Bijna dogmatisch
vóór Europa
'D66 is niet meegegaan met de 'bukkende bestuurders' die Europa niet zaterdag 1 september 2012
willen verdedigen uit angst gestraft te worden door de kiezer' 11
Anjo Harryvan, docent internationale betrekkingen
aan Suriname niet over op. Pechtold vond
dat niet leuk.
De ambitie is gebleven. Vorige week nog zei
hij over een mogelijke 'premier Pechtold'
zelfverzekerd: 'Waarom niet?'
In debatten is hij nog altijd een gevreesd te
genstander, die zijn opponenten met één
scherpe uitspraak op de rug legt. Geholpen
door zijn opvallend grote schare hardwer
kende woordvoerders, bereidt hij elk debat
tot in de puntjes voor.
Moeiteloos vist hij oude uitspraken van de
concurrentie op voor een verrassingsaanval.
Daarbij is hij een snelle denker: als een spre
ker zelf nog niet geheel de portee van zijn
woorden beseft, heeft Pechtold de conclusie
al getrokken.
In al zijn Kamer jaren is er één constante:
van leer trekken tegen Wilders. Dat loont.
Diens ideeën over Marokkanen en moslims
vindt hij abject.
Dit debat gaat hij steeds met volle overtui
ging aan, zei Pechtold ooit: „Ik hoef bij hem
niet naar woorden te zoeken of me voor te
bereiden. Het gaat om de verdraagzaamheid
van dit land en dan vertrouw ik op mijn
spontaniteit."
Maar ondanks zijnflux de bouche kreeg
Pechtold het nog niet voor elkaar zijn partij
zo groot te maken dat niemand om hem
heen kan bij kabinetsdeelname. In 2010 pro
beerde hij WD'er Rutte te overtuigen van
een Paarsplus kabinet: met PvdA en Groen
links erbij.
Diep was zijn teleurstelling toen Rutte vol
door Lianne Sleutjes
gens hem te snel opgaf.
Deze verkiezingen mikt hij op een 'midden
kabinet', geen uitgesproken linkse of rechtse
coalitie want dan dreigt D66 de bestuurlijke
boot te missen. De PW sluit hij radicaal
uit, de SP doet dat volgens hem zelf met
haar anti-Europese standpunt. Voor de rest
houdt hij alle opties open: als partijen maar
willen hervormen.
Dat D66-kroonjuweel 'hervormingen' is on
dertussen door bijna elke andere partij ge
kaapt, behalve de PW. Met een pleidooi
voor hervorming alleen onderscheidt Pecht
old zich niet meer. Dus kruipt hij opnieuw
in de rol van 'anti-Wilders', nu met Europa
als speerpunt.
Dat verhaal lijkt aan te slaan, maar in de pei
lingen is de winst die aanvankelijk gloorde,
aan het verdampen. Het moet aan hem kna
gen als hij op een schaars vrij moment hout
hakt ter ontspanning: er leek zo veel meer
in het vat te zitten. Hoe gaat hij die potentie
verzilveren?
Nu van een tweestrijd tussen WD en SP
weinig terecht lijkt te komen, heeft Pech
told kansen. Hij kan de stemmers terugha
len die naar de WD uitweken om Emile
Roemer uit het Torentje te houden. De ko
mende twee weken zitten volgepropt met
radio- en tv-debatten. Daar kan hij als rasde
bater nog zijn winst halen.
zie onze website:uitgelicht
De speech van Alexander Pechtold tijdens
het D66-congres in Den Haag
D66 afficheert zich als
zeer eurofiel. Kiezen
VOOR EUROPA
schrijft de partij met
hoofdletters in haar verkiezings
programma. Zijn Europa-adepten
bij D66 echt aan het juiste adres?
„De Europese palmares van D66
zijn maximalistisch. Zelfs in die
notie dat het een dogma lijkt te
worden. En dat voor een an
ti-dogmatische partij", zegt do
cent internationale betrekkingen
Anjo Harryvan van de Rijksuni
versiteit Groningen. Hij werkt
aan een boek over zestig jaar Eu
ropa en de Nederlandse politiek.
In Groningen zijn de jongste ver
kiezingsprogramma's van politie
ke partijen naast elkaar gelegd en
is men nagegaan hoe eurofiel of
eurofoob partijen waren in de pe
riode van 1986 tot aan 2012. CDA,
PvdA, Groenlinks en D66 scoren
voor dit jaar het hoogst: maxi
maal voor Europa. Uit hun partij
programma's blijkt dat zij één Eu
ropa en het overdragen van be
voegdheden een goede zaak vin
den.
Maar kijk je tevens naar de ma
nier waarop politici praten over
Europa in de huidige verkiezings
campagne, dan is er volgens Har
ryvan plaats voor enige nuance.
Groenlinks en D66 zijn partijen
die Europa het innigst omarmen,
blijkt uit het Groningse onder
zoek. Groenlinks was een tijd
lang kritisch: een erfenis van het
PSP-smaldeel waaruit deze partij
onder meer is opgebouwd. „D66
is de meest continue pro-Europa
partij. Maar die pro-Europese
houding was niet vanzelfspre
kend. Hans van Mierlo verweet
'Europa' in de jaren zestig een ge
brek aan transparantie inzake het
bestuur, een gebrek aan democra
tie. Begrijpelijk, de voorloper van
de Europese Unie was een organi
satie van regeringen met veel bu
reaucratie. Er was geen gekozen
Europees Parlement."
Nadien heeft D66 Europa om
armd om niet meer los te laten.
„Je kunt de stelling verdedigen
dat D66 is vast blijven houden
aan de gemeenschappelijke en fe
derale idealen. PvdA, CDA en
ook de WD waren daar eerder
ook voor, later niet meer en nu
beleven PvdA en CDA een soort
Europa-revival, aldus Harryvan.
„D66 is niet meegegaan met de
'bukkende bestuurders' die Euro
pa niet willen verdedigen uit
angst gestraft te worden door de
kiezer. D66 is Europa blijven ver
dedigen, tegen de postfortuynisti-
sche stroom in." Ook nu een deel
van de Nederlanders de wenk
brauwen fronst bij bijvoorbeeld
de steun aan Griekenland, pleit
D66 in haar programma voor een
echte politieke unie, een Europar
lement dat meer te zeggen heeft
over de EU-begroting, een vol
maakte interne markt en Euro
pees regelen wat het beste Euro
pees kan (onder andere buitern
lands beleid, defensie, handel, mi
gratie, energie, bestrijding inter
nationale criminaliteit).
Dit is de vierde aflevering in
een serie van zes portretten
van lijsttrekkers.
Volgende week: SP-lijsttrekker
Emile Roemer.
HET STOKPAARDJE
