en Franstalig Wallis. We
zijn nu in Valais en zelfs de infor
matieborden zijn politiek correct.
In Duitstalig Wallis stond eerst de
Duitse, daarna de Franse tekst. Nu
is het precies andersom. De Raspil
le voorziet de Suone Bisse in het
Frans) van water. De eerste van de
ze irrigatiekanaaltjes werden al in
de Middeleeuwen aangelegd om
akkers en wijngaarden van water
te voorzien. De suone (met een to
tale lengte van 760 kilometer) die
nen nog steeds als irrigatiekanaal
In het kanton Wallis
wordt bijna de helft
van alle Zwitserse
wijn geproduceerd.
Lutske Bonsma
wandelde door de
wijngaarden van
Salgesch naar Sierre.
Wijnboer Jürg Biber geeft uitleg
over zijn werk.
